Staatssecretaris: franchisers beschermen tegen moederbedrijf

Ruim 34 duizend winkels van veelal bekende ketens worden in Nederland gerund door ondernemers die betalen voor gebruik van de formule: franchisenemers. Hema, Albert Heijn, Etos, Gamma, McDonald’s: ondanks de grote naam is de zaak om de hoek vaak van een middenstander die er zijn ziel en zaligheid in legt. Als zo'n franchisenemer in conflict raakt met het moederconcern, legt hij het dikwijls af. Dat vertelt staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer in de Volkskrant.

Vergoeding voor de waardestijging

Vrijdag stuurt het kabinet een wetsvoorstel naar de Raad van State dat de positie van de franchisenemer aanzienlijk versterkt. Belangrijkste punten: de franchisenemer krijgt voordat hij een overeenkomst aangaat alle relevante (financiële) informatie van de franchisegever en na afloop van het contract is hij sneller vrij om een winkel te beginnen die concurreert met het voormalige moederbedrijf. Ook moet er een afspraak komen over een vergoeding voor de waardestijging van het merk tijdens de contractperiode.

Maar het pijnlijkste punt voor veel concerns: franchisenemers krijgen inspraak in tussentijdse wijzigingen van de afspraken en van de formule. Als Ahold Delhaize AH-blauw wil veranderen in geel, moet het eerst langs de franchisers. ,,Met dit wetsvoorstel krijgen franchisenemers een ongerechtvaardigde en ontoelaatbare beslissingsbevoegdheid in de koers van onze formule'', vinden ze bij Etos.

Correctie op de machtsbalans

Moederbedrijven schreeuwen moord en brand, maar volgens staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer is een wettelijke correctie op de ‘machtsbalans’ hard nodig. Ze hoopt dat het voorstel eind dit jaar voor stemming naar de Tweede Kamer gaat en licht haar plannen hier toe.

Hebben franchisenemers het zo zwaar dat nieuwe wetgeving nodig is?

,,Een flink deel van hen werkt voor grote, soms internationale concerns. Die beschikken over veel meer macht, kennis en kunde dan de middenstanders. Bij een conflict delft de franchisenemer dan vaak het onderspit. Er zijn franchisegevers die op een hele nette manier met hun franchisenemers omgaan. Voor hen zal deze wet weinig veranderen.''

Waarom zorgde de regering niet eerder voor een herstel van die machtsbalans?

,,Sinds ik twee jaar geleden aantrad, heb ik mij hard gemaakt voor een eerlijke economie. Ik heb na jaren van discussie besloten dat 80 procent van de postbezorgers een arbeidscontract moet hebben. Ik heb ook maatregelen voorgesteld om de positie van start-ups ten opzichte van grote databedrijven als Amazon of Apple te versterken. Competitie is goed, concurrentie is goed, want dan komen er innovaties en het leidt tot lagere prijzen. Maar af en toe moet de balans door overheidsingrijpen worden hersteld. Zoals nu in de franchisebranche.''

Franchisegevers reageren met afgrijzen op de conceptwet.

Keijzer kijkt naar haar juridisch adviseur, die het antwoord geeft: ,,De franchisegever moet vóór ingang van het contract aan de franchisenemer laten weten vanaf welk bedrag aan kosten - een drempelwaarde - hij instemming vraagt voor een wijziging van de formule of van de franchiseovereenkomst. Vervolgens moet niet twee derde, zoals in de conceptwet stond, maar een absolute meerderheid van de franchisers daarmee instemmen.'' Keijzer: ,,Als franchisegevers hier niet gelukkig mee zijn, zou ik zeggen: kijk nou eens wat we opschrijven. Het is de codificatie van normale verhoudingen. Er is echt prima mee te werken.''

Onder andere de Amerikaanse Kamer van Koophandel in Nederland waarschuwt dat de wet buitenlandse investeerders afschrikt.

,,Ach, ach, ach! Een mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest. Ik zie dat niet zo gebeuren. Wij zijn hier gewend met elkaar te overleggen; dat Rijnlandse model heeft ons veel goeds gebracht.''

Op Europees niveau wordt ook aan de bescherming van franchisenemers gewerkt. Waarom wacht u daar niet op?

,,Wij vonden het noodzakelijk om het nu doen, anders duurt het te lang. Het feit dat het ook elders in Europa gaat gebeuren, is alleen maar meer reden voor buitenlandse bedrijven om alvast in Nederland te ondervinden hoe het werkt.''