MKB-voorzitter Vonhof: 'Rapport-Borstlap haalt elke prikkel uit ondernemerschap'

Als het aan de commissie-Borstlap ligt moet onze arbeidsmarkt radicaal ‘om', om onze welvaart op peil te houden. In de kern komt het erop neer: de vaste baan moet weer de norm worden. Is dat tegen het zere been van de werkgevers?

,,Nee, dat is niet tegen het zere been. We zijn niet tegen vast. Een groot aantal werkenden is in vaste dienst. We zeggen alleen: niet alles of iedereen kan in vaste dienst. We hebben flexibele inzet nodig. Bijvoorbeeld in tijden dat een bedrijf groeit of krimpt. Of bij ziekte. Wat de commissie zegt ‘alle werkenden zijn werknemer, tenzij...’, dat werkt gewoon niet."

Waarom niet?

,,Een hele groep zzp’ers wordt daarmee gelijkgesteld aan werknemers. Of liever gezegd: kaltgestellt. Een deel van deze mensen heeft ervoor gekozen om zich te verzelfstandigen om meer autonomie te krijgen in het werk. Een andere groep ondernemers zonder personeel, denk aan winkeliers, glazenwassers of boeren, willen misschien best iemand in dienst nemen, maar durven niet. Toen ik 26 of 27 jaar geleden begon als glazenwasser was het doodnormaal om iemand aan te nemen als je wilde groeien. Dat sommige zzp’ers daar terughoudend in zijn, begrijp ik goed. Ik denk dat ik die stap nu ook niet zou aandurven."

Daar heeft de commissie een antwoord op: de werkgever zou flexibeler moeten kunnen omgaan met mensen in dienst. Daar zult u blij mee zijn.

,,Het is inderdaad een goede zaak als de verplichting om het loon bij ziekte door te betalen van twee naar een jaar gaat. Nergens betalen werkgevers zo lang door als in Nederland. Omdat hij externe flexibiliteit wil ontmoedigen, stelt Borstlap dat een werkgever tegen een werknemer kan zeggen: ik heb nu niet zo veel werk, dus volgende maand halveer ik je aantal uren. Dat gaat natuurlijk niet werken."

Volgens de commissie zullen bedrijven toch echt het mes moeten zetten in flexibele schil en allerlei andere soorten contractvormen…

,,Laat ik duidelijk zijn: als ondernemers vinden wij ook dat de flexibilisering is doorgeslagen. Wij willen ook niet dat iemand vijf jaar op een uitzendcontract zit met nul zekerheid. We delen die observatie van de commissie dat het op bepaalde punten beter kan en moet. Er moet een einde komen aan schijnzelfstandigheid en uitbuiting. Alleen, als je flexibele inzet van mensen totaal duurder maakt, zoals bepleit door de commissie, realiseer je wel dat producten duurder worden. Zoals in de horeca, als je oproepkrachten duurder maakt – en die zijn bij pieken gewoon nodig - dan moet je niet gek opkijken als de prijs van een biertje stijgt. En erger nog: dat die ondernemer het niet meer kan bolwerken en kapot gaat."

Hoe zit het met de flexibele schil in uw eigen schoonmaakbedrijf?

,,De meeste mensen in mijn bedrijf hebben een vast contract. Daarmee wil ik niet zeggen dat ik zo’n geweldige werkgever ben. Het is nu eenmaal een krappe arbeidsmarkt en bovendien heb ik een groot bedrijf met een flinke HRM-afdeling en juridische ondersteuning. Voor een mkb-bedrijf is het een heel ander verhaal. Ik praat als MKB-voorzitter namens bedrijven met 5 tot 6 mensen in dienst. Daar is de impact van dit soort maatregelen heel groot. Als zij een zieke medewerker hebben of als één medewerker dwarsligt, dan is het echt een drama. Zij hebben dan meteen een probleem."

Ondernemers raken, zo is het advies van de commissie, straks hun fiscale voordelen kwijt. Hoe kijkt u daar tegenaan?

,,Dat is zorgwekkend. Het baart veel ondernemers al zorgen dat zelfstandigenaftrek naar nul gaat en dat er aan de winstvrijstelling wordt getornd. Het is een slechte zaak voor het ondernemerschap in Nederland. We zouden als maatschappij juist ondernemerschap moeten koesteren en stimuleren, mensen in staat moeten stellen om te groeien. Dit neemt elke prikkel om te ondernemen weg. Hiermee creëren we geen banen."

Wie gaat de rekening van dit alles betalen?

,,Die rekening betalen we wat mij betreft als samenleving. Ik vind sommige punten uit het rapport, zoals persoonlijke ontwikkelingsbudgetten voor iedere werkende, heel goed en belangrijk. Het is belangrijk dat iedereen zich blijft ontwikkelen. En ik ben voor een betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden. Zeker als dit de maatschappij verder helpt en zorgt voor een eerlijkere en betere verdeling."

Het rapport ligt op tafel. En hoe gaat het nu verder?

,,We kunnen nog heel lang met z’n allen doorpraten over dit rapport, maar wat mij betreft gaan we hiermee met elkaar aan de slag. We zijn het in de basis met elkaar eens dat we iets moeten veranderen aan onze arbeidsmarkt. Wat mij betreft is het tijd voor een stevig sociaal contract. Het zou mooi zijn als we nog dit jaar een plan aan het kabinet kunnen voorleggen, dat als onderlegger kan dienen voor het volgend kabinet."

Is dat haalbaar? Iedereen lijkt vooral druk met het verdedigen van zijn eigen belangen?

,,Het moet niet zo zijn dat politieke partijen aan cherry picking gaan don voor hun agenda voor de verkiezingen. Ik denk dat we vooral geen speelbal moeten willen worden van politiek gekrakeel en zelf met een voorstel moeten komen. Ik ben relatief vers in de polder en ik geloof zeker dat we allemaal onze eigen belangen kunnen overstijgen."

Wat denkt u, hoe ziet de arbeidsmarkt eruit over 10 jaar?

,,Ik heb werkelijk geen flauw benul. We zullen echt moeten nadenken over de gevolgen van robotisering en artifical intelligence, de opmars van platformeconomieën en demografische ontwikkelingen. We moeten met elkaar bedenken hoe we daar als maatschappij mee willen omgaan en op kunnen anticiperen. Het rapport van de commissie is daarbij een goed vertrekpunt."