Start-ups krijgen kans in Rotterdamse haven

Een bestuurbare haai die het plastic in de havens opslurpt, een droneboot die de conditie van de kademuren in kaart brengt of een mega 3D-printer die bootmodellen print om tests mee te doen. Maar ook een computerprogramma dat alle diploma's en certificaten van scheepslui ordent en up-to-date houdt: het is een breed scala aan oplossingen dat de eerste editie van Port XL heeft opgeleverd.

Accelerate (letterlijk: versnellen) programmes zijn niet nieuw. Het idee is ontwikkeld in Amerika en wordt al volop toegepast in de regio Eindhoven, waar hightechbedrijf ASML en Philips innovatie hoog op de agenda hebben. Slimme ideeën van jonge bedrijven krijgen daar in innovatielabs de kans in korte tijd concreet te worden dankzij kennis, kunde en geld van gevestigde bedrijven.

“Dat er een accelerate programme is specifiek voor één haven, de Rotterdamse, is uniek in de wereld. De grootste haven worden we niet meer, op het gebied van innovatie kunnen we de voorsprong nemen”, zegt Carolien Vat-Sandee, met Mare Straetmans co-founder van PortXL, een stichting met als hoofdpartners Havenbedrijf Rotterdam, EY, Van Oord en Erasmus Centre for Entrepreneurship. De animo bij gevestigde bedrijven en latere partners Vopak, Damen, Uniper (was E.on), Rabobank, Boskalis, First Dutch en Innovation Quarter was groot.

Daarna volgde een wereldwijde zoektocht naar start-ups in de sectoren Transport & Logistiek, Energie, Chemie & Raffinage en Maritiem. Die waren even enthousiast. “Eindelijk iemand die begrijpt wat we doen”, verzuchtte een deelnemer uit Chili.

“Veel startende bedrijfjes hebben prachtige ideeën. Het product is alleen nog niet getest bij de klant, het goede businessmodel ontbreekt, er is onvoldoende geld of de juiste salesman is niet gevonden”, somt Vat-Sandee op. “Zaken waardoor een goed plan kan stranden. Die kennis werd nu geleverd door de mentors van de betrokken bedrijven.”

PortXL sprak met honderden start-ups, nodigde vijftig van hen uit voor een diepte-interview en koos er twintig voor een finale selectiedag. In twee dagen tijd werden deze twintig door 120 mentoren bevraagd en geadviseerd. De twaalf gelukkige 'winnaars' werden met hulp van een team mentors in honderd dagen opgezet tot concrete ondernemingen. Inmiddels hebben er vijf al een contract getekend met onder meer Vopak, Havenbedrijf Rotterdam, STC en een Chinese onderneming.

Sinds het succes van de eerste editie van PortXL (2015) wordt al gewerkt aan PortXL 2017. “De gemiddelde overlevingskans voor start-ups is 10 tot 20 procent. Met dit programma worden jonge bedrijven goed in de markt gezet. Van enkele verwachten we dat ze echt heel groot gaan worden”, voorspelt Vat. “Er wordt gezegd dat de haven conservatief is, maar de bereidheid om te helpen bij de gevestigde bedrijven is groot. Mentors leren van elkaar, concurrenten zitten met elkaar aan tafel.”

Van de twaalf start-ups komen er twee uit Nederland, de overige tien vanuit de hele wereld. Ze hebben kantoorruimte in het Erasmus Centre for Entrepreneurship aan de Marconistraat. “Iedereen vestigt zich in Rotterdam, zo is de afspraak. En dat willen ze wel hoor, ook al moeten ze heen en weer vliegen. De haven ín Rotterdam, ze willen niets liever.”