Veehouders gebruiken bonus om minder te produceren

,,Wij melkveehouders zitten in een spagaat. Door de slechte melkprijs moet je veel meer melk leveren om aan een inkomen te komen. Maar de hoeveelheid mest die de extra koeien produceren raken we gewoon niet kwijt. Daarvoor is meer grond nodig. En we kunnen Nederland niet groter maken'', zo schetst Dick de Jong (46) aan de keukentafel in een notendop de problemen in de melkveehouderij.

De Jong nam in 2007 met zijn Amerikaanse vrouw Michelle de ouderlijke boerderij over aan De Meije, een boerenweggetje aan de rand van Bodegraven. Hij investeerde in twee melkrobots. De laatste keer dat hij zijn koppel uitbreidde met 17 koeien was in 2010. Hij heeft nu 100 melkkoeien.

MelkquotumDoor omstandigheden gaat hij zeker gebruikmaken van de bonussen die FrieslandCampina en Europa bieden om het melkoverschot terug te dringen. Samen geven ze 24 cent per liter melk, die hij minder gaat produceren.

,,Vorig jaar is het melkquotum afgeschaft, die bepaalde hoeveel melk je mocht produceren. Van tevoren heeft FrieslandCampina aan alle 18.000 leden melkveehouders gevraagd wat ze gingen doen: meer produceren of niet. Ik wist het nog niet. Uiteindelijk wordt er veel meer melk geproduceerd dan verwacht werd. Ook wij zijn meer gaan produceren terwijl we niet meer koeien melken. Elke dag lukt het beter om de zaak te managen en de kwaliteit van de koeien wordt ook beter.''

Hij vervolgt: ,,Natuurlijk hebben veel boeren het aantal koeien fors uitgebreid. Het zogenoemde gesekst sperma heeft daaraan ook een grote bijdrage geleverd. Dit sperma zorgt ervoor dat het kalfje in 95 procent van de gevallen een koetje en geen stier is. Zo kan je behoorlijk aanfokken. En, omdat het twee jaar duurt voordat het kalf zelf melk geeft, is er sprake van een uitgesteld effect. Daar kwam bij dat vorig jaar de melkprijs op de wereldmarkt dramatisch is gedaald. We krijgen nu 26 cent van de fabriek, was 47 cent in 2014. De kostprijs is 30 cent. Als er in Nederland iets gebeurt is dat meestal een druppel op een gloeiende plaat, maar wordt er naar onze boeren gewezen. Nou, de BV Nederland heeft ook een flinke vinger in de pap.''

En toen kwamen de milieunormen van Europa in beeld. Nederland zit ver over het fosfaatmaximum. De Jong: ,,We moeten terug naar de fosfaatuitstoot van 2 juli 2015. Dat is de referentiedatum, die later is vastgesteld. Nou, in de week voor die datum zijn nog heel veel koeien het land binnengekomen. Rara, hoe kan dat? Maar goed dat is gokken, dat hoort bij ondernemen.''

ConsumentWat merkt de consument van die ingestorte melkprijs? Van al die fluctuaties? ,,Daar zie je in de winkel helemaal niets van. Dus zit er iemand tussen de melkfabriek en de winkel. Denken ze bij de fabriek dat wij toch wel slaaf blijven?'' De Jong vindt dat de coöperatie te veel bezig is met randzaken in plaats van het maken en verkopen van zuivel. Dat gaat ten koste van de prijs die de boeren krijgen.

,,Ze horen alleen met melk bezig te zijn, maar er zijn veel mensen bezig met de kringloop, energieverbruik, voeding, landschap, natuurbeheer. Daar krijg je ook weer punten voor en dat moet weer gecontroleerd worden. En dat kost ook weer veel geld. Je zou moeten werken op basis van vertrouwen, maar ja ,dan moet je 100 jaar terug gaan.''

Rekenen,,En dan komt de coöperatie nu met die bonus als je mindert. Zoals ik al zei: de kostprijs per liter is 30 cent, we krijgen 26 cent van de fabriek. Dus kan je beter niet leveren voor 24 cent de liter. Kijk, dat is natuurlijk mooi meegenomen als je al van plan was te minderen, maar in feite is het ons eigen geld. De coöperatie is van de leden zelf. Ik zit zelf te rekenen. Je stuurt een paar koeien weg. Wat krijg je daarvoor? Reken maar dat de slachthuizen ook vol komen te hangen. Zeg dat je nu gemiddeld 300 euro krijgt voor een koe. Er wordt gesproken over een extra bijdrage van 250 euro per koe. Dan is het een leuke prijs.''

De Jong gaat zeker meedoen met de bonusregeling. ,,Wij hadden toch al besloten om hier ons bedrijf te beëindigen en ergens anders te beginnen. We zitten hier klem. In de stal is ruimte voor 140 koeien en om de investering voor de melkrobots eruit te halen heb ik meer koeien nodig. Dat kan alleen als ik 10 of 15 hectare erbij kan krijgen. Want ik moet mijn mest kwijt.''

Zijn beide buurmannen hebben aangegeven de grond te willen kopen. Kortom, de schaalvergroting , van drie naar twee bedrijven, gaat door. ,,We hebben gedacht aan Hongarije, Scandinavië, de VS. Maar we blijven toch in deze regio. Dan weet je hoe de hazen lopen.''