Quote 500 in 2017: de allerrijksten willen goed doel als statussymbool

Een wildlifepark, een ziekenhuis of een museum. Steeds meer miljonairs ‘hebben er een’. Niet voor de winst, maar om ‘iets goeds’ te doen met al die centen. Zakenblad Quote blaast z'n inmiddels 21 jaar oude lijst van 500 rijkste Nederlanders dit jaar nieuw leven in met de vraag: wat voor goeds doe jij met je geld?

Quote 500

Hoewel de meesten ook dan reageren met ‘gaat je niks aan’, vertelden meer dan honderd miljonairs wel iets over hun goede doel. ,,Wat opvalt: het blijven ondernemers, ze denken altijd dat ze het beter kunnen,’’ zegt de nieuwe hoofdredacteur van Quote, Sander Schimmelpenninck. ,,Ze geven liever niet aan een bestaande stichting, ze richten liever zelf wat op. Bijvoorbeeld: iemands schoonmoeder wordt slecht behandeld, dus schoonzoon koopt een ziekenhuis. Of weer een ander heeft een heel wildpark, in plaats van geld te geven aan het Wereld Natuur Fonds. Wildparken zijn sowieso vrij populair: een stuk of tien uit de Quote 500 hebben er een in Afrika.’’

Bezwaarlijk

De tijden zijn ook voor de Quote 500 veranderd. ,,De eerst Quote 500 is alweer van 1996, hè,’’ zegt Schimmelpenninck. ,,De tijd dat de babyboomers echt rijk waren geworden. Het was de tijd dat het kapitalisme leek te hebben gewonnen. Het ging heel goed in Nederland. Zo dachten de rijken ook: oké, ik ben al rijk, maar straks komt het goed met iedereen. Het was dus ook niet meer zo bezwaarlijk om te laten zien dat je rijk was. In die tijd kwam Jort Kelder dus met de Quote 500.’’

De crisis die in 2008 begon zette die ‘overwinning van het kapitalisme’ in een ander perspectief. Het maakte de rijken niet minder rijk, maar wel bewust. ,,Nu de babyboomers zo’n beetje hun pensioen bereiken, rijst bij hen de vraag: wat betekent mijn kapitaal eigenlijk, wat dóe ik ermee?’’, zegt Schimmelpenninck. ,,Je mag best zeggen dat ze met ‘geven’ altijd een beetje achter bleven bij de gewone Nederlander. Dat snap ik ook wel. Altijd ondernemen, succes is verslavend. Maar nu zie je dat veranderen.’’

Ondergrens

De redactie vroeg alle miljonairs dit jaar naar hun goede doelen. Schimmelpenninck: ,,Eerlijk is eerlijk, dat maakte veel gesprekken ook makkelijker. Elk jaar kwamen wij weer: we hebben berekend dat je zo- en zoveel geld hebt, klopt dat? Daar werd vaak afwijzend op gereageerd. Nu vroegen we naar iets positiefs. We hebben de laatste jaren vaak met kunstgrepen de lijst proberen te husselen: families eruit, Nederlanders in het buitenland eruit. De lijst van 2017 is echter weer ‘klassiek’: iedereen met een Nederlands paspoort en veel geld, staat erin. Het maakt de ondergrens, plaats 500, dus ook hoger dan ooit: 71 miljoen euro. Het nieuwe aspect aan de lijst is dit jaar het goede doel.’’

De gulste? Het is moeilijk te zeggen want het merendeel van de rijken houdt het voor zich. ,,Maar Joop van den Ende springt er wel bovenuit. Die geeft ontzettend veel weg. Schudt zomaar even vijf miljoen uit zijn zak voor het Stedelijk Museum. Gaf een theater aan de stad Amsterdam. Maar ook Hans Melchers valt op. Hij zette musea op in het gemeentehuis van Gorssel en in Kasteel Ruurlo. Wij komen natuurlijk veel op feestjes en gala’s. Dan hoor je waar het over gaat. Het is absoluut zo: ze houden elkaar in de gaten. Het hebben van een goed doel is tegenwoordig een ding, echt het nieuwe statussymbool.’’

Top 10 rijkste Nederlanders

1. Charlene de Carvalho-Heineken 12,5 miljard (+13,6 %), Heineken-dochter
2. Frits Goldschmeding 4,3 miljard (+22,9 %), Randstad
3. Dik Wessels 4 miljard (+21,2 %), bouw
4. Ralph Sonneberg 2,7 miljard (+35 %), Hunter Douglas
5. John de Mol 2,6 miljard (+ 4 %), Endemol
6. Hans Melchers 2,4 miljard (- 4 %), chemie, investeringen
7. Karel van Eerd 1,9 miljard (+26,7 %), Jumbo
8. John Fentener van Vlissingen 1,9 miljard (+5,6 %) ondernemer
9. Marcel Boekhoorn 1,8 miljard (+12,5 %), investeringen
10. Wijnand Pon 1,8 miljard (+5,9 %) auto-import

Gulle gevers

1. Pieter Geelen (nr. 109)
Met zijn Turing Foundation voortrekker; gaf liefst 100 miljoen van zijn TomTom-miljoenen aan deze stichting.

2. Joop vd Ende (nr. 13)
Vorig jaar nog verkozen tot grootste gever; gaf onlangs nog 5 miljoen aan Stedelijk Museum en schonk Amsterdam Delamar theater.

3. Hans Melchers (nr. 6)
Richtte inmiddels twee bijzonder fraaie en groots opgezette musea op in Gorssel en Ruurlo in de Achterhoek.

4. Familie Van der Vorm
Met Stichting De Verre Bergen doen ze veel voor de stad waar ze vandaan komen: Rotterdam.

5. Gerard van Vliet (nr. 176)
Met zijn Adessium Foudation (voedselbanken) meermaals verkozen tot gulste gever.

6. Frank Vogel (nr 319)
Vroeg rijk geworden beursbengel die een borstkankerziekenhuis kocht met als doel borstkanker ‘net zo onschuldig te maken als een griepje’.

7. Familie Brenninkmeijer
Schenkt rond de 100 miljoen per jaar aan goede doelen. Die overigens wel katholiek moeten zijn, net als de familie.

8. Rolly van Rappard (nr. 50)
Albert Hartog (nr. 232) e.a.; investeren in Afrikaanse wildparken, om diersoorten te herintroduceren.

9. Boudewijn Poelmann (nr. 401)
Is met de Postcode Loterij de op één na grootste filantropische instelling ter wereld.

10. Cor van Zadelhoff (nr. 100)
Geen nazaten, dus steekt veel geld in maatschappelijke instellingen en natuurlijk: cultuurhistorisch vastgoed.