Jan Meerman (INretail) voorspelt: ‘Er komt een nieuwe toeslagenaffaire’

We hebben eind vorig jaar allemaal kunnen zien hoe de rampzalige toeslagenaffaire de gehele Haagse politiek in grote verlegenheid bracht. Mijn analyse: het systeem was belangrijker dan de mensen. En ik voorspel: zo’n affaire dreigt nu ook te gebeuren met de steunmaatregelen die de overheid voor ondernemers heeft ontwikkeld. Ze waren goed om de ergste nood op te vangen, maar nu is er behoefte aan maatwerk en daar is nul komma nul ruimte voor.

Systeem kan maatwerk niet aan

Het past niet in de regels. We hebben al tien keer tegen het kabinet gezegd: je zult veel meer naar maatwerk toe moeten, maar dan wordt er gezegd dat het systeem dat niet aan kan. Maar je doet het toch omdat je ondernemers door de ellende wilt helpen? Waarom kunnen we het systeem niet aanpassen?

Kwartaaldenken maakt TVL onmogelijk

Een simpel voorbeeld: wanneer je 30 procent omzetverlies hebt, kun je gebruik maken van de TVL, de Tegemoetkoming Vaste Lasten. Maar de TVL loopt per kwartaal. Je kunt aanvragen voor het vierde kwartaal van 2020 en het eerste kwartaal van 2021. In het vierde kwartaal hadden we in oktober en november nog geen lockdown en dus een best aardige omzet. Alleen na de lockdown niet meer. Je hoopt bovendien dat je ergens in het begin van dit jaar ook weer een beetje omzet gaat maken. Gevolg: in die twee kwartalen kom je niet aan 30 procent omzetverlies, maar je lijdt wel verlies. Dus waar wij naar vragen: maak die periode bijvoorbeeld december, januari, februari en dan horen we: ‘nee, dat kan niet’.

Dan wordt er gezegd dat ze het moeten kunnen controleren. En dat brengt me weer bij mijn dogma: de overheid maakt systemen om misbruik te voorkomen en niet om ondernemers te helpen. Je kunt slechte mensen echt niet in het gareel krijgen door dit soort regels. Terwijl je ervoor zorgt dat goede mensen, bij mijn weten nog steeds 95 procent van alle ondernemers, met problemen blijven zitten.

Geen TVL, geen voorraadvergoeding

Geen vergoeding voor omzetverlies brengt me bij een volgend punt: de voorraadvergoeding. Die krijg je als opslag op die TVL. Maar als je de TVL niet krijgt, kom je ook niet in aanmerking voor die voorraadvergoeding. Weer zoiets. Het is bedacht vanuit het idee: we moeten iets eenvoudigs hebben. Dat snap ik, maar zo vis je voor beide regelingen achter het net. En EZK zegt tegen ons: je hebt goeie argumenten, maar het kabinet geeft geen ruimte om aanpassingen in het systeem te maken.

Daarbij komt nog: de voorraadvergoeding is een kopie van de horecavergoeding. Hartstikke leuk dat je dat doet en ik gun de horeca alles, maar een voorraadvergoeding bij de horeca is totaal niet te vergelijken met een vergoeding voor de retail zoals modewinkels. Je kunt drie koelkasten vol hebben in de horeca, maar dat vergelijk je niet met een hele collectie. En wat horen we? ‘Nee doen we niet, je kunt 2,8 procent van de voorraad vergoed krijgen’. Als jij een modezaak hebt of een andere zaak met een topomzet in november en december, kom je er natuurlijk niet met 2,8 procent voorraadvergoeding. Dit soort regelingen zijn gedicteerd door Financiën en daar wordt bepaald hoeveel geld ervoor wordt uitgetrokken. Maar dit was toch bedoeld om ondernemers door de ellende heen te helpen? Het is systeemdenken en heel erg korte termijn.

Gewoontegedrag van Nederlanders moet eruit

Tenslotte nog iets over het perspectief waar zoveel ondernemers naar snakken. Wij zullen de retail daarbij gaan helpen, maar dan moet het er wel zijn. De overheid doet haar best om de brand te blussen, maar vertelt niet welk huis er wordt opgetrokken als het vuur is gedoofd. Terwijl ze daar wel vandaag mee kunnen beginnen. Premier Rutte heeft wel tien keer geroepen: ‘ga niet naar de winkels!’ Terwijl hij had moeten zeggen: 'ga niet op drukke momenten naar de winkels, help mee aan de spreiding'. Voor mijn part had hij klanten een voordeeltje in het vooruitzicht geboden: twee halen, één betalen. Of geen parkeerkosten. Natuurlijk staat gezondheid bovenaan, maar we kunnen wel wat doen aan het gewoontegedrag van Nederlanders om op zaterdag naar de winkels te gaan. Zelfs werkgevers kunnen daar een rol bij spelen door bijvoorbeeld te zeggen: het is dinsdagmiddag, geen drukte in de winkelstraten, je krijgt nu vrij om je boodschappen te doen.

Wat één ding betreft heeft Rutte wel gelijk: samen kunnen we het redden, ook de retail. En dan weet ik zeker: op die dinsdagmiddag krijg je nog meer aandacht.'