Nog even en dan gaat in de Kalverstraat de Kalvertoren op de schop. Weg gaan de meeste winkeltjes en cafeetjes, terug keren de grote zaken. De allergrootste wordt Saks Off 5th, de eerste Nederlandse vestiging van de koopjesdochter van het Canadese Hudson's Bay. Nog 'enkele' zullen in de rest van Nederland volgen.
'Saks' is niet de enige Noord-Amerikaanse outletketen die de stad betreedt. Over drie maanden opent branchegenoot TK Maxx zijn deuren aan het Amsterdamse Osdorpplein, de zesde vestiging van de Amerikaanse outletgigant in Nederland, die de teller niet wil laten stoppen voor die bij de 25 is.
Sprinkhanen
Saks off 5th en TK Maxx zijn niet van de ramsjpartijen en opkoopjes in schreeuwerige outlets die als sprinkhanen langs lege winkelpanden trekken. Ze zijn ook niet van eigen-merken-tegen-afbraakprijzen zoals C&A, Primark en H&M. Nee, de twee bieden een constante stroom kleding, schoeisel en accessoires van gevestigde modemerken, maar dan tientallen procenten onder de prijs die oorspronkelijk op het kaartje stond. Outletketens nemen zo de fakkel over van reguliere winkeliers en hun seizoensuitverkoop, maar ook van mega-outletcentra ver buiten de stad die het met hun pendelbussen en dagtochtjes lastig gaan krijgen.
Het is allemaal dankzij de modebranche, met zijn krankzinnige omloopsnelheden waarbij assortimenten soms eens in de maand compleet wisselen en er steevast onverkochte waar overblijft die toch te gelde moet worden gemaakt.
"Er is een enorme behoefte aan outletruimte, zowel bij consumenten als bij de modebranche," zegt eigenaar Klaas Bakker van Koopcentrum Akerpoort in Osdorp. Zo kan de winkelier bij het Nederlandse G-Star Raw bij een bestelling van een bepaalde omvang tot wel 20 of 25 procent zonder kosten retourneren, een prikkel om hen tot bestellen aan te sporen. "Die retourgoederen gaan een jaar in een magazijn zodat ze hun winkeliers er niet mee beconcurreren. Daarna komen ze hier naar de officiële G-Star Raw Outlet voor de verkoop."
Kortingen van 80 procent
Het kan nog driester. "Een Nederlands merk als Just Brands is erg aan het uitbreiden in Europa. Het biedt nog hogere retourpercentages om zo nieuwe winkels aan te trekken." Ook wordt nog weleens iets geproduceerd dat in een bepaalde markt niet aanslaat of is er sprake van overstock, als van een bepaald product simpelweg te veel is gemaakt. "Dat moeten ze wel kwijt."
En het loopt als een trein. "Toen G-Star hier begon," zegt Bakker, "boden ze kortingen van 70, 80 procent. Maar er komen zo veel mensen op af dat ze nu niet veel hoger gaan dan 50 procent. Waarom hoge kortingen geven als je de spullen toch wel verkoopt?"
Outlet is onuitroeibaar. Batavia Stad bij Lelystad bouwt momenteel hard aan uitbreiding met 45 winkels die april volgend jaar klaar zijn. Designeroutlet Roermond, het meest winstgevende koopjescentrum van Europa, maakte deze week bekend met 11.500 vierkante meter uit te breiden.
En binnenkort wordt onder de rook van Amsterdam, in Halfweg, gegraven aan wat over twee jaar koopjesspeeltuin The Style Outlets moet worden. Het krijgt, op bijna 20.000 vierkante meter, 115 winkels waar alleen afgeprijsde merkkleding wordt verkocht.
Attractie
"Wij zien onszelf niet als eigenaar van een winkelcentrum," zegt Sebastian Sommer van Neinver, de Spaanse vastgoedgigant die het centrum zal uitbaten, "maar als eigenaar van een attractie. Afprijzingen zijn daarbij de trekker."
"Amsterdam heeft als voordeel boven vrijwel elke andere Europese stad dat de modebranche hier sterk aanwezig is. Die heeft behoefte aan een gezond winkelsysteem, waar outlet een integraal deel van uitmaakt. In Nederland is dat nog matig ontwikkeld. Er is een aantal outletcentra, maar bij lange na niet voldoende om aan de behoefte van modebranche en consumenten te voldoen."
Sommer ziet de komst van outletketens in hartje stad dan ook niet als bedreiging. "Ze bieden consumenten een eerste aanraking met outlet. Een deel vindt dat voldoende, maar de rest gaat op zoek naar een groter en breder aanbod dan je ooit in de binnenstad kunt bieden."
Ontvolking
Zowel tegen Akerpoort als Halfweg is lang gevochten door politiek en winkelbranche, uit angst voor concurrentie en verdere ontvolking van de winkelstraat. "Winkeliers moeten beseffen dat outlet een integraal onderdeel is van hun business," zegt Bakker. "Zonder outletverkoop ook geen inkoopkortingen en retourgaranties. Dan zouden ze het nog moeilijker hebben."
En leegloop van de binnenstad? "Zowel Nederlanders als toeristen laten zich afschrikken door de grote drukte in stadscentra," zegt Sommer. "Daar bieden wij straks in Halfweg een alternatief voor."
List: 'bedrijfskleding'
Tegen outlet is geen kruit gewassen. Mazen in regels en wetten bieden telkens weer een uitweg. Zoals in Akerpoort, een voormalig bedrijfsterrein in Osdorp dat nu het grootste outletwalhalla van de regio is.
"In 2009 stapte Kwantum hier op, " zegt eigenaar Klaas Bakker. "Van de overheid mocht er geen andere winkel terugkomen." Dus werd een list toegepast die wel vaker in outletland wordt gebruikt; de winkel werd een groothandel, United Fashion Outlet, met drieduizend vierkante meter merkaanbiedingen.
"Bij wet is geregeld dat particulieren bij groothandels bedrijfskleding kunnen kopen zolang ze zich maar registreren. Nergens is vastgelegd wat bedrijfskleding is en nergens is vastgelegd hoe je moet aantonen dat het voor je werk is. Als je het naar je werk draagt, is het toch ook bedrijfskleding?"
Het bleek een gouden greep; onder meer G-Star Raw, Nike en Just Brands (PME Legend, Vanguard) streken in Akerpoort neer.
Ook daar moeten consumenten zich eerst inschrijven. Dat heeft nog een voordeel. "Zo kunnen de winkels precies hun klanten bereiken," zegt Bakker. "Ik werd laatst op zondagochtend gebeld waarom er een paar honderd man op straat stonden. Die waren door G-Star uitgenodigd voor een voorverkoop."
