Oprichter Coolcat Roland Kahn: ‘Ik ben een straatvechter met een grote mond’

Toen Roland Kahn zijn nieuwe, 35 jaar ­jongere vrouw Cherry-Ann het restaurant binnen zag lopen, zat hij aan tafel met zijn vastgoedpartner uit Los Angeles. En met zijn dochter en een van zijn zoons. Die zoons werden geboren als eeneiige tweeling, vier jaar eerder dan de nieuwe vrouw van hun vader. Het restaurant is Izakaya, in de Albert Cuypstraat. ,,Een ­fantastisch concept van twee geweldige Israëlische ondernemers,” aldus Kahn, die deze zomer vier dagen lang zijn 70ste verjaardag vierde in Saint-Tropez.

In zijn kamer op het Diemense hoofdkantoor van Cool Investments, de muren vol familiefoto’s, vertelt Kahn in Het Parool verder over Cherry-Ann. ,,Wat een leuke vrouw, dacht ik. Ze ging aan de bar zitten en tien minuten later zag ik dat ze daar nog zat, in haar eentje. Toen heb ik me aan tafel geëxcuseerd en ben ik op mijn doel af gegaan, als een echte ondernemer.”

Wat vonden je kinderen daarvan?

,,Mijn ene zoon stond al klaar, die dacht: er komt zo een grote kerel aan en dan vliegt dat kleine joodse mannetje door de lucht.”

Voelen ze zich bezwaard als hun vader in het restaurant opstaat van tafel om op zijn doel af te gaan?

,,Daar hebben mijn kinderen helemaal geen last van, ik heb ze opgevoed met het idee dat ze niet moeten oordelen over anderen.”

Schamen ze zich?

,,Dat moet je aan hun vragen. Ik denk het niet. Ze doen wel verwoede pogingen om mij te heropvoeden.”

Merk je iets van het leeftijdsverschil met je nieuwe vrouw?

,,Het gaat niet om leeftijd, maar om energie en die van mij is jong, misschien wel jonger dan die van jonge mensen. Het enige dat ik merk is dat ik ’s ochtends wakker word en denk: what the fuck happened? Ik denk dat ik 25 ben, alleen word ik niet zo wakker. Vroeger wilde ik vier keer per dag, nu denk ik er vier keer per dag aan.”

,,Ik ben van buiten een museum, maar van binnen een lyceum. Cherry-Ann en ik zijn nu drie jaar samen en maken er vooral grappen over. Ik zie het probleem niet, we leven in een tijd waar mensen 120 of 140 jaar oud gaan worden. Ik zal dat misschien net niet halen, maar ik ben van plan zeker 100 te worden.”

Werd je gewaarschuwd dat het haar om je geld te doen zou zijn?

,,De mensen om me heen waren wel klaar met mij vertellen wat ik moest doen. Ik was al zo vaak de fout in gegaan, ze ­wisten dat ik toch niet zou luisteren. In de jaren voor Cherry-Ann was ik niet goed bezig, mijn laatste relatie was met een heel foute golddigger. Dat is Cherry-Ann niet, ze is erg ondernemend, heeft een eigen nagelsalon gehad en investeert nu in ­vastgoed.”

,,Ik ben niet religieus, maar wel spiri­tueel. De laatste jaren ben ik me gaan ­verdiepen in de kabbala. Mijn kabbala­leraar was over uit Israël, hij logeerde bij me. Hij zei: Roland, ik zie hier iedere ochtend prachtige vrouwen aan het ontbijt, maar is dit hoe jij je leven wilt leiden? Op zijn aanraden ben ik gaan focussen op een soulmate. En toen was daar Cherry-­Ann. Met alle informatie die ik had, ging ik haar sterrenbeeld natrekken. En alles klopte.”

Nadat hij in 1979 de eerste twee vestigingen van Coolcat had geopend, op de Kalverstraat en de Nieuwendijk, was Roland Kahn ruim 40 jaar ondernemer. Onder de naam Cool Investments bestaat het imperium nu nog uit 270 ­winkels in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Spanje, onder meer van MS Mode en America Today. Twee jaar geleden probeerde hij een doorstart te maken met V&D, wat uiteindelijk een website werd. Verder is er een internationale vastgoeddivisie en een investeringsafdeling. Zowel Coolcat als MS Mode zijn eerder failliet gegaan.

Was dat pijnlijk?

