Verkoop 'dodelijke' zalm was botte pech

Het liefst had hij, samen met zijn 120 personeelsleden, afgelopen maand in een hoekje willen wegkruipen. Want de mediastorm was groot en de gevolgen ervan nog groter. De regels zijn verscherpt, klanten weggelopen en een crisismanager is aangesteld. Van Prooijen verwachtte dit jaar een omzet van 45 miljoen te halen. Nu is hij blij als daar 30 miljoen van overblijft.

Jumbo-huismerkWat ging er mis bij het Krimpense familiebedrijf uit 1864, dat nog altijd visrecht heeft in de Lek en de IJssel - al is de zalm daar verdwenen - en groot werd toen kweekzalm eind vorige eeuw op de markt kwam? De directeur denkt even na en zegt: "Ik vraag me af of er überhaupt iets is misgegaan.''

Omroep Gelderland brengt begin februari, via een WOB-verzoek, naar buiten dat de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) 'onregelmatigheden' in de bacteriecontrolesystemen van Van Wijnen heeft gesignaleerd. Daardoor zijn bepaalde producten, waaronder drie zalmsoorten voor het Jumbo-huismerk, te hevig met de listeria bacterie besmet geraakt. Dat is gevaarlijk voor ouderen en zwangeren.

De Consumentenbond concludeert later dat de vis langer niet deugt. Instanties staan op scherp nadat vorig jaar in Italië doden vielen door met listeria besmette worsten.

'De consument is nooit in gevaar geweest'Jumbo en Van Wijnen besluiten alle gerookte zalm uit de supermarkten te halen. "Puur uit voorzorg,'' aldus Van Prooijen. "Want ja, er zat inderdaad listeria op, al is achteraf uit onderzoeken gebleken dat de limiet nooit is overschreden. De zalm had dus niet terug gehoeven, de consument is nooit in gevaar geweest.''

Wat hij ook duidelijk wil maken: listeria komt op veel meer voor dan zalm. Hij kruipt achter de computer, zoekt en zegt: "Hier, ik heb het: 3 augustus 2014. Twaalf Denen dood na het eten van met listeria besmette worsten. Het is een bacterie die vrij in de natuur voorkomt en moeilijk te beheersen is. Sommigen vinden dat we alle producten moeten bannen waar listeria op kan zitten. Ik kan je vertellen: dan eet je weinig meer.''

Pech dus, vanwege de overbodige terugroepactie. Daarbij: de vele bacteriën zítten nou eenmaal op zo'n stuk zalm. "Natuurlijk proberen we op allerlei manieren ervoor te zorgen dat de groep op zo'n vis niet groter wordt. Maar voorkomen dat ze er zijn is onmogelijk. Voor ons was het pech dat we een partij zalm hadden waar veel bacteriën op zaten. We hebben nu extra maatregelen genomen om de beheersbaarheid van de bacterie te vergroten.''

Bedorven visEnige schuldige is voor Van Prooijen de natuur, niet de Noren die de kweekvis aan de Krimpenaren leveren. "Als ze in Noorwegen één ding in de knip hebben dan is het zalm wel. De zalmproductie is er enorm belangrijk. Het punt is: in Nederland kennen we geen zero tolerance. Er mág wat listeria op een product zitten, het hoeft niet volledig schoon te zijn. Denk niet dat we één of ander hobiedobie bedrijf zijn. Zouden we dan voet aan wal krijgen in het strenge Amerika? In december verkochten we een miljoen zalmplakjes. De consument eet echt geen bedorven vis.''

Wat achteraf beter had gekund, was volgens de directeur een controle in december. "Een test waarbij een laborant stukken zalm besmet met bacteriën, zodat hij kan kijken hoe snel die groeien. We leverden een groot stuk, nu blijkt dat een kleiner stuk een nauwkeuriger test had opgeleverd. Dat hadden we beter moeten afstemmen, maar de regels zijn echt een puzzel.''

TrotsOndertussen gaat het werk in de rokerij door. In de ijskoude ruimtes is het handwerk dat de klok slaat. Zalm is broos, machines zijn ruw. Medewerkers, die kleedgeld krijgen omdat de indringende rooklucht kleding onbruikbaar maakt, zijn trots in de weer met producten als zalmcarpaccio. Dat is vast personeel, de flexibele krachten zijn door de afbestellingen niet meer nodig.

Er staan pallets klaar voor Tsjechië, andere gaan richting Amerika. Het merendeel is bestemd voor de horeca. "Want dat is wat wij doen: mensen bedienen die lekker willen eten in een restaurant. Door alle commotie zou je bijna vergeten wat voor retegaaf bedrijf dit toch is.''