Nieuws Actueel

Wat Tesla kan doen om te voorkomen dat Elon Musk bezwijkt

Musk van Tesla ontspoort de laatste tijd steeds vaker. Hoe weert een pionierende ceo zich tegen de enorme werkstress? Wat kan een bedrijf doen om te voorkomen dat zijn topman bezwijkt? De Volkskrant zoekt het uit.

Bard van de Weijer | Foto: Still uit Joe Rogan Experience 12 september 2018

Elon musk 9

Het Amerikaanse beursbedrijf Nomura Instinet, tot voor kort belangrijk pleitbezorger van Tesla, beveelt het aandeel niet langer aan. Reden: het gedrag van topman Elon Musk. Die brengt het concern in gevaar door een Britse reddingswerker meerdere keren te beschuldigen van pedoseksualiteit, een verslaggever die de zaak volgde een ‘klootzak’ te noemen, een trek te nemen van een vermoedelijke joint tijdens een video-interview en door te twitteren dat hij zijn autofabriek van de beurs haalt – en, oh nee, toch maar niet.

Lees ook: Waarom we Elon Musk zijn woedeuitbarstingen blijven vergeven

Bokkensprongen

Musk vliegt de laatste tijd vaker uit de bocht. Diens bokkensprongen lijken het gevolg van de enorme druk waaronder hij staat. Hoe weert een leider zich hiertegen? Wat kan een bedrijf doen om te voorkomen dat zijn topman bezwijkt?

Musk is Tesla

‘Musk ís Tesla, hij is het bedrijf’, zegt Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap en Organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen. Iets wat oprichters of leiders van het eerste uur vaak kenmerkt. ‘Denk aan Steve Jobs van Apple en Richard Branson van Virgin.’ Charismatische mannen die één zijn geworden met hun concern.

Tegenmacht

Die vereenzelviging is zowel een sterkte als een zwakte, zegt Stoker. ‘Sommige ceo’s realiseren zich dit. Die organiseren hun eigen tegenmacht, door een sterke man of vrouw naast zich te zetten, of krachtige commissarissen benoemen.’ Anderen, zoals Musk, verzamelen vrienden om zich heen. Diens broer Kimbal zit bijvoorbeeld in de raad van bestuur. ‘Dat maakt het leveren van kritiek vaak lastig.’

Lees ook: Dit verdienen Tesla, Ferrari en andere automerken per verkochte wagen

Topmanagers zijn angstige mensen

‘De meeste topmanagers zijn vrij angstige mensen die graag mensen om zich heen willen die ze kunnen vertrouwen’, zei ook Manfred Kets de Vries, hoogleraar aan de internationale managementschool Insead in Frankrijk, eerder in deze krant.

Houdbaarheidsdatum

In het begin is een sterke leider in de organisatie goed, maar er komt een fase waarin het beter is hem of haar een andere rol te geven, stelt de Groningse hoogleraar Stoker. Ook leiders hebben een houdbaarheidsdatum. ‘Maar de ceo blijkt niet altijd in staat daarvan zelf een goede inschatting te maken.’ De fase waarin Tesla verkeert vraagt om een andere leider, wellicht meer een managerstype, zegt Stoker. ‘Dat zou best samen kunnen gaan met een andere rol voor Musk.’

Weinig verschil tussen mannen en vrouwen

Er lijkt overigens geen verschil te bestaan tussen mannelijke en vrouwelijke leiders waar het gaat om ontsporen. ‘Omdat er te weinig vrouwen op topposities zitten, is hierover nog geen betrouwbaar onderzoek beschikbaar. Maar macht blijkt vaak een belangrijker factor dan gender’, aldus de hoogleraar. Het zou dus zomaar kunnen dat vrouwen, zodra ze machtig genoeg zijn, net zo vaak zonnekoninggedrag vertonen als mannen.