Westlandse kwekers breiden uit in Guatemala

Dankzij de tuinbouw komen Westlanders overal ter wereld, maar Midden-Amerika was nog een onontgonnen gebied. Ter Laak Orchids en Star Orchids brengen daar verandering in met een bedrijf in Guatemala.

,,Ja natuurlijk, ik heb er altijd al van gedroomd om een bedrijf in Guatemala te beginnen. Waar ligt het eigenlijk?'' Zo reageerde Jan Valstar van Star Orchids aan de Naaldwijkseweg in 's-Gravenzande gekscherend toen hem in 2013 werd gevraagd of hij interesse had om te gaan telen in Guatemala. Drie jaar later staan de planten er in de kas en is het wachten op de eerste oogst van de snijcymbidiums, een orchideesoort.

Bij Ter Laak uit Wateringen ging het anders. De broers Richard en Eduard zochten gericht naar uitbreiding over de grens. Uit onderzoek bleek Brazilië het meest kansrijk, maar het werd uiteindelijk Guatemala. Dat kwam voor een deel door de doortastendheid van Ed Smit van Ideavelop. De Maasdijker woont al meer dan tien jaar in Costa Rica en ziet enorme kansen voor de tuinbouw in Midden-Amerika. ,,Ik ken Ed alweer een tijdje en hij begon me écht te stalken'', zegt Richard ter Laak lachend. ,,'Midden-Amerika, dáár moet je heen', zei hij. Met een club van Nethwork (een groep bedrijven in de glastuinbouw die duurzame projecten in Latijns-Amerika ondersteunt, red.) ben ik in Costa Rica en Guatemala geweest. We hebben diverse bedrijven bezocht en mensen ontmoet. Ik kwam razend enthousiast thuis. Echt gaaf, we zagen enorme kansen. Maar ja, na een tijdje ga je toch ook weer twijfelen. Het brengt een hoop risico's met zich mee, ook financieel. In Nederland is het tenslotte ook al druk zat en je krijgt er alleen maar werk bij. Je begint natuurlijk wel ergens aan en je moet ervoor zorgen dat je bedrijf in Nederland er niet scheef door gaat hangen.''

ZorgDat was ook een grote zorg voor Wim en Jan Valstar. De broers hadden eigenlijk helemaal geen plannen voor uitbreiding over de grens. ,,In 2011 hadden we het bedrijf van de buurman er al bij gekocht en waren we verdubbeld naar twee hectare'', zegt Jan, die inmiddels alweer twaalf keer naar Guatemala is geweest. ,,We vonden het eigenlijk wel prima. Totdat we in 2013 op de Trade Fair in Aalsmeer werden aangesproken door Sergio van Loon, de general manager van Flores Bohemia, een strelitziakweker uit Guatemala. De eigenaren, vader Carlos en zoon José González, hebben ruim 23 jaar ervaring. Ze zochten naar samenwerking om in Guatemala een kwekerij voor snijcymbidiums op te zetten voor voornamelijk afzet in de Amerikaanse markt. Er was direct een klik en die is gebleven.''

Bij Ter Laak liep het aanvankelijk wat moeizamer. Het huwelijk met een van de partners, een investeerder, liep stuk. ,,Die zou op zoek gaan naar een geschikte locatie, maar dat kwam maar niet van de grond'', zegt Richard ter Laak. ,,Inmiddels had Ed Smit het subsidietraject al in gang gezet. We kwamen in contact met HFT Seed Services. Dat zit op een prachtige locatie met een prima klimaat voor phalaenopsis. Uiteindelijk zijn we met elkaar in zee gegaan, samen met een partner uit Costa Rica, die we al hadden. Vorig jaar mei hebben we met z'n drieën de contracten getekend en in februari zijn we met de bouw van de kas begonnen. De eerste planten staan er nu net in. Over acht maanden kunnen de eerste orchideeën naar de klanten in onder meer de Verenigde Staten, Mexico, Colombia, maar ook in Guatemala.''

Een goede lokale partner is een absolute vereiste, weten ook de broers Valstar. ,,Het blijft pionieren in die hoek, maar het valt of staat met een capabele partner. Je kunt zoiets niet op afstand uitvoeren, al kunnen we via de computer of zelfs met de telefoon elk moment van de dag in de gaten houden hoe het met de teelt gaat'', zegt Jan Valstar. ,,De familie González is gewend om samen te werken, want dat doen ze met meer partijen. De algemeen manager op het bedrijf is een Nederlander die Spaans spreekt en de bedrijfsleider is een nieuwe jongen die de Engelse taal machtig is. En het is essentieel dat we met z'n tweeën zijn. Als ik weg ben, blijft Wim hier. We zijn nog nooit met z'n tweeën in Guatemala geweest. De tijd was rijp om deze stap te zetten.''

[Tekst gaat verder na de foto]

Eeuwige lenteDrie of vier keer per jaar gaat Jan Valstar die kant op om poolshoogte te nemen. ,,Een reis van in totaal 24 uur'', zegt Valstar. ,,Je bent er niet zomaar. We zitten in een gebied met een uitstekend klimaat, op 2200 meter hoogte. Het is daar overdag niet te warm en 's nachts niet te koud. 'Het gebied van de eeuwige lente', noemen ze het ook wel.''

Even een bakkie doen bij Ter Laak is er niet bij. Die zit aan de andere kant van het land, op ruim vijf uur rijden. ,,Als je dat al redt'', zegt Wim Valstar. ,,Want het is er natuurlijk heel anders dan hier. De kloof tussen arm en rijk is groot, heel groot. Vader en zoon González zijn controlfreaks, houden overal feiten en cijfers van bij. Dat is bijzonder in dat land.''

Net als bij Ter Laak is er ook bij Valstar 24 uur per dag bewaking, met een muur om het bedrijf. Jan Valstar: ,,Het is er redelijk rustig, maar er wordt gestolen, gewoon omdat er pure armoede is. Aan een accuboor hebben ze niks, want ze hebben geen stroom. Maar een stuk plastic is wél interessant, als dakbedekking.''

PrijzigHolland Orchids SA, zoals de onderneming van Valstar en González heet, heeft een hectare kassen. Compleet van Nederlandse makelij overigens, dankzij onder meer de VB Group, Priva en Stolze, VDH Greenhouses en Luiten Scherming. ,,We hebben een foliekas, maar dan teflon in plaats van glas. Een prijzig product, maar wel ontzettend sterk'', weet Valstar. ,,Het volledige land is 13 hectare.''

Ook Ter Laak is begonnen met ruim een hectare en kan in fases uitbreiden tot vijf hectare. ,,We hebben nu nog niet te veel diepte-investeringen gedaan. Eerst even kijken hoe het gaat, maar we willen later doorschakelen en gaan uitbreiden met automatisering'', zegt Ter Laak. ,,Nu komen bijna alle kleine plantjes uit Nederland en een beetje uit Costa Rica. We doen het stap voor stap. Later zullen we de stek opkweken in Guatemala.''

Ter Laak ziet de toekomst in Midden-Amerika met veel vertrouwen tegemoet. ,,De markt in Europa is redelijk verzadigd. Je kan doorgroeien, maar dat gaat dan ten koste van een ander bedrijf of van jezelf. We groeien per saldo nog steeds, maar hebben gezegd dat we beter kunnen uitbreiden op een plek waar mensen nog écht op meer planten zitten te wachten. We zijn in Guatemala met open armen ontvangen.''