Spelersmakelaar Rob Jansen: miljoenen gescoord met duizend voetbaltransfers

Ruim 220 miljoen euro. Voetbalclub Paris Saint Germain betaalde het deze zomer voor spits Neymar. Met afstand de duurste voetbaltransfer ooit. Niet alleen de voetbalwereld, de hele globe trilde van verbazing. Hoe kon een voetballer net zoveel waard zijn als een compleet stadion?

Veel geld

Achter zijn bureau, op de eerste verdieping van het Haagse Hilton Hotel, schuift Rob Jansen driftig heen en weer op zijn stoel. ,,Het is veel geld, ja. Maar te veel? Waarom dan? Als iemand het betaalt, is Neymar het blijkbaar waard voor die persoon. Hiervoor was Gareth Bale de duurste, met 100 miljoen. En vergis je niet, dat bedrag is gewoon terugverdiend. Onder meer door merchandise, sponsorinkomsten en promotie-activiteiten.''

Miljoenenbusiness

Praat met Rob Jansen - met een carrière van zo'n veertig jaar de meest ervaren voetbalmakelaar van ons land - over de miljoenenbusiness op planeet voetbal en je raakt verzeild in een vurig debat waarbij ogenschijnlijke logica en voetbalrealiteit dwars door elkaar heenlopen.

Twee werelden

Eerder in het gesprek heeft hij zijn leven gesitueerd in twee werelden: de voetbalwereld én de echte wereld. Hij vertelde over zijn schoondochter Annemijn - inmiddels zwanger van Jansens eerste twee kleinkinderen. Zij werkt in de gehandicaptenzorg. ,,Heb ik groot respect voor'', zegt hij plechtig. ,,Prachtig werk. Een enorm contrast met onze business, die vol zit met opportunisme, hypocrisie en ego. Ik kan geëmotioneerd raken als ik bedenk hoe bijzonder het is dat mijn zoon, die ik als mijn opvolger zie, en zij elkaar hebben gevonden.''

Voetbaldeal

Jansens andere wereld is die van de voetbaldeal. Het salaris van de speler, de ontslagvergoeding van de coach of - en die springt doorgaans het meest in het oog - de transfer van die ene topspeler. Jansen beklonk in zijn loopbaan een kleine duizend overgangen van de ene voetbalclub naar de andere. De bedragen die daarmee waren gemoeid, kwamen soms naar buiten (Jansens toptransfer was die van Marc Overmars van Arsenal naar Barcelona in 2000, voor 85 miljoen gulden), maar de totstandkoming ervan nooit.

Deal

Dat verandert nu, door het verschijnen van Deal van Michel van Egmond, die ook de bestsellers Gijp en Kieft schreef. Van Egmond volgde een klein jaar het spoor van Jansen dat via talrijke - steevast in de business class genoten - vluchten leidde langs de bestuurskamers van Europese topclubs, vipboxen in grote stadions en een trits protserige hotels.

Toevalligheden

Deal toont hoe toptransfers soms van toevalligheden aan elkaar hangen ('Jordy Clasie naar Italië? Niet doen, zijn vriendin krijgt heimwee') en ook hoe voetballers soms argeloos hun training afwerken, terwijl in een hotellobby honderden kilometers verderop een groepje mannen in maatpak hun toekomst bepaalt.

Riskante onderneming

Het maken van het boek lijkt een riskante onderneming in een wereld waarin discretie een vereiste is en een plotselinge vlaag van openhartigheid zomaar een miljoenendeal kan doen verdampen. De lezer van Deal volgt niettemin de worsteling van Manchester United-speler Daley Blind op de voet. Hij zit eind 2016 zo veel op de bank dat Jansen hem een overstap adviseert. De zaakwaarnemer laat geen gelegenheid onbenut zijn speler aan te prijzen bij internationale collega's. ,,Wat Daley eraan heeft dat die gesprekken nu openbaar worden? Nul. Niets. Maar hij vertrouwt erop dat ik geen woord te veel naar buiten breng. En hij komt er niet slecht af, toch? Zo lopen die zaken gewoon. Ik wilde inzicht bieden in een wereld die normaal gesloten is.''

Pedant

En natuurlijk speelt bij de beslissing tot een boek ook zijn ego mee, geeft hij toe. Maar het is geen reclamefolder geworden. ,,Als ik het boek lees, zie ik soms een pedant, ietwat hautain mannetje. Dat ben ik blijkbaar ook. Gelukkig heb ik Esther (echtgenote Esther Geurgen, commercieel directeur van het agentschap, red.), die doorziet mij.''

Klein museum

De burelen van de Wasserman Agency (Jansen verkocht zijn bedrijf Sport Promotions in 2014 aan het internationale opererende sportmarketingbureau) zijn ingericht als een klein museum voor de geschiedenis van de voetbaltransfer. Er is een rek met voetbalshirts uit de hele wereld, allemaal gesigneerd. Aan de wanden hangen ingelijste exemplaren van protegés als Marco van Ginkel (PSV), Roy Makaay (Bayern München) en Marc Overmars (Barcelona).

Overmars

Boven dat laatste prijkt achter plexiglas een biljet van 100 ouderwetse guldens. Omdat Jansen het uitzonderlijk vond dat de voetballer, ook in zijn huidige functie als bestuurder bij Ajax befaamd om zijn zuinigheid, hem die flap overhandigde. ,,Ik weet niet meer precies wat de aanleiding was. Maar geld krijgen van Overmars, dat is heel wat. Net zo onwaarschijnlijk als dat Geert Wilders morgen moslim wordt'', klinkt het in vet Haags.

