In de vergaderkamer grenzend aan het kantoor van Fred Boot hangt een onopvallend, omlijste brief aan de muur. “Ik hoop dat we in juni, als we in Holland denken te zijn, allemaal samen rond een fles wijn een en ander kunnen bespreken. Vriendelijke groet en aloha”. Was getekend Erik Hazelhoff Roelfzema, een van Neerlands grootste verzetsstrijders, vanuit zijn woonplaats Hawaï.
Ontvanger is Fred Boot. Het is 18 februari 2004 en de dan 39-jarige musicalproducent in spé ziet dankzij de e-mail een langgekoesterde droom dichterbij komen: een musical over de Soldaat van Oranje. Speciale dank gaat uit naar Boots acht jaar oudere broer, die in zijn woonplaats Atlanta Hazelhoff tijdens een presentatie van zijn laatste boek heeft aangeklampt. Maar er is haast geboden: als in twee jaar niks gebeurt, verloopt de optie op de rechten van de musical.
Hoewel de oorlogsheld hem belooft niet ‘het vel over de oren te halen’, heeft Boot naar eigen zeggen wel degelijk ‘serieus’ geld neergelegd om Soldaat van Oranje als eerste naar het theater te brengen. Bekende zakenbankier Erik Beelaerts van Blokland, tevens neef van Hazelhoff, voert de onderhandelingen messcherp. „Eigenlijk viel 7500 euro nog mee”, vertelt Boot nu glimlachend.
Record op record
Inmiddels is Soldaat van Oranje uitgegroeid tot de succesvolste musical van Nederland en breekt het record op record. Bijna 2,9 miljoen bezoekers gingen sinds de première in oktober 2010 naar het TheaterHangaar in Katwijk.
Soldaat van Oranje is niet alleen de best bezochte musical, gemaakt door een Nederlands productiehuis, maar ook de langstlopende. Daarmee troeft Boot The Phantom of the Opera van leermeester Joop van den Ende af. „Toen Joop Soldaat gezien had, legde hij zijn enorme hand op mijn schouder”, zegt Boot over de man bij wie hij tussen 1991 en 1999 in de leer was. „Dat voelde echt als een compliment van een soort vader, iets waar ik blijkbaar echt naar had verlangd.”
Productiekosten
Als beginnend producent zocht Boot vijftien jaar geleden naarstig naar startkapitaal om de productiekosten van de musical te dekken. Via een kennis van Hazelhoff komt hij in contact met Alex Mulder, oprichter van uitzendbureau USG People. Mulder stelt drie ton beschikbaar om tekstschrijvers en componisten aan te trekken. „Dat was een luxe, want normaal gesproken kun je schrijvers pas betalen als de productie loopt”, zegt hij. „Nu zeiden we: je krijgt een voorschot. En een royalty waarmee dat voorschot wordt verrekend op het moment dat we gaan spelen.”
Een team van drie componisten begon in 2006 met het schrijven van het script en de nummers. De demo van het eerste nummer was net af, toen Hazelhoff op 90-jarige leeftijd overleed. „Gelukkig hebben we hem nog kunnen consulteren over de liefde, iets dat in zijn boek niet veel voor kwam”, vertelt Boot.
Fred Boot, een groot liefhebber van de vaderlandse geschiedenis, wil met de musical bezoekers meer historisch besef meegeven over de Tweede Wereldoorlog. Soldaat van Oranje vormde volgens hem de perfecte aanleiding .
Soldaat van Oranje moest een ‘ander soort musical’ worden.
„Onze missie is om een brede, jongere doelgroep aan te spreken. Deze musical moest een beetje rock-‘n-roll in de musicalwereld brengen. Niet zozeer in de muziek, vooral in de filosofie: het mocht stoerder en ruiger. Een musical niet alleen voor vrouwen, maar ook voor mannen die het initiatief nemen om eens een avondje naar het theater te gaan.”
Want je was je bewust van het imago van musicals.
„Natuurlijk was ik dat! Ik werkte bij Joop van den Ende en ook nog eens in de marketing. Ik ben ooit het vak ingegaan omdat ik zelf van musicals hield - nou ja, nog steeds houd.
We hebben lang getwijfeld hoe we het moesten noemen: toneelvoorstelling, musical of, wat typisch Nederlands is, muziektheater. Dat is het allemaal, maar vooral een musical. En het blijkt dat 3 miljoen mensen in Nederland van musicals houden.”
Waarom ging Soldaat van Oranje niet in productie bij Van den Ende? Je werkte daar toen.
„Hoewel ik het op allerlei lijsten heb gezet, en ooit zelfs in een memo met andere ideeën, heeft hij het er nooit uitgepikt. Achteraf vind ik dat fijn, want daardoor is het mijn idee gebleven. Toen ik zelf als ondernemer startte eind jaren ‘90, heb ik het mooi verder kunnen uitwerken met de mensen die ik had uitgekozen.”
En het geheim achter het succes?
„Meer dan 30 procent van ons publiek komt terug, vooral met mensen uit eerste lijn zoals familieleden. Het verhaal wordt daardoor snel doorverteld, een soort mond-tot-mond reclame. Daar hoeven we eigenlijk weinig aan te doen.
Natuurlijk ondersteunen we dat ook met uitingen op straat, met reclames op tv en online. Maar het belangrijkst is dat mensen over onze voorstelling praten met hun familie, vrienden, buren of collega’s bij de koffiemachine.”
Daarin ben je geslaagd.
„Voor een groot deel zijn we geslaagd in onze missie, namelijk de oorlog van een macroniveau naar microniveau brengen. De kleine familieverhalen, zeg maar. Het raakt bovendien echt aan het vaderlands gevoel.
