Pompen of verzuipen voor goede baanperspectieven

De eerste lichting studenten van de B. Startup School Amsterdam wordt in negen maanden omgeschoold tot programmeur. De baanperspectieven zijn goed, maar de opleiding vergt ook offers, schrijft Het Parool.

Een afgestudeerd archeoloog tapt uw biertje. Een pedagoog controleert uw kaartje in de bioscoop. Het is een probleem dat al jaren speelt: hoogopgeleide jongeren werken onder hun niveau omdat ze geen baan in hun eigen vakgebied kunnen vinden. Tegelijkertijd heeft het groeiende aantal start-ups in Nederland een tekort aan programmeurs en ontwerpers.

B. Startup School Amsterdam (BSSA) probeert dit probleem op te lossen door jonge werklozen om te scholen tot programmeurs, websitebouwers, designers en online marketeers. Particuliere opleiders uit Stockholm, New York, Parijs en Amsterdam stomen de kandidaten klaar in drie maanden fulltime studietijd, waarna die zes maanden een traineeship volgen en aan de slag kunnen bij een bedrijf. Meestal betreft het een start-up, aangezien het programma zich daar voornamelijk op richt.

AlternatiefKoen Goudriaan (23) is één van de studenten. Deze week begon hij met de opleiding growth hacking, waar hij manieren leert om een start-up snel te laten groeien. Goudriaan had op de poster van BSSA kunnen staan: een jonge student die zich niet kan vinden in het bestaande onderwijsaanbod, waarna hij zelf mogelijkheden zoekt om te leren programmeren. "Het is niet alsof ik het reguliere onderwijs niet heb geprobeerd: ik heb mijn propedeuse trade management Asia en commerciële economie gehaald. Maar telkens als ik thuiskwam van school, dacht ik: weer niks geleerd. Naar een powerpoint kijken en informatie stampen werkt niet voor mij."

Uiteindelijk ging hij online op zoek naar een alternatief. "Ik heb leren programmeren via Code Academy en een betaalde cursus Data-analyse gevolgd bij Udacity; een initiatief van Google en Facebook." Toch miste hij soms persoonlijke begeleiding, en het contact met medestudenten. BSSA - het resultaat van een samenwerking tussen uitzendbureau Manpower, Amsterdam Economic Board en B. Amsterdam, dat werkruimte verhuurt aan bedrijven - kwam dus als een welkom alternatief.

BijbenenGoudriaan behoort tot de groep van 108 studenten die aan de BSSA studeert. Zijn verhaal is herkenbaar, zegt B. Amsterdam-medeoprichter Ricardo van Loenen. "Het internetlandschap verandert zo snel dat Nederlandse universiteiten het niet kunnen bijbenen. De programmeertalen die studenten leren, zijn alweer achterhaald als ze afstuderen."

En dan heeft hij het nog niet eens over de studenten die geen it-studie hebben gevolgd: de psychologen, marketing- en mediastudenten, bijvoorbeeld. In principe is iedereen welkom bij BSSA, mits je tussen de 18 en 26 jaar bent, maximaal twintig uur per week werkt en een vwo-, havo- of mbo2-diploma hebt.

Honderd afwijzingenEr zitten schrijnende verhalen tussen, zegt Van Loenen. Jongeren die honderd keer werden afgewezen in het sollicitatieproces, bijvoorbeeld. Mensen van wie het zelfvertrouwen een flinke deuk heeft opgelopen. Dit geldt ook voor Loet Romijn (25), die maandag is gestart met de opleiding Web Development. In 2013 haalde ze haar bachelordiploma archeologie. Nadat ze aan haar master was begonnen, kreeg ze een burn-out. Haar scriptie rondde ze niet op tijd af en geld om door te studeren had ze niet. "Dus ik moest op zoek naar werk. Zonder masterdiploma had het weinig zin om te solliciteren op functies die te maken hebben met archeologie, dus ik kwam al snel uit op baantjes als winkelmedewerker. Etos en Kruidvat wilden me niet hebben. Hema wilde mijn sollicitatie niet eens bekijken omdat ik ouder was dan 23."