,,Heel pijnlijk, maar het leven is vallen en opstaan. Ik ben stom geweest. Het betekent niet dat ik fout bén, nee: ik heb fouten gemáákt. Die kun je herstellen. MS is nu weer een succesvol bedrijf, we zijn opnieuw begonnen.”

,,En ik heb geld verloren dat ik zelf had verdiend, hè. Niet het geld van een ander. Ik ben miljardair, maar wel in belasting betalen. In mijn leven heb ik meer dan een miljard euro belasting betaald in Europa. Zodat incompetente politici het weer konden uitgeven, zonder de juiste controle en kennis.”

Je staat nog in de Quote 500, toch?

,,Helaas wel. Aandacht is altijd leuk, maar ik hoef niet in die lijst te staan. De cijfers die zij gebruiken, hebben net zo veel wetenschappelijke waarde als de financiële kennis van minister Kaag. Het is gebaseerd op sensatie. Als je eenmaal in die lijst staat, is het erg moeilijk om er weer uit te komen. Alleen als je het echt dramatisch slecht doet.”

,,In Nederland wonen zoveel mensen met meer geld dan ik, alleen weten die het beter te verbergen. Die lijst is geen afspiegeling van de werkelijkheid, het is wat ze bij Quote uit de gegevens van de Kamer van Koophandel konden halen.”

Bestaan er mensen die graag in de lijst staan?

,,Een aantal wel: de mensen die te hoog gewaardeerd worden, die rijker lijken dan ze in het echt zijn. Ik krijg liever aandacht door een interview zoals dit, waarbij lezers kunnen denken: hier heb ik iets aan, ik lees dit en ik leer er wat van. Als ze alleen lezen dat ik een ouwe zak met geld ben: wat heb ik daaraan?”

Maakt geld gelukkig?

,,Geluk heeft niets met geld te maken. Sommige mensen zijn zo arm, die hebben alleen geld. Het zorgt wel voor comfort en een grote mate van zelfstandigheid. Ik kan ieder moment vertrekken, ook als het druk is op Schiphol. En ik hoef nooit meer na te denken over geld. Veel mensen moeten zich iedere dag zorgen maken: hoe kom ik rond? Ik kan die ruimte in mijn hoofd gebruiken om na te denken over andere dingen.”

Roland Kahn werd niet rijk geboren, hoewel in zijn familie wel wat geld zat. ,,Over Joden bestaat het misverstand dat we beter zijn in zakendoen dan andere ­volkeren. Dat is niet zo. We excelleren wel in wetenschap, door de traditie van lernen, het bestuderen van de Tho­ra. Joden winnen onevenredig veel Nobelprijzen voor de Wetenschap.”

Je vader verliet het gezin toen jij zestien was.

,,Hij was een fantast, mijn vader leefde in een fantasiewereld. Dan beweerde hij dat hij de hele Pouilly-Fuissé oogst van Frankrijk naar Amerika had verkocht. In het echt ging het om een paar flessen nepwijn. Als tiener begon ik door zijn verhalen heen te prikken, hij werd agressief als ik hem daarop wees. Thuis ontstonden twee kampen: mijn moeder en ik tegen mijn broertje en mijn vader.”

Waar fantaseerde hij nog meer over?

,,Mijn vader bracht de oorlog door in Lyon. Hij was doof en beweerde dat het kwam doordat hij in de oorlog was mishandeld door Klaus Barbie, een bekende Nazibeul in Frankrijk. Zijn moeder vertelde dat hij gewoon een hersenvliesontsteking had gekregen. Zijn oudere broer had wel in het verzet gezeten, mijn vader was 12 toen de oorlog begon.”

,,Over de katholieke kerk valt veel negatiefs te zeggen, maar die heeft mijn vaders kant van de familie de oorlog door geholpen. Mijn opa was in 1920 van Frankrijk verhuisd naar Nederland. Hij bleef samenwerken met grote Franse stoffenbaronnen, daar kocht hij zijn textiel. Die waren allemaal katholiek en hadden goede lijntjes naar het Vaticaan. In 1938 wisten ze al dat Hitler alle Joden wilde vermoorden.”

,,In 1939 vluchtte de familie Kahn van Nederland naar Frankrijk, ze kregen valse papieren en konden als katholieken de oorlog doorstaan, ze kregen de achternaam Lantier. Weet je wat het verschil is tussen Nederland en Frankrijk? In beide landen hadden ze een hekel aan Joden. In Nederland werd gedacht: ik krijg zes gulden als ik een Jood verraad. In Frankrijk zijn ze solidair met andere Fransen, zelfs als die Joods zijn. Daar vonden ze: die kutmoffen blijven met hun poten af van onze rotjoden.”