De inhoud van het verhaal is de grootste factor van het succes. Daarbij hebben we gekozen om een locatietheater te maken in een oude hangar. Dat spreekt enorm tot de verbeelding en voegt iets tot aan het verhaal. Alles draait om de inhoud en moet daar ook in dienst van staan. Die heeft ons naar de locatie gebracht. Mijn filosofie is: inhoud brengt je naar een locatie en die twee samen leveren een unieke vormgeving op.”
Waarom de locatie Valkenburg?
„Via Hazelhoffs netwerk kwamen we in contact met oud-commandant der Strijdkrachten Dick Berlijn. Berlijn heeft ons vervolgens aan tafel gebracht bij staatssecretaris Jack de Vries, die ons heeft geïntroduceerd bij het Rijksvastgoed (RVB). We konden kiezen uit Soesterberg of Valkenburg, maar het was instant liefde met Valkenburg. Vliegkamp Valkenburg grenst tegen Leiden aan, waar Hazelhoff heeft gestudeerd en aan Wassenaar waar hij is opgegroeid. En het grenst bijna aan het strand van Katwijk, waar hij talloze van zijn landingen heeft gedaan in de oorlog. Er ligt zoveel historische waarde.”
Hoewel Soldaat van Oranje leest als een jongensboek, kreeg Fred Boot wel degelijk te maken met tegenslagen. Zo raakte het historische toestel Dakota, Douglas DC3 nog vóór de eerste speeldag na een meetfout onherstelbaar beschadigd op de A44 onderweg van Eindhoven naar Valkenburg. De schade was enorm, maar het zorgde tevens voor grote publieke aandacht voor de musical.
Drie jaar later beschadigde een hevige storm het dak van het theater. Een deel van een Dakota-vleugel werd getroffen. Twee voorstellingen moesten uit het schema gehaald worden. Stormschade vond ook plaats in 2017, toen meerdere onderdelen van het dak dreigde los te raken. Over de precieze schade laat Boot zich niet uit, maar wel dat die groot was. Volgens Boot ‘een drama’ om mensen te moeten afzeggen.
Op volle toeren
Het zijn slechts smetjes op een sterke, ongekende opkomst van een musical waar zelfs musicalsceptici lyrisch over zijn. Want ook financieel draait New Productions, het productiehuis van Soldaat van Oranje, op volle toeren. Na de eerste drie ton van investeerder van het eerste uur Alex Mulder volgt nog eens 10 miljoen euro. Inmiddels is het productiehuis volledig in handen van Amerborgh, het investeringsvehikel van Mulder. Over de kosten zegt Boot ‘enkele tonnen per week’ kwijt te zijn. Een dure voorstelling vanwege de techniek en het onderhoud. Met de inkomsten uit de kaartverkoop van gemiddeld zeven voorstellingen per week dekt het bedrijf deze uitgaven. Dagelijks zijn ongeveer 150 mensen in de weer: van make-up artiesten en kledingontwerpers tot musici en toneelspelers. De cast wordt ieder halfjaar deels vervangen.
De investering van 10 miljoen euro werd dubbel en dwars terugverdiend in het eerste jaar. Boot wil de winst van het bedrijf steken in de nieuwe musical Nieuw Amsterdam, over het ontstaan van New York, én in de onlangs aangekondigde uitbreiding van Soldaat van Oranje naar Londen. Ook de productiekosten voor de Londense voorstelling liggen op circa 10 miljoen.
Hoe wil je de Engelsen warm maken voor Soldaat van Oranje?
„Ook daar willen we het verhaal van de oorlog tot leven brengen. Met iets meer uitleg, omdat de oorlog daar op een andere manier is beleefd. Het is een groot verschil tussen bezet zijn, zoals Nederland, of als Engeland in oorlog zijn met een ander land. Het verhaal zelf hebben we niet aangepast, want een groot deel speelt zich al af in Londen.”
Wanneer gaat het in het Verenigd Koninkrijk beginnen?
„Eind dit jaar start de bouw van het theater in Londen, dat recht tegenover London City Airport komt te liggen in een gebied genaamd Royal Docks. Daar bouwen we een theater à la Hangar in Katwijk. We willen eind 2020 in première gaan.”
Waar eindigt het met Soldaat van Oranje?
„Elke drie maanden kijken we of we nog kunnen verlengen. Daar zijn onze contracten met externe partijen op gebaseerd. Dit jaar loopt het sowieso door tot september. De kans dat we nog eens verlengen is heel groot. In oktober vieren we ons 9-jarig bestaan. Mijn droom is 10 te halen.”
CV
Fred Boot, geboren op 21 mei 1965 in Groningen.
Studeerde Nederlands (Communicatiekunde) aan de Universiteit Utrecht.
Ging na zijn studie in 1991 in dienst als marketeer bij Joop van den Ende.
Begon in 1999 als zelfstandig ondernemer het managementbureau Montecatini met Daniel Koefoed.
Heeft sinds 2005 het productiehuis New Productions.
Naast Soldaat van Oranje co-produceerde Boot ook Het mooiste van Sesamstraat en bereidt hij Nieuw Amsterdam voor.
Is onder meer bestuurslid bij de Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP) en Stichting Buitengewoon Klassiek.
Boot viel verschillende keren in de prijzen: ID Award 2012, de Speciale Theater Award 2013 (met Alex Mulder en Robin de Levita), in 2015 de Eventim Publieksprijs Beste Musical en in 2016 de AD Publieksprijs Beste Musical.
In 2018 werd hij ridder in de Orde van Oranje van Nassau.
Meer dan 30 procent van ons publiek komt terug, vooral met mensen uit eerste lijn zoals familieleden. Het verhaal wordt daardoor snel doorverteld, een soort mond-tot-mond reclame. Daar hoeven we eigenlijk weinig aan te doen.
