'We schieten niet met hagel'

De Amsterdamse filmdistributeur Cinemien, bekend van La grande bellezza en Das Leben der Anderen, bestaat veertig jaar. Oprichter Nicolaine den Breejen en directeur Babette Wijntjes kijken naar de toekomst.

De klap kwam hard aan tweeënhalf jaar geleden. Nicolaine den Breejen en Phil van der Linden hadden vanaf de start in 1976 Cinemien gerund. Eerst met anderen als feministisch collectief, later met zijn tweeën. Met de dood van Van der Linden kwam de samenwerking tot een rauw einde. Er kwam nog een klap achteraan: Cinemien stond er financieel slecht voor; een faillissement dreigde.

Heintje DavidsEr moest iets gebeuren. Den Breejen: "Ik stond voor de keuze om het bedrijf failliet te laten gaan of mijn huis, dat mijn pensioen was, te verkopen en als borg te gebruiken."

Wijntjes: "Je besloot toen ook dat je het bedrijf niet in je eentje wilde voortzetten." Den Breejen: "Ik heb een stap teruggezet. Babette, die hier al een paar jaar werkte, werd uitvoerend directeur. Maar ik ben nog steeds medeverantwoordelijk voor de acquisitie van films. Ik heb dat werk zo lang gedaan dat het onverstandig is om ermee te stoppen." Lachend: "Stel het dus alsjeblieft niet zo voor dat ik na veertig jaar opstap, want dan lijkt het net of ik Heintje Davids ben als ik ergens opduik."

FinanciënOnder leiding van Wijntjes werden de overlevingskansen van Cinemien grondig onderzocht. "Het bleek dat onze titels gemiddeld een heel aardig rendement opleveren." Er kwam een nieuw businessplan en een nieuw financieringsmodel. Wijntjes: "Cinemien had geen externe financiering. Dat was overzichtelijk, maar niet meer van deze tijd. We hebben externe financiers gevonden."

Er viel Wijntjes iets op in die periode van erop of eronder. "Ik merkte dat we veel goodwill hebben in de filmwereld, omdat we goed werk leveren. Natuurlijk, we werken in een zakelijke branche waarin het om het resultaat gaat, maar die goodwill is te gek." Den Breejen beaamt het. "Ik heb veel aandeelhouders en leningverstrekkers ontmoet en altijd zeiden ze dat ze Cinemien zo'n mooi bedrijf vinden. En dat is het ook. Die mensen kregen iets moois."

CarolDen Breejen doelt op de catalogus van Cinemien, die tientallen arthousehits bevat, waaronder Das Leben der Anderen, Festen en La grande bellezza. Recente hits zijn 45 years en Carol. Wijntjes legt aan de hand van Carol uit hoe Cinemien opereert. "Toen het script van Carol drie jaar geleden in Cannes op de markt kwam, zat iedereen achter A bigger splash aan. Rond dat script was veel reuring. Maar wij kenden het boek van Patricia Highsmith waarop Carol is gebaseerd en waren blij dat het eindelijk werd verfilmd. Die film past bij ons. Wij hebben bij de salesagent een enorm pleidooi gehouden om de rechten aan ons te verkopen." Den Breejen: "Die begreep het helemaal, omdat we haar al honderd jaar kennen. De gunfactor speelt dus ook een rol."

Er was nog iets, zegt Den Breejen: "Sommige distributeurs schrokken van het lesbische onderwerp." Wijntjes: "Maar wij zagen meteen dat de film breder is. Cate Blanchett speelt erin en de jaren vijftig en New York spelen ook een belangrijke rol." Den Breejen: "Todd Haynes heeft van het boek een kunstwerk gemaakt." Wijntjes: "Haynes kwam er pas later bij. De grap is dat het budget met acht miljoen omhoogging toen zeker was dat hij de regisseur werd. We hebben hard gelachen, want als het budget meteen al zo hoog was geweest, hadden we zeker twee keer zo veel moeten betalen."

TalentDe kracht van Cinemien zit in het ontdekken van talent, meent Wijntjes. "Wij vinden nog steeds beginnende filmmakers die groot worden. Zoals Andrew Haigh, van wie we Weekend uitbrachten en die nu met 45 years is doorgebroken." Den Breejen: "Wij hebben François Ozon en Michael Haneke in Nederland geïntroduceerd, maar op een gegeven moment werden hun films zo duur dat we afhaakten. Dat zal vast nog weleens gebeuren, maar dat moet dan maar. We gaan dan gewoon weer op zoek naar een nieuw talent."

Den Breejen: "Met Paolo Sorrentino is dat ook gebeurd. Wij wilden na La grande bellezza natuurlijk ook graag Youth uitbrengen, maar voor die film werd zo veel geld gevraagd dat wij er niet in wilden stappen." Wijntjes: "We laten ons niet gek maken. Ook brengen we bewust niet meer dan vijftien à twintig films per jaar uit." Den Breejen: "We schieten niet met hagel." Wijntjes: "Niet iedereen hoeft onze films goed te vinden."

DiversiteitWensen voor de toekomst zijn er nog genoeg. Den Breejen: "De filmwereld is nog steeds een blanke mannenwereld. Zelfs meer dan toen we met Cinemien begonnen. Kun jij één zwarte regisseuse noemen? Toen we begonnen waren ze er wel." Wijntjes: "Wij zijn nog steeds een distributeur waar films van en over vrouwen een goed huis vinden." Ook commercieel is dat verstandig, weet Wijntjes. "Er gaan veel meer vrouwen dan mannen naar filmtheaters." Den Breejen: "Uiteindelijk zijn we als distributeur niet meer dan een doorgeefluik. Er verandert veel in de distributiewereld, maar de kern van ons werk blijft hetzelfde: het juiste publiek voor de juiste film vinden."