Telers van rood fruit boeren goed

Fruitteler Frederik Bunt heeft geen reden tot klagen. De zon schijnt en in zijn boomgaarden in het land van Maas en Waal is de pluk in volle gang. Bramen, kruisbessen, pruimen: tot nu toe verloopt de oogst uitstekend.

En niet alleen bij hem, zegt de woordvoerder van de Nederlandse Fruittelers Organisatie. "Het gaat roodfruittelers voor de wind. Er is veel aandacht voor de gezonde eigenschappen van blauwe bessen, frambozen en ander zacht fruit. En er zijn de laatste jaren nieuwe, nog betere soorten op de markt gekomen. Gezond én lekker: wij zitten in de goede hoek."

De hoek van vermeende superfoods als gojibessen en chiazaden: daar zijn ook grootmoeders blauwe bessen en frambozen in beland. Maar de verkoop zat al in de lift voordat foodies als Rens Kroes ze wegens hoge doses antioxidanten, vitamines en andere gezonde stofjes in hun smoothies en sapcentrifuges begonnen te stoppen.

Bij Albert Heijn stijgt de verkoop van zacht fruit elk jaar met zo'n 15 procent, zegt woordvoerster Els van Dijk. "Al tien jaar lang. Van een luxeartikel zijn vruchten als aardbeien, kersen, blauwe bessen en frambozen steeds meer een dagelijkse aankoop geworden. Ze zijn niet alleen lekker en gezond, maar ook makkelijk: bij het ontbijt, als tussendoortje: je kunt ze op allerlei momenten eten. Dat laten wij ook zien in onze recepten en in de communicatie met klanten."

In Europa zal de consumptie van blauwe bessen, frambozen en bramen de komende vijf jaar met minimaal 7 procent per jaar groeien, voorspelt de Rabobank. Nederlanders hebben zich, net als Engelsen, Duitsers, Scandinaviërs en Polen, al tot besseneters ontpopt. In het zuiden van Europa staan de vruchtjes nog veel minder vaak op het menu.

Vergeleken met aardbeien is de consumptie van andere kleine roodfruitsoorten als frambozen en bessen echter nog beperkt. De hoge prijs is daar debet aan. Een klein bakje met 125 gram frambozen kost bij AH momenteel 2,89 euro. Voor 300 gram blauwe bessen betaal je nu - middenin het seizoen - 4,99 euro. Die prijs wordt mede bepaald doordat telers de grote vraag amper kunnen bijbenen.

Want niet alleen supermarkten en groenteboeren zien de verkoop stijgen. Dat geldt ook voor fabrikanten die ze in hun producten verwerken, verklaart Bunt. "Mensen die eenmaal verse bessen en bramen hebben ontdekt, kopen vaker yoghurt, ijs, sap of muffins waar ze in zitten."

Bovendien is het veel lastiger om zachte frambozen en bessen in blakende conditie in de fruitmand van de consument te krijgen dan harde appels of sinaasappels, legt de fruitteler uit. De vruchten zijn zo kwetsbaar dat een flinke bui al fataal kan zijn. Ook bij het plukken, sorteren en vervoeren kan van alles mis gaan.

Die risico's maken de vruchtjes duur, net als de arbeidsintensieve oogst. In bijvoorbeeld Polen en Roemenië, waar dit jaar honderden hectares blauwe bessen worden aangeplant, zijn de loonkosten van plukkers lager.

Toch zal Nederland prima met lagelonenlanden kunnen blijven concurreren, verwacht Arne Bac, sectormanager Fruitteelt van de Rabobank. "Blauwe bessen liggen jaarrond in het schap. In de winter komen ze uit Chili, vervolgens uit Marokko. In de zomer ook uit Nederland. Die worden niet alleen hier gegeten, maar ook geëxporteerd naar buurlanden en Scandinavië."

Nederlands rood fruit onderscheidt zich volgens hem door betere kwaliteit. "Het is lekkerder en beter houdbaar. En daar zit nog volop ontwikkeling in: fruitveredelaars hebben nog een hoop nieuwe rassen in de pijplijn." Daar komt bij dat telers de groeiende vraag voorlopig niet kunnen bijbenen, zegt Bac. "Jaarlijks zou daarvoor in Europa minstens 1.000 hectare nieuwe blauwe bessen moeten worden aangeplant."

Liggen die straks voor dumpprijzen op de markt als de superfoodhype is overgewaaid? Daar is Rabobank niet bang voor. "Zacht fruit is geen hype. In Nederland stijgen de uitgaven aan groente en fruit met zo'n 3 procent per jaar. Niet doordat de fruitconsumptie stijgt, maar doordat mensen appels en peren vervangen door duurdere zachte vruchten. Daarin volgen we het gedrag van de Amerikanen."

In de VS is zacht fruit inmiddels de meest verkochte categorie op de groente- en fruitafdeling van supermarkten - vóór appels en sinaasappels. De gemiddelde Amerikaan eet jaarlijks zo'n 750 gram blauwe bessen, 'wij' maar 150 gram. In de VS zijn bessen ook verwerkt in veel meer producten, zoals yoghurttopping, ontbijtgranen en cakes, verklaart Bac. "Hier is dus nog veel potentieel voor nieuwe zachtfruitconsumenten."

Wat doen fruittelers nou de hele dag?Fruitteelt moet kapstok worden voor Rivierengebied