V&D weg? Dan desnoods een kartbaan

Veel medelijden met het failliete V&D bij binnenstadsmanagers is er niet onder de 28 steden die de vragenlijst van het AD hebben ingevuld. "Als V&D zo'n succesnummer was, bestond dit probleem natuurlijk niet", merkt binnenstadsmanager van Gorinchem Ed Ligthert fijntjes op.

Toch zit vrijwel iedere citymanager met de handen in het haar: het warenhuis is overal op de beste locaties gevestigd. Bovendien vielen ook DA, MacIntosh en laatst Dixons recent om. "Met V&D dreigt een bepalende formule weg te vallen, die ons onderscheidt van kleinere kernen in de buurt", vertelt Kjeld Vosjan, citymanager van Hilversum. V&D blijft met C&A en Hema één van de drie grote trekkers, aldus zijn Amersfoortse collega.

Het AD peilde wat sluiting van Vroom & Dreesmann betekent voor de ruim zestig stadscentra, waar het is gevestigd. Hoe groot is de kans dat snel een nieuwe huurder wordt gevonden? En op wie hopen ze dan? Een doorstart zal zich naar verwachting in hoogstens 25 gemeenten voltrekken. De rest verdwijnt, met tienduizenden lege vierkante winkelmeters als gevolg.

Lelijkste bouwwerk van OssDe meeste centrummanagers, vrijwel alle steden hebben tegenwoordig zo'n functionaris die de kwaliteit van het winkelhart bewaakt, vrezen dat zich op korte termijn geen nieuwe verhuurder aandient. Slechts zeven rekenen op een snel (binnen een half jaar) alternatief. "Het pand is niet sexy en in 2008 nog uitgeroepen tot lelijkste bouwwerk van Oss", zucht Jack van Lieshout, centrummanager. De kans is minimaal, laat Delft weten. "Het is onwaarschijnlijk dat snel dit volume aan winkelruimte wordt weggezet", stellen onder meer Meppel, Goes, Rijswijk en Veenendaal. Het zijn vaak deze steden van minder dan 100.000 inwoners, die zwaar worden geraakt. Zoals ook Assen, Gorinchem, Hoofddorp en Oss.

Zwolle en BredaNiet overal heerst het doemdenken. In Zwolle en Breda zijn ze optimistisch gestemd. Maar deze steden zijn beduidend groter, en hun historische binnenstad helpt ook mee. "Ons centrum is aantrekkelijk, ZARA en Primark komen zich hier vestigen. Dit is dus geen pr-praatje", stelt het Citycentrum Zwolle.

PrimarkDroomkandidaten voor de vrijkomende panden zijn er genoeg. Zeker de Primark wordt vaak genoemd. Amersfoort, Breda, Gorinchem, Heerlen, Hoorn en Meppel zouden de Britse keten dolgraag binnenhalen. De Bijenkorf valt eveneens regelmatig, net als Chinese partijen als Flying Tiger. "Het zou zowel voor hen als ons goed zijn als zij naar middelgrote steden komen", meent centrummanager Ronald van Rossum van Gouda.

Buitenlandse warenhuizen als Hudson's Bay, waar V&D-verhuurders mee in gesprek zouden zijn, Macy's en Kaufhof worden slechts een enkele keer genoemd. Andere kandidaten zijn MediaMarkt, H&M, ZARA, Action en de Franse sport/outdoorketen Decathlon.

EnschedeDromen doen ze in Enschede, waar Roel Blaauw hoopt op het luxe Franse Galeries LaFayette. De grootste Twentse stad mikt verder op Duitse shoppers en daarmee ketens als Kaufhof en Karstadt. Diverse steden - zoals Assen, Ede en Oss - zien verder een foodhal of versmarkt in hun V&D wel zitten. De kans dat dergelijke partijen echt komen, lijkt gering. ("De vraag is of Meppel groot genoeg is voor een MediaMarkt of Primark.") In veel steden zal een vertrek van V&D lang voelbaar blijven. Via tijdelijke pop-upstores hopen de meeste centrummanagers acute leegstand tegen te gaan.

Alleen opsplitsing van de panden en wijziging van de bestemming biedt permanent soelaas, stellen vijftien steden, waaronder Alphen, Amersfoort, Goes en Rijswijk. Dat vergt jaren. "We moeten van de gebaande paden af om zo'n groot pand opnieuw te vullen", meent Sonja Olthuis, centrummanager van Rijswijk. Amersfoort, Delft, Breda, Hoorn opperen een deel van het V&D-pand tot appartementen om te bouwen. Ede wil alles overwegen, zelfs een kartbaan.

LeegstandVeel van de 28 centrummanagers hopen dat gemeenten en provincies door het failliet van V&D en ook andere ketens als DA en MacIntosh eindelijk gaan samenwerken in plaats van alleen aan het directe eigenbelang te denken. Dat is hard nodig: de leegstand van winkelcentra steeg afgelopen jaren van gemiddeld 6 naar 9 procent.

Met name in middelgrote steden groeit de leegstand hard, stelt bureau Locatus. In Veenendaal, Assen (17 procent) of Den Helder (25 procent) ligt die al ver boven het gemiddelde. Tegelijk blijven gemeenten en provincies maar plannen smeden voor nieuwe winkelgebieden.