Stil leed tussen de varkens

26 november 2015 is een zware dag voor de familie Hargeerds. Het is de laatste keer dat de vrachtwagen het erf van boerderij 'Rietman' oprijdt. De laatste biggen worden opgehaald. Dat is het dan: het einde van een passie.

Ziel en zaligheid hebben Herbert Hargeerds en zijn vrouw Jeanette in de varkenshouderij gelegd. Maar een toekomst zit er niet in. Met 270 fokzeugen is het bedrijf 'te groot voor een servet, maar te klein voor een laken', zoals Herbert (44) het zelf omschrijft. "Ik wilde heel graag groter, maar dat ging niet. En als er geen geld binnenkomt, terwijl je keihard werkt, dan moet je eerlijk zijn. Tegen jezelf en tegen je gezin. Is dit wel wat ik wil? Als het antwoord 'nee' is, dan is de enige goede bedrijfseconomische beslissing om de stekker eruit te trekken. Hoe moeilijk dat ook is. Want je praat wel over een bedrijf waar van generatie op generatie met veel liefde voor het boerenvak is gewerkt."

GeneratiesBoerderij Hargeerds, of 'Rietman' zoals de naam van het erf luidt, is al vele generaties in de familie. Waarschijnlijk is de hoeve ergens in de zestiende eeuw gesticht. Het bedrijf is continu in beweging. In 2005 wordt nog een hypermoderne stal gebouwd, met een installatie voor warmteterugwinning. In 2009 wordt een melkrobot voor de koeien aangeschaft. Begin 2015 telt het bedrijf 70 melkkoeien en 270 fokzeugen. Herbert en Jeanette runnen het bedrijf zonder personeel, zij worden geholpen door vader Jan en moeder Mia, die zich over de koeien ontfermen.

Maar het is behoorlijk aanpoten. Tot de zomer van 2015. "Hard werken is niet erg, maar als er niets verdiend wordt... De technische resultaten waren goed, we deden mee in de top. Maar de prijzen kelderden naar beneden en er moest veel geld bij", vertelt Herbert. "Ik realiseerde me dat ik er niet meer gelukkig van werd. En dan komt het beslismoment. Kun je zo nog verder? Het antwoord was duidelijk voor mij. Nee."

Psychische problemenEen moeilijke periode volgt. "Ik lag psychisch in de kreukels. Ik kón niet meer. Ik sliep slecht, was emotioneel. Ik ging ermee naar de huisarts. Maar die kan weinig doen, als je zelf niet wilt. Als je in een positieve spiraal terecht wil komen, dan moet je de knop zelf omzetten. Ik heb veel gehad aan het boek 'Tot hier en nu verder' van zakenman Erik de Vlieger. Het hielp me om de draad weer op te pakken en hulp te zoeken. Eerst stond ik er sceptisch tegenover. Ik dacht: wat moet ik met zo'n therapeut? Maar ik heb er veel baat bij gehad. Ik heb geleerd naar mezelf te kijken. Het gaat nu een stuk beter, goed zelfs. Maar alles in stapjes."

Hulp vragenEen boer die te rade gaat bij een therapeut om over zijn problemen te praten. Het is bijzonder. Veel agrariërs hebben het gevoel dat het not done is om bij problemen om hulp te vragen. En toegeven dat het niet meer gaat... Een boer bijt nog liever zijn tong af. "Boeren denken anders dan andere ondernemers", zegt Hargeerds. "Ze kijken niet alleen zakelijk naar hun bedrijf, er zit ook gevoel in. Niet zo raar. Maar van agrarisch ondernemers wordt steeds meer verwacht. Tegenwoordig moet je alles kunnen. Je dieren verzorgen, een bedrijf runnen. En dan heb je ook nog een gezin. Een boer heeft geen privéleven, de boerderij is zijn leven."

Geluk gehadHerbert kan er nu open over praten. "Ik voel me stukken beter. Dat komt ook omdat we hier kunnen blijven wonen. We gaan niet failliet en komen niet in de schuldsanering. In die zin hebben we geluk gehad. Veel agrarische bedrijven kunnen het roer niet omgooien, omdat de mogelijkheden er niet zijn. Dat geldt voor zowel melkvee- als varkenshouders. Daar wordt in de agrarische wereld heel weinig over gesproken. De vuile was hang je niet buiten. Problemen los je zelf op, is het adagium. Maar ik denk dat het goed is dat over dit onderwerp wordt gesproken. Ik weet dat er veel verborgen leed is achter de gordijntjes van menig boerenbedrijf. Zelf heb ik heel veel reacties gekregen op mijn beslissing. De meeste hartverwarmend: een moedige beslissing wordt het gevonden."

KoeienDe varkens zijn weg, de melkkoeien zijn er nog. Maar ook de melkveetak wordt op den duur afgestoten. "Ook in de melkveehouderij gaat het slecht, melkprijzen zijn laag. Het tijdstip is afhankelijk van wet- en regelgeving uit Den Haag", zegt Herbert.

Inmiddels heeft Herbert een nieuwe baan. Als flexconsultant. "Ik werf en selecteer kandidaten op de (agrarische) arbeidsmarkt. Mijn belangrijkste taak is het invullen van bemiddelingsopdrachten. Zie het als een peoplemanager. Echt een droombaan. En heel snel gevonden. Daar ben ik oprecht blij mee. Wat te doen met de lege schuren? Dat weet ik nog niet. Maar die stallen kunnen nog wel even wachten, daar gebeurt niets mee."

Droom volgenZijn eigen ervaringen ten spijt, Herbert zou het jongeren die boer willen worden en zich inschrijven voor een agrarische opleiding niet afraden. Zelfs zijn eigen zoons van 15 en 12 niet. "Volg je droom, het is een prachtig vak. Maar ik zou wel adviseren zo lang mogelijk te studeren. En goed te luisteren naar de consument. Denk goed na over wat je zelf wilt en investeert. En vergeet niet: je gezin is het allerbelangrijkst. Zorg dat je happy bent."