Het moest nu gebeuren, de modernisering van de West- en Oostsluis bij Terneuzen. Sinds enkele maanden zijn de werkzaamheden in het veld volop bezig. "We hebben het onderhoud in tijd vooruitgeschoven", vertelt Jos Geluk, omgevingsmanager bij Rijkswaterstaat Zee en Delta in Middelburg. ,,Nu is het echt nodig dat er iets aan gebeurt, voor de betrouwbaarheid richting de scheepvaart.''
Rijkswaterstaat kan zich eigenlijk nooit permitteren dat een sluis onverwacht uitvalt. In Terneuzen ligt dat de komende jaren nog gevoeliger. Het werk aan de grote Nieuwe Sluis bij Terneuzen begint volgend jaar en zal tot 2021 duren. Om de Nieuwe Sluis te kunnen bouwen, moet één van de drie bestaande sluizen, de Middensluis, buiten bedrijf worden gesteld. De capaciteit om schepen te schutten neemt tijdelijk af. "Voordat de bouw van de Nieuwe Sluis begint, moeten de West- en Oostsluis daarom tiptop in orde zijn", stelt Martin Oosse. Hij is als hoofd district Zuid van Rijkswaterstaat Zee en Delta verantwoordelijk voor het Terneuzense sluizencomplex.
WerkzaamhedenDe werkzaamheden aan de West- en Oostsluis zijn veelomvattend. De aandrijving, besturing en bediening van beide sluizen worden compleet vernieuwd. Wie de laatste maanden wel eens over één van de bruggen van de Westsluis heeft gereden, heeft gezien hoeveel (graaf)werk daarbij komt kijken. En dat is nog maar het spreekwoordelijke topje van de ijsberg. De installaties voor de bediening van de vijf sluisdeuren, de twee bruggen, het spuien van Kanaalwater naar de Westerschelde en het nivelleren van het waterpeil in de sluis zijn aan het oog onttrokken. Juist daar moet het meeste werk aan gebeuren.
Een belangrijk onderdeel van de modernisering van de twee sluizen bij Terneuzen is dat ze ook klaar worden gestoomd om eind dit jaar van afstand bediend te worden. De nautische verkeerscentrale aan de Westerschelde is daarvoor al uitgebreid. Rijkswaterstaat heeft met het ombouwen van sluizen voor bediening op afstand de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan. Vier kleinere sluizen, onder meer de Zandkreeksluis tussen het Veerse Meer en de Oosterschelde en de Grevelingensluis bij Bruinisse, zijn tussen 2004 en 2009 omgebouwd. Ze worden sindsdien bediend vanuit het Topshuis op het vroegere werkeiland Neeltje Jans bij de Oosterscheldekering. De Kreekraksluizen in het Schelde-Rijnkanaal bij Rilland zijn vorig jaar onderhanden genomen, de eerste beroepsvaartsluizen in Nederland die op afstand worden bediend. De Oostsluis en zeker de Westsluis zijn ook belangrijk voor de beroepsvaart. ,,De Westsluis is de levensader voor de haven van Gent'', geeft Jos Geluk aan, zonder overdrijving. De grote zeeschepen kunnen immers alleen door die sluis. Vooraf is dan ook uitgebreid overleg gevoerd met de havenautoriteiten en bedrijven in Gent en Terneuzen. Werkzaamheden die nu plaatsvinden, kunnen niet zonder stremmingen. De nieuwe systemen moeten worden getest. De Westsluis zal daarvoor dit jaar vijftien dagen gestremd zijn, steeds op maandagen, omdat de zeevaart van en naar Gent er dan het minste last van heeft. De Oostsluis die vooral door binnenvaartschepen wordt gebruikt, zal van 17 oktober tot en met 13 november volledig gestremd zijn voor de scheepvaart. Alle schepen moeten dan door de West- en Middensluis.
Gewoonste zaak van de wereldTegen het einde van het jaar zullen alle werkzaamheden afgerond zijn. Voor ruim dertig miljoen euro is dan aan beide sluizen verspijkerd. Ze moeten er straks weer tientallen jaren zonder heel groot onderhoud tegenaan kunnen. De bediening zal dan niet meer ter plekke plaatsvinden, maar vanuit de nautische verkeerscentrale aan de Westerschelde. Ook de bruggen van Sas van Gent en Sluiskil worden in de toekomst hierop aangesloten. Rijkswaterstaat kan straks met minder bedienend personeel toe. De moderniseringsslag maakt het ook mogelijk scherper te plannen, zodat schepen vlotter kunnen doorstromen. "In de luchtvaart is het de gewoonste zaak van de wereld dat het verkeer volgens een strakke tijdsplanning wordt afgewikkeld", geeft Jos Geluk aan. "Dat zal in de scheepvaart ook steeds meer ingang vinden. Het op afstand bedienen van meerdere sluizen vanuit enkele plekken in het land maakt dat mogelijk."
Onveiliger wordt het volgens Martin Oosse en Jos Geluk zeker niet. Op de sluizen wordt al veel met camera's gewerkt. Het aantal camera's neemt fors toe, wat het zicht eerder beter moet maken. Jos Geluk: "Alleen het snoertje wordt wat langer."