Uiteindelijk vond ze een baan bij Waar, een cadeauwinkel op Centraal Station, maar ook daar had ze geen toekomstperspectief. "Ik heb even gedacht: het wordt niks meer met mij. Ik heb na mijn middelbare school de verkeerde keuze gemaakt, en nu zijn mijn kansen verkeken." BSSA beschouwt ze als haar redding. "Na deze opleiding wil ik alsnog mijn scriptie afronden, zodat ik daarna hopelijk iets kan doen op het snijvlak van archeologie en publieke voorlichting. Met een it-achtergrond zijn er meer mogelijkheden."

NieuwsgierigDat die kansen er zijn, bewijst het Amsterdamse opleidingsinstituut The App Academy, waar in 2014 al een groep jongeren zonder programmeerervaring werd opgeleid. Maar liefst 85 procent vond daarna een baan. Rosa Meijers (25) begon deze week aan een cursus die door dit instituut wordt verzorgd op BSSA. "Ik kwam een oproepje van de B. Startup School tegen op Facebook, drie maanden nadat ik mijn master psychologie had afgerond. Als je me toen had verteld dat ik nu een opleiding tot app-developer volg, had ik je waarschijnlijk niet geloofd. Ik had niks met technologie. Maar op de website van de school werd ik nieuwsgierig. Ik bezocht een paar open dagen, en toen was ik om. Vooral de hoge baangarantie die steeds werd benadrukt, trok me. Een baan vinden in de psychologie is momenteel erg lastig."

Als app-developer gaan er voor Meijers deuren open die daarvoor gesloten waren; ze heeft ideeën om beide opleidingen te combineren. "Mijn afstudeerrichting was public health, dus misschien kan ik een app maken die mensen stimuleert gezonder te leven."

DertigersBSSA kreeg zo'n vierhonderd aanmeldingen voor de eerste lichting, die tot 4 april loopt en wordt gefinancierd met subsidie van de gemeente Amsterdam. Niet veel, als je bedenkt dat één op de acht jongeren in Amsterdam zonder baan zit. Van Loenen: "Dat vonden wij ook gek. Misschien komt het omdat BSSA nog zo nieuw is, of omdat er strenge criteria aan verbonden zijn." Als het aan hem ligt, worden die in de toekomst minder streng. "Dat we ons nu richten op jonge twintigers, heeft te maken met onze samenwerking met de gemeente en haar plan om jeugdwerkeloosheid aan te pakken. Maar er zijn veel meer mensen die hun talenten onbenut laten. Denk aan al die dertigers die nu vastzitten in hun baan, omdat ze een paar jaar geleden niet aan de bak kwamen. Die zijn in een café gaan werken, werden daarna manager, en hebben nu een kind en een hypotheek. Dan ga je niet zo snel terug naar een starterssalaris."

Ook vijftigplussers zijn een interessante doelgroep. "ING heeft enorm veel vacatures openstaan, maar tegelijkertijd worden medewerkers het pand uitgekeken omdat ze niet voldoen aan de huidige eisen. Zulke mensen kunnen we ook omscholen."

Huur betalenBSSA leidt momenteel iets meer vrouwen dan mannen op. Opmerkelijk, omdat mannen doorgaans vaker aan een it-opleiding beginnen. "Er is geen sprake geweest van positieve discriminatie: er waren simpelweg een hoop goede vrouwelijke kandidaten."

Hoe mooi het allemaal ook klinkt, de studenten zien ook de nodige uitdagingen. Meijers: "Ik hoop dat ik kan meekomen op technisch vlak; de meeste deelnemers hebben meer ervaring met programmeren. En het was wel even slikken dat ik drie maanden geen inkomen zou hebben. Dat wordt werken in de avonden en weekenden. De huur moet ook worden betaald."

Pompen of verzuipenVan Loenen snapt dat het lastig is, maar vindt dit de enige juiste manier. "Ik wilde niet dat studenten betaald zouden krijgen. Je krijgt je opleiding vergoed, maar moet zelf ook wat opofferen. Wat dat betreft lijkt het op het oprichten van een start-up: je komt uit een betaalde baan en duikt in een nieuw avontuur, zonder dat er direct geld binnenkomt. En dan is het pompen of verzuipen."

De zes maanden traineeship die daarna volgen, zijn overigens wel betaald, zij het tegen een minimumsalaris. De rest van het salaris vloeit terug in de pot van de school, zodat de opleiding van de volgende lichting studenten ook weer kan worden betaald. "Zo leggen wij het ook uit aan deelnemers: jij werkt voor een minimumloon, zodat iemand anders dezelfde kansen krijgt als jij."