'Zwabberbeleid veroorzaakte neergang van Blokker'

Het was een mooi plan. Zo'n zeven jaar geleden. De restauratie van het bescheiden negentiende-eeuwse pandje in Hoorn waar het geslacht Blokker in 1896 zijn allereerste nering begon. 'Prachtige klus', herinnert aannemer John Wit zich. ,,Het was helemaal vervallen, maar we hebben het in oude luister kunnen herstellen.''

Het idee achter de restauratie -bekostigd door Blokker Holding - was duidelijk. Was het geen prachtige gedachte om 'de bakermat' van dat Nederlandse megaconcern, met honderden winkels, en duizenden werknemers voor het nageslacht te bewaren? Zo van: mensen, híer is het succesverhaal begonnen.

Maar nu het oer-Hollandse bedrijf al jaren verliest draait, winkel op winkel moet sluiten, en deze week wederom een (massa-) ontslag aankondigt, is de vraag: is dit historische pandje binnenkort niet meer dan weer zo'n pijnlijke herinnering? Aan opnieuw zo'n roemruchte Nederlandse winkelketen 'die ooit eens was'? Net als de panden van V&D? Of De Bonneterie? Of, nog dieper de historie in, De Gruyter?

Jaap Blokker

Er was een tijd - niet eens zo heel lang geleden - dat het óók bij Blokker niet op leek te kunnen. Geld te over. Nieuw filiaal op nieuw filiaal. De ene na de andere overname. Leen Bakker. Xenos. Intertoys. Die episode gaat als het 'Tijdperk Jaap Blokker' de boeken in. Deze veelbesproken kleinzoon van die ene Jacob uit Hoorn stuwde het bedrijf in de jaren 80 en 90 naar grote hoogten.

In de media werd Jaap Blokker vaak ietwat villein neergezet als controlfreak (die zelfs als topbaas nog eigenhandig partijtjes tuinkabouters inkocht), rechtse populist (die in zijn jaarverslagen tekeer ging tegen dieven, illegale immigranten en de invoering van de euro) en fel bestrijder van de Quote 500 (hij wilde niet in de top 10 genoemd worden). Maar hij was daarnaast een warme pater familias: ook als topman liet hij zich nog graag op de werkvloer zien.

Onder hem leek Blokker Holding zo rond 2010 op de toppen van z'n kunnen. Leek. Want de neergang had al sluipenderwijs ingezet. Het bedrijf kermde na Jaap Blokkers overlijden in 2011 onder een machtsstrijd tussen broer Ab en ambitieuze neef Roland Palmer. En onder het feit dat Jaap Blokker weinig in het nieuwe millennium had geïnvesteerd: de winkels waren sleets, de administratie rommelig, er was niet of nauwelijks geïnvesteerd in online shopping. Daaroverheen kwam, pats, de economische crisis.

Verlies

Vanaf 2014 was het ook voor de buitenwereld duidelijk: het concern was in zwaar weer. Het leed een verlies van 20 miljoen euro. Niet alleen klanten haakten af, ook trouwe franchisenemers. Zoals Benny Waanders uit Goor die voor zichzelf begon. ,,Er is eigenlijk maar één oorzaak voor alle problemen van de afgelopen tijd: zwabberbeleid. Na Jaap Blokker vlogen de topmanagers in en uit, kwamen ze allemaal met een ander verhaal, en nieuwe oplossingen. En: er werd slecht gecommuniceerd. Ook nu nog. Personeel hoorde pas via de pers van het ontslag.''

Waanders is blij dat hij het moederbedrijf verlaten heeft: het vergaat hem uitstekend. ,,Ik kan veel makkelijker beslissingen nemen over bijvoorbeeld het assortiment. Zo heb ik het goedkope glaswerk eruit gegooid. Want - eerlijk - daarvoor komen klanten niet meer in zo'n winkel als de onze maar gaan ze naar Action. Ik moet me toeleggen op kwaliteit en service.''

Volgens een van de deskundigen, merk- en retailspecialist Sabien Duetz, heeft Blokker deze week wél een belangrijke stap gezet om te overleven. ,,Dat ze ketens als Intertoys, Xenos en Leen Bakker afstoten en noodlijdende Blokker-winkels sluiten, betekent dat ze een focus hebben. Dat ze zich écht op de winkels willen richten die nog mogelijkheden hebben.''

Sfeer

Duetz piekert wel of ze de júíste focus hebben. ,,Blokker is de laatste jaren moderner geworden, functioneler, zakelijker maar is dat wel de goede richting? Ik denk dat klanten meer behoefte hebben aan een gezellige, sfeervolle plek met een mooi assortiment dan schappen vol schoonmaakmiddelen. En dat hebben concurrerende bedrijven als het Deense Søstrene Grene, het Zweedse H&M, en het Spaanse Zara Home beter door.''

Aannemer John Wit weet dat het kan. Iets wat afgeschreven lijkt zó oplappen dat het weer glanst en glimt. Maar aan een vergelijking tussen dat historische Blokkerpandje in Hoorn en de deplorabele staat van het megaconcern in Amsterdam waagt hij zich niet. ,,Of er toekomst in het bedrijf zit: de tijd zal het leren, hé?'' In het pandje van Jaap Blokkers opa zit allang geen Blokker meer, maar een dagopvang voor gehandicapten.