Wat deed je vader na de oorlog?

,,De vader van mijn moeder had een confectiefabriek, op de hoek van de Damstraat en de Oudezijds Voorburgwal. In het pand waar nu dat Chinese restaurant zit, Oriental City, met die verschillende verdiepingen. Hij deed zich voor als de grote zakenman, maar in feite werd hij gedragen door mijn opa, zijn schoonvader.”

,,Mijn opa overleed en een jaar later ging mijn vader failliet. Hij kon het niet. Mijn vader had niet gezien dat de productie te duur werd. Het was de tijd dat Nederlandse kledingbedrijven hun productie verhuisden naar goedkopere landen. Marokko, Tunesië, Turkije, Portugal, later werd het Azië. Als je terugkijkt is het natuurlijk makkelijk om te zien wat hij in die tijd had moeten doen.”

,,Ik zat op de middelbare school toen dit speelde. Mijn ouders scheidden, mijn broertje die mijn moeder bedreigde met een pistool, nog meer gekke dingen. Geld was er niet meer, ik zat met mijn hoofd niet bij school. Ik gedroeg me recalcitrant en werd overal weggestuurd. Eerst bij het Montessori Lyceum, daarna het Amsterdams Lyceum en uiteindelijk Maimonides. Mijn moeder dacht dat het op een Joodse school beter zou gaan. Alleen had ik een niet-Joods vriendinnetje dat niet naar de schoolfeesten mocht komen. Dat vond ik discriminatie. Het schoolsysteem is niet ontworpen voor geniale en domme mensen.”

En jij bent geniaal?

Hij wijst naar de muur van zijn kantoor, waar allemaal oorkondes hangen met termen als: Ernst & Young Entrepeneur of the year, Manager van het jaar of Retail personality of the year. ,,The Spirit of Excellence van Nyenrode, dat is misschien wel de mooiste. Maar wat ik bedoelde: scholing heb ik niet, alleen mocht ik wel overal les komen geven. Nyenrode, de UvA, noem maar op. Dat kunnen die docenten op een middelbare school niet zeggen.”

,,Het beste is natuurlijk om de praktijk én de theorie te kennen, zoals mijn kinderen. Mijn zoons hebben een oneindige voorsprong op mij. Als tieners werkten ze al in de winkel én ze hebben de opleiding. Zij kunnen veel gestructureerder denken dan ik, ze zijn diplomatieker en intelligenter. Mijn kinderen zien bescheidenheid als beschaving, ik ben niet zo beschaafd. Ik ben een straatvechter met een grote mond.”

,,Ik ging van school en begon als assistent van de assistent van de inkoper bij de Bijenkorf. Een paar jaar eerder stond ik al mensen te helpen in een winkel op de Nieuwendijk. Toen zat ik nog op het Amsterdams Lyceum, tussen de rijke ­kinderen. Een H&M of Zara bestond nog niet, Coolcat ook niet. Je had dure kleding en die was mooi, goedkope kleren waren lelijk. Daar begon mijn droom. Ik dacht: er moeten genoeg kinderen zijn die net als ik weinig geld hebben en er toch leuk uit willen zien. Een sociale gedachte voor een kapitalist, toch?”

,,Dat werd Cool Cat. Ik opende mijn eerste zaak en ineens stond mijn vader middenin de winkel, ik had hem al jaren niet gezien. Hij riep dat het geweldig was en hoe trots hij was op zijn zoon. Ik dacht alleen: hé, ben jij er ook nog? De eerste jaren voelde ik veel wrok, later hebben we het bijgelegd. Hij was ook gewoon een slachtoffer, een man die de oorlog niet goed had verwerkt.”

Wat is zakelijk gezien jouw grootste prestatie?

,,Ik ben trots op de kinderen die ik heb voortgebracht, met grote dank aan hun moeder. Mijn dochter zit ook in het bedrijf, zij werkt bij de stichting, het liefdadigheidswerk dat we doen. Twee jaar geleden heb ik alles overgedragen aan mijn zoons. Met een mooi joods woord ben ik nu alleen nog de consigliere, ik geef twee dagen in de week adviezen.”

Wat was de grootste misser?

