Wereldse samenwerking akoestiek Parkgebouw Rijssen

Hoe maak je de akoestiek van de Herman Wesselszaal in het Parkgebouw in Rijssen geschikt voor klassieke concerten van symfonie-orkesten, kwartetten met kamermuziek, optredens van blaasorkesten of zanguitvoeringen met koren?

Daarover braken de medewerkers van het Parkgebouw zich jarenlang het hoofd. Want de akoestiek van de Rijssense theaterzaal is zo droog, dat koren, orkesten en muziekverenigingen er niet wilden optreden. "Het klonk gewoon niet mooi", zegt Tanja Vrugteman van het Parkgebouw.

VeranderingMaar daarin komt nu verandering. Deze week lopen er geluidstechnici van Yamaha uit onder meer Japan en Noorwegen rond in het Rijssense theater. Ze regelen er een revolutionair akoestisch systeem in, dat de afgelopen weken is geplaatst door het bedrijf Innovation Audio uit Hengevelde van de Rijssense ondernemer Ferdinand Gerritsen Mulkes.

Het Parkgebouw kan zich straks meten met het Operahuis in Warschau, de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam, en theaters in Oslo, Japan en Amerika. Want die zijn ook uitgerust met het Acoustic Enhancement System van Yamaha. Hiermee wordt de akoestiek van de zaal verbeterd, zodat de podia beter geschikt worden voor optredens van verschillende muzieksoorten.

Akoestiek"De natuurlijke akoestiek van een theaterzaal is vaak ontworpen voor één soort muziek. Bijvoorbeeld voor een symfonie-orkest", legt marketing-manager Ron Bakker van Yamaha Europe uit. "Door het plaatsen van een Acoustic Enhancement System kun je de akoestiek zo aanpassen dat de zaak ook geschikt wordt voor bijvoorbeeld kamermuziek, drama, operette of koren."

Door het plaatsen van maar liefst 54 luidsprekers in het plafond van de theaterzaal en boven het podium, vier omnidirectionele microfoons en geluidsprocessoren kan straks in Herman Wesselszaal de akoestiek naar wens aangepast worden.

BelevingBakker: "De bezoekers merken niets van het systeem, want er komt geen direct geluid uit de luidsprekers. Alleen indirecte geluiden, die anders door bijvoorbeeld muren weerkaatst worden. Zo kun je bijvoorbeeld de akoestiek van een kathedraal simuleren. Al zal dat in het Parkgebouw niet snel gebeuren, want bezoekers ervaren dat geluid niet als natuurlijk in zo'n theaterzaal."

Geluidstechnicus Jo Wang van het audiobedrijf PanPot uit Oslo heeft een eigen filosofie over akoestische, onversterkte optredens. "Het succes van een optreden wordt bepaald door vier factoren. De beleving van het publiek van het optreden, hoe de artiest zijn eigen optreden beleeft, hoe de artiest het publiek beleeft en hoe het publiek zichzelf beleeft. De kruisbestuiving tussen artiest en publiek en de akoestische beleving dat artiesten in dezelfde ruimte zitten als het publiek. Dat ze elkaar kunnen horen", legt hij in het Parkgebouw uit.

NederlandsDe akoestische systemen zijn een Nederlandse uitvinding. "Ontworpen door Philips in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ze waren alleen zo duur, dat ze slechts spaarzaam geplaatst werden. Je was al gauw een miljoen euro kwijt. Door de ontwikkeling van de digitale technologie zijn de systemen echter veel goedkoper geworden, zodat steeds meer theaters ze kunnen plaatsen. Het is een investering die zich ook terugverdient, want je kunt als theater daarna ook andersoortige concerten programmeren."

Speciaal voor het inregelen van de nieuwe installatie in het Parkgebouw in Rijssen heeft Yamaha de geluidstechnici uit Japan en Noorwegen ingevlogen. Zo is de ontwerper van het systeem uit Japan, Takayuki Watanabe, aan het werk in de Rijssense theaterzaal. "Hij was toevallig in Nederland voor een internationale audiobeurs in de RAI in Amsterdam. En dit is voor hem een unieke kans om zijn systeem in de praktijk in te regelen", zegt Bakker.

JapanWatanabe: "In Japan zijn nu ongeveer zestig zalen met een akoestisch systeem uitgerust." De Japanner, Noor en Nederlandse mensen van Yamaha regelen deze week de 54 luidsprekers zo in, dat ze allemaal hetzelfde klinken. Vervolgens wordt later deze maand het systeem verder afgeregeld met optredens van muzikanten van de muziekschool en het Rijssens Mannenkoor.

"We hebben eind vorig jaar een test gehouden in deze zaal met het koor. De resultaten waren geweldig", vertelt Gerritsen Mulkes. Hij heeft met zijn bedrijf Innovation Audio de afgelopen weken de 54 luidsprekers in het plafond van de Herman Wesselszaal geplaatst. Boven het podium komen ook luidsprekers, zodat de muzikanten zelf hun optreden ook anders en beter ervaren.

Op het zijpodium staat een enorme kast vol met processoren en versterkers, die de geluidsinstallatie en akoestiek regelen. "Technici van het Parkgebouw kunnen straks na het inregelen kiezen uit zes verschillende akoestiektypes voor verschillende soorten muziek."

Foto: vnlr Ferdinand Gerritsen Mulkes (directeur innovation group), Takayuki Watanabe (Yamaha Japan), Jo Wang (Panpot Oslo) en Rom Bakker (Yamaha Europe) - (Lenneke Lingmont)