Retailproblemen groter dan Big Bazar: dit speelt er in de winkelstraat

,,Als een winkelconcept niet sterk genoeg is, komt het uiteindelijk vanzelf in de problemen’’, zegt Dirk Mulder, retaildeskundige bij ING bij het AD, over winkelbedrijven die de afgelopen maanden in het nieuws kwamen vanwege betalingsachterstanden of andere financiële problemen.

Laatste slachtoffer is discountformule Big Bazar (135 winkels), dat ooit in handen was van het moederbedrijf van Blokker. In 2021 zag de nieuwe eigenaar - de Friese ondernemer Heerke Kooistra - nog ‘enorme kansen’ voor de koopjesketen, maar twee jaar later moet hij van de rechter twee panden sluiten omdat hij de rekeningen niet meer kan betalen.

Big Bazar bevestigt dat dinsdagavond in een persbericht. Big Bazar heeft ‘moeite om de lastendruk te dragen, maar is doende maatregelen te treffen om deze te verlagen', aldus het bedrijf, dat wijst op de ‘de energiecrisis en ook de oorlog in Oekraïne dat invloed heeft op het consumentengedrag'. Consumenten zouden de winkels nog wel weten te vinden, maar daar minder geld uitgeven.

Voor het einde van de maand moet Big Bazar twee panden bezemvrij opleveren aan pandeigenaar Hoorne Vastgoed, zo blijkt uit een vonnis van de rechter. Renpart Vastgoed, dat ook panden verhuurt aan Big Bazar, bevestigt dat ook daar betalingsachterstanden zijn.

Kooistra, de eigenaar van Big Bazar, neemt het op tegen de verhuurders. Hij zegt tegen het Friesch Dagblad dit jaar nog dertien winkels te willen sluiten als de verhuurders niet mee willen werken aan een lagere huurprijs.

Mulder is niet verbaasd: ,,Ze hadden een gebrek aan onderscheidend vermogen en onvoldoende omvang. Dan kan je niet op tegen Action, een geoliede machine met veel meer slagkracht.’’

Financiële problemen winkelketens

Ook andere winkelketens zijn de voorbije maanden in de financiële problemen gekomen. Modeketen Score (tachtig winkels) ging bijvoorbeeld failliet, met Chasin’ als bekendste merk, al is voor die bedrijfstak voor spijkerbroeken een nieuwe eigenaar gevonden. Voor de rest van Score is de toekomst nog onduidelijk.

Het failliete modemerk Scotch and Soda (32 vestigingen in Nederland) maakt ook een doorstart onder een nieuwe eigenaar, nadat het er eerder slecht uitzag. Goosecraft, een Nederlands bedrijf dat leren jassen verkoopt, ging eerder kopje onder, maar start ook weer door.

,,Ondernemers komen uit een lastige tijd, na corona en nu met enorme inflatie veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Het consumentenvertrouwen staat onder druk’’, zegt Mulder. ,,Winkelketens zien dat volumes dalen, vooral aan de onderkant van de markt. Het besteedbaar inkomen van velen staat onder druk, zeker bij mensen met een wat kleinere portemonnee. Mensen met een midden- of hoger inkomen consumeren doorgaans wat makkelijker door.’’

Onderscheidend vermogen winkels

Zeker niet overal gaat het slecht. Mulder noemt de stoere herenkleding van PME Legend als positieve uitschieter, net als het vrouwenmodemerk van Nikkie Plessen, maar ook de grotere ketens als H&M, Zara en Action doen het goed. ,,Ze zijn herkenbaar voor de klant, de merken staan ergens voor, en hun winkels zijn up-to-date. Dille & Kamille, ook een merk dat het goed doet, staat bijvoorbeeld bekend om duurzaamheid. Dergelijke merken weten wat hun doelgroep wil.’’

Aan de andere kant staan ketens en merken die het lastig hebben, zie de voorbeelden van Big Bazar en Score. ,,Zij hadden geen buffer om de klappen van corona en inflatie op te vangen. En ze weten zich niet te onderscheiden.’’

Veel bedrijven hebben in de coronatijd schulden opgebouwd, vooral bij de Belastingdienst, bracht ondernemersorganisatie ONL eerder deze week naar buiten. De fiscus gaf ondernemers destijds uitstel van betaling van belasting en daar hebben honderdduizenden ondernemers gebruik van gemaakt.

Vooral het midden- en kleinbedrijf zit in zwaar weer. Het aantal faillissementen stijgt en de winsten lopen terug. In totaal hebben 266.000 bedrijven een betalingsregeling getroffen met de Belastingdienst. Daarvan hebben zo’n 30.000 bedrijven alles afbetaald. Maar er is ook een groep van 50.000 bedrijven die nog helemaal niets geregeld heeft en ook nog niet in overleg is met de Belastingdienst.

Of dat al in de winkelstraat te zien is, is desondanks de vraag. Spraakmakende faillissementen en financiële problemen bij winkelketens trekken veel aandacht. Maar dat wil niet zeggen dat het crisis is in de retail. ,,Er zijn altijd momenten dat ketens verdwijnen. Dat hoort bij de dynamiek in de markt’’, zegt Gertjan Slob, directeur bij Locatus, een adviesbureau voor retailvastgoed. ,,Maar modeketen Mango heeft bijvoorbeeld twintig nieuwe winkels geopend en een bedrijf als H&M draait ook uitstekend.’’

Terugloop winkels

Slob benadrukt dat het aantal winkels langzaam terugloopt. ,,En dat vastgoed krijgt dan een nieuwe bestemming. Vaak worden winkels omgebouwd tot woningen of ze krijgen een medische functie.’’ De leegstand van winkels liep mede door de ombouw terug. Inmiddels staat zo’n 6 procent van de 212.000 retailpanden, winkels en horeca, leeg. Dat is het laagste percentage sinds 2011.

Ook voor de toekomst is Slob optimistisch. ,,Ik zie langzaam een evenwicht ontstaan tussen online verkopen en verkopen in fysieke winkels. Er wordt wel meer op internet gekocht maar de groei raakt eruit.’’ Hij wijst er ook op dat niet alleen ketens met fysieke winkels failliet gaan. ,,De laatste tijd gebeurt dat ook met veel webshops.’’

Winkeliers en horecaondernemers klagen veel over de hoge huren. Zeker de inflatie heeft er flink ingehakt. Verhuurders hebben de huren vaak met tien procent of meer verhoogd. Een flinke tegenvaller voor winkeliers.

Slob nuanceert dat beeld. ,,We zitten nog steeds in een markt waar de macht bij de huurder ligt, zeker in gebieden met veel leegstand. In coronatijd zijn er ook forse huurverlagingen afgesproken. Bovendien maakt de huur gemiddeld tien procent van de kosten uit voor winkeliers. Als de huur tien procent stijgt, gaan de kosten voor de winkelier dus één procent omhoog. De stijgende personeelskosten zijn een veel groter probleem voor winkeliers en horeca.’’