Veel boeren gaan het niet redden

En het ziet er voor de komende jaren niet veel beter uit; vooral in Gelderland en Noord-Brabant zullen tot 2025 duizenden boerenbedrijven verdwijnen vanwege financiële problemen.

Dat stelt ING Economisch Bureau in het rapport De boer op, over de staat van de Nederlandse veeteelt en landbouw. Volgens de bank is de rek er uit bij agrarische ondernemers, en staan de komende tien jaar vooral boeren in Gelderland en Noord-Brabant onder druk. In de eerste provincie verdwijnen naar verwachting ruim 2.700 bedrijven, in Brabant 3.500.

De oorzaak van de financiële problemen is volgens ING drieledig. Om te beginnen heeft nieuwe regelgeving vanuit de overheid de boeren erg veel geld gekost. Ze zijn gedwongen te investeren in milieu- en dierenwelzijn, maar verdienen dat nauwelijks terug. "Ook na die investeringen krijgen boeren hier nog maar weinig betaald voor hun productie", zegt Kees van Vliet van ING. "Er zijn duizenden ondernemers die moeite hebben om een gezinsinkomen rond te krijgen."

Drie weken geleden stelde deze krant nog voor een boerenkeurmerk in te voeren, nadat uit een enquête op onze website bleek dat consumenten bereid zijn meer te betalen voor een product als ze weten dat dat de boer ten goede komt. Het sterrensysteem op vlees is zoiets, zegt Van Vliet. "Maar daar wordt eigenlijk alleen betaald voor wat de boer extra moet investeren. De kosten krijgt hij dus wel terugbetaald, maar hij houdt er niets van over."

Een ander probleem voor de Nederlandse boer is het ruimtegebrek. Nieuwe regels vragen vaak om meer bewegingsruimte voor vee en kippen, maar die ruimte is er niet. Volgens ING is er de afgelopen 50 jaar 7.000 hectare landbouwgrond per jaar verdwenen in Nederland, ten gunste van bedrijven, recreatie, horeca en woningen. Dat brengt vooral boeren in Gelderland en Brabant in de knel, zegt Van Vliet, want daar is de ruimte beperkt of gelden beperkingen met betrekking tot uitbreiding.

Bovendien is de prijs voor grond die wel beschikbaar is, door de concurrentie met andere grondgebruikers alleen maar gestegen. De gemiddelde agrarische grondprijs was in het tweede kwartaal van 2016 57.000 euro per hectare, waar dat in de ons omringende landen slechts de helft is. In Gelderland en Brabant ligt de grondprijs nog eens respectievelijk 10 en 15 procent boven het landelijk gemiddelde.