Waarom het Nederlandse Elastic in één klap vijf miljard dollar waard werd

Het is een grappig toeval: het Amsterdamse hoofdkantoor van Elastic herbergde ooit, jaren geleden, een ander Nederlands zoeksucces: Ilse. In dit wat anonieme bedrijfsgebouw aan de Amsterdamse Schinkel zetelde ooit Ilse Media, niet alleen het moederbedrijf van nieuwssite Nu.nl en Startpagina, maar ook van de zoekmachine Ilse. Ilse maakte in ons land in het pre-Google tijdperk de dienst uit.

Zoektechnologie

Ook Elastic, dat vrijdag in de VS naar de beurs ging, specialiseert zich in zoektechnologie, maar anders dan Ilse en het nu oppermachtige Google richt het zich niet op de consument. Waar je met Google door webpagina’s kan struinen, daar doet Elastic hetzelfde door grote databestanden. Ieder bedrijf waar grote hoeveelheden data omgaan, en dat is tegenwoordig bijna overal het geval, kan aankloppen bij Elastic om dit klusje te klaren.

Dat doen steeds meer bedrijven. Uiteenlopende klanten als het Nederlands Forensisch Instituut (voor de forensische zoekmachine Hansken), Tinder, Uber, eBay, Ticketmaster, Microsoft en Facebook maken inmiddels gebruik van de diensten van het Amsterdamse bedrijf. Ook nieuwssites in binnen- en buitenland (zoals van de BBC, The New York Times en de Persgroep) ontsluiten hun omvangrijke archieven via Elastic. Overal waar orde moet worden geschept in gigantische hoeveelheden gegevens, komt Elastic om de hoek kijken.

Loodgieters

De vergelijking met dat andere succesverhaal uit Nederland – Adyen – dringt zich op dit punt op: beide zijn onzichtbaar voor het grote publiek, maar doen op de achtergrond hun o zo belangrijke werk. Bedrijven als Uber en Netflix kunnen hun diensten niet leveren zonder deze twee Nederlandse bedrijven. Wie een taxiritje via Uber regelt, zet aan de achterkant Elastic aan het werk om de route te berekenen, chauffeur en passagier bij elkaar te vinden, noem maar op. En uiteindelijk vindt via Adyen de betaling plaats. Adyen en Elastic zijn de loodgieters van het moderne internet.

Elastic werd in 2012 opgericht door onder anderen Steven Schuurman, toen al met andere bedrijven succesvol als internetondernemer. Het technische genie achter de software is een Israëliër: Shay Banon. Deze laatste nam in april vorig jaar het stokje van Schuurman over als hoogste baas van Elastic. Schuurman is nog wel bij zijn geesteskind betrokken, maar opereert meer op de achtergrond. Het bedrijfsmodel van Elastic is op het eerste gezicht opvallend: open source-software. De broncode is vrij beschikbaar en een internationale gemeenschap aan programmeurs werkt er aan mee. Elastic verdient zijn geld met extra diensten aan bedrijven bovenop zijn gratis software.

Grootmacht

Elastic opereert in een snelgroeiende, maar ook concurrerende markt, waar bijvoorbeeld ook een grootmacht als Amazon zich manifesteert. Maar ook Google kijkt steeds meer naar dit soort zakelijke toepassingen. De omzet van Elastic verdubbelde vorig jaar tot zo’n 160 miljoen dollar, maar het bedrijf lijdt nog altijd flinke verliezen. In het Amsterdamse kantoor werken slechts enkele tientallen mensen. De rest van de inmiddels ruim achthonderd werknemers is in meer dan dertig andere landen gevestigd, waaronder in Mountain View, Californië, dat deel uitmaakt van Silicon Valley.

Schuurman, die een vijfde van de aandelen bezit, is sinds vrijdag op papier enkele honderden miljoenen rijker. Maar geld interesseert hem weinig, zo vertelde hij een paar jaar geleden in een interview met NRC: ‘Ik vind het leuk om iets te bouwen. Als je een mooi bedrijf bouwt, wordt het geld waard, maar daar gaat het mij niet om. Man, ik rijd in een tweedehands Mini.’