Ouderwets

Op zijn bureaublad een lege whiskykaraf, een lederen agenda van boekformaat, maar geen computer. ,,Heb ik ook niet'', zegt Jansen. ,,Zou niet weten hoe ik zo'n ding aan moet krijgen. Ik ben blijkbaar ouderwets. Ik bel mensen als ik wat wil bespreken. Ik heb nog nooit in mijn leven een mail gestuurd.'' Contracten en ander papierwerk worden voor hem uitgeprint. Maar eerlijk is eerlijk: onlangs heeft hij wel de geheimen van berichtendienst WhatsApp doorgrond.

Gewetenloos

Jansen leerde het vak in de jaren 80 van zijn vader Karel, de oprichter van spelersvakbond VVCS, waarvoor ook zijn moeder werkte. ,,Mijn vader was een klassieke PvdA'er, dus de tegenstanders van die op ouderwets socialistische leest geschoeide vakbond waren duidelijk. Mijn ouders noemden ze de regenten van de KNVB en de gewetenloos graaiende commerciële managers.''

Ongekende megadeal

Om die laatste groep de wind uit de zeilen te nemen, begeleidde Rob Jansen de spelerstransfers, zoals die van Dennis Bergkamp van Ajax naar Inter Milan. Het werd een voor Nederland ongekende megadeal: 32 miljoen gulden kostte de aanvaller. Jansen: ,,Daaraan heb ik dus precies nul gulden verdiend, hè. In die tijd kreeg ik gewoon het salaris van een vakbondsmeneer.''

Zuiver geweten

Maar zo zwart-wit als zijn vader de zaken rondom het makelaarsgilde voorstelde, lag het toch niet, vond Jansen. Er waren er heus bij met een zuiver geweten. En hij kon het vak toch een upgrade geven? Bovendien: dat salaris van 40.000 gulden per jaar ging toch niet meer? In 1995 ging hij commercieel. ,,Wat mijn vader ervan vond? Hij heeft me in alles gesteund. Heeft me zelfs 10.000 gulden geleend om mijn bedrijf op te starten.''

Grote weelde

De stap bracht Jansen uiteindelijk de grote weelde waarin ook de voetballers leven die hij begeleidt. Voor het dagelijks vervoer bediende hij zich jarenlang van een Bentley en nu van een Porsche. Voor in het weekend staat naast zijn woning in Scheveningen ('Een villa van 600 vierkante meter met Couperus-allure', meldt Deal) een MG geparkeerd. In de haven van het Franse Antibes ligt het jacht van de familie.

Niet gestolen

Zijn vader zag de boot nooit, maar maakte - voordat hij in 2008 overleed - wel de eerste grote rijkdom van zijn zoon mee. ,,Nee, daar zei hij nooit iets over. Hij was meegegroeid met de realiteit en daarover vrij relaxed geworden. En waarom ook niet? Als iemand er hard voor werkt, mag hij toch iets leuks van dat geld doen? Of dat nou een gouden vishengel of een mooi maatkostuum is... ze hebben het toch niet gestolen?''

Recordcommissie

Jansens concurrent Mino Raiola incasseerde dit jaar een recordcommissie van 49 miljoen euro bij de transfer van Paul Pogba van Juventus naar Manchester United. Toch zijn discussies over de vraag of voetballers óf hun zaakwaarnemers zoveel geld waard zijn, volgens Jansen 'onzinnig'. ,,Toen Cruijff voor 1 miljoen gulden naar Barcelona ging, kwamen er kamervragen. Die 220 miljoen euro van Neymar gaat niet over hem, maar over de staat van de markt. Voetbal is de populairste sport van de wereld. Als morgen al die fans besluiten liever te gaan bowlen, is Neymar precies 1 euro 45 waard.''

Moreel kompas

Moeten voetballers en zaakwaarnemers hun morele kompas dan niet aanscherpen? Jansen kijkt zijn gehoor ongelovig aan. ,,Dit soort vragen hoor je echt alleen in Nederland'', verzucht hij. ,,Topvoetballers en topzaakwaarnemers hebben vaardigheden die bijna niemand heeft. Dat is wereldklasse. Daarbij: er zijn heel veel voetballers en agenten die heel weinig verdienen. Die vergeet je dus.''

Rare vergelijking

,,Neymar verdient 40 miljoen per jaar, ja. Tienduizend keer zoveel als een stratenmaker, zeg je? Kom op zeg. Dat is toch geen vergelijking? Het gaat er niet om hoeveel uren hij maakt of hoe hard hij werkt. Wat Neymar kan, is uniek. Wil je het communisme dan terugbrengen? Iedereen even rijk maken? Zo kan ik niet discussiëren, hoor. Dan ben ik je kwijt.''

Van Gogh

Na een slok water: ,,Als ik nou prachtig kan schilderen en ik maak een doek als De Aardappeleters. Dat brengt vervolgens 200 miljoen op. Ga je dan ook zeggen dat dat het niet waard is of dat ik niet hard genoeg heb gewerkt? En trouwens: voor veel mensen geeft Neymar of Messi meer plezier dan Van Gogh.''

Plezier

Midden in een uitvoerige uitleg over het belang van meer toezicht in de coulissen van het grote voetbalgeld, bliept een app binnen. Het thuisfront, of hij nog komt eten. Toch nog even: wanneer had Jansen tussen al die transfers, contractonderhandelingen en arbitragezaken het afgelopen jaar het meeste plezier in zijn werk? Voor het eerst valt hij stil. Dan zegt hij: ,,Ik denk toch de momenten dat ik even rustig met een speler of trainer kon zitten lullen. Gewoon een warm gesprek van man tot man.''

Deal van Michel van Egmond ligt vanaf maandag in de boekwinkels (VI, €20).