,,Eén: dat ik het huwelijk met de moeder van mijn kinderen heb laten mislukken, dat was mijn schuld. Twee: ik heb te laat gezien dat we ons op het internet moesten richten. Bij andere bedrijven leverde dat in de eerste jaren niets op en ik geloofde dat je het geld moest verdienen in de winkel. Daar is een parallel te trekken met mijn vader, die te laat zag dat de productie naar het buitenland moest. Alleen heb ik me gerevancheerd. Vroeger had je tweehonderd winkels nodig om Nederland te coveren, nu nog maar tachtig.”

Denk je dat je te oud was om het te zien?

,,Nee. Ik heb een jonge geest. Het was een gebrek aan visie. Al ben ik wel een digibeet. Techniek beklijft niet bij mij. Het moet me twintig keer worden uitgelegd en dan begrijp ik het nog steeds niet. Maar we hebben nu genoeg mensen in dienst die hier heel goed in zijn.”

Hij begint over de mensen die centjes hebben en daarom worden uitgenodigd voor de leuke dingen. Zoals Nederland-Spanje, de finale van het WK voetbal in 2010. ,,Dan zit je ineens met Truus en Louis van Gaal.”

Voel jij je thuis tussen die mensen?

,,Als jood hoor je nergens bij. Ook niet bij de joden, die maken onderling alleen maar ruzie. Je hebt een connectie of niet, dat is niet anders bij de mensen met centjes. Humberto Tan vind ik meer dan oké, ook omdat zijn broer de peetvader was van mijn vrouw.”

,,Cherry-Ann is van Surinaamse afkomst en creools, maar in haar familie zitten drie joodse namen: Nunes, Levie en Wolff. Die joodse mannen in Suriname voelden zich aangetrokken tot donkere vrouwen, net zoals ik nu.”

Dan begint hij te vertellen over The Real Housewives of Amsterdam, een nieuwe ­realitysoap die later dit jaar wordt uitgezonden op Videoland. Cherry-Ann is een van de deelnemers. ,,In de Amerikaanse ­versies van dat programma maken die vrouwen de hele tijd ruzie. Die gevechten zullen ook hier komen, er zitten twee of drie dramaqueens bij. Cherry-Ann is street smart, die zorgt dat ze daar niet in terechtkomt.”

Waarom doet ze mee?

,,Zij keek altijd naar The Real House­wives of Beverly Hills, in de Verenigde ­Staten is dat een grote serie. Een van de sterren daarvan is Kyle Richards, die getrouwd is met Mauricio Umansky, en dat is weer de neef van Arturo, een vriend van mij. Ik zit veel in Los Angeles. Dankzij zijn beroemdheid uit die serie heeft Mau­ricio zijn vastgoedbedrijf succesvoller ­kunnen maken. Mauricio en Arturo zijn Mexicaanse Joden. In Nederland noemen wij Joden Mexicanen, maar dit zijn echte Mexicaanse Joden.”

Een paar jaar geleden arriveerde Kahn in Los Angeles met een bloedende moedervlek op zijn onderbeen. Het bleek een kwaadaardig melanoom te zijn waaraan hij met spoed moest worden geopereerd.

,,Daar krijg je na twee dagen al de uitslag, het is sneller dan in Nederland. Ik ben terug­gevlogen om in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis te worden behandeld. De operatie ging goed en van de onderhoudsmedicijnen werd ik zo ziek dat de artsen denken dat ik weinig kans heb op een terugkeer van de slechte cellen.”

Op de ziekte volgde zijn pensionering bij het bedrijf. Alleen heet het geen pensioen. ,,Om met pensioen te gaan moet je hebben gewerkt. Dat heb ik nooit gedaan. Ik was in contact met mensen, ik was bezig met vallen en opstaan, leren hoe ik moest leven als een zelfstandig mens. Wat ik heb gedaan is opstappen als ceo en leider. Dat had ik veel eerder moeten doen, mijn zoons zijn capabeler dan ik.”

Als dank voor de behandeling heeft Kahn een donatie gedaan aan het Antoni van Leeuwenhoek, waarmee een studie kan worden bekostigd. En in het najaar verschijnt Kahn, het boek dat hij over zijn leven liet schrijven. De opbrengst zal opnieuw gaan naar het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. ,,In dat boek komt alles te staan over mijn leven. Voor het geval ik geen honderd word: dan kan mijn jongste kind lezen wie ik was.”