Hij kon niet meer. Na meer dan vijftien jaar iedere dag zo’n twaalf glazen witte wijn te hebben gedronken, deed heel zijn lichaam pijn. Trillende handen en zware paniekaanvallen brachten Clemens regelmatig op de eerste hulp. „Het feit dat mijn kinderen zo bewust die aanvallen meemaakten, hebben gezien dat ik echt niet meer kon, daar schaam ik me het meest voor”, vertelt Clemens Beneder, ondernemer en verslaafde.
Creatief ondernemen zit in de genen
Clemens (46) groeide op in een ondernemende en creatieve familie. Zijn vader werkte in de filmindustrie en had een eigen reclamebureau, zijn moeder was beeldhouwer en oma was een kinderboekenschrijver. Dat Clemens op zijn 26e een eigen reclamebureau zou beginnen, was dus geen vreemde stap. „Ik hield van aanpakken. Het liefst wilde ik met een ondernemer mee naar de Kamer van Koophandel om zijn bedrijf in te schrijven en van begin tot eind zijn huisstijl te maken”, zegt hij.
Bij een verslaving vraag je je af: wanneer is het begonnen en wanneer nam het vormen aan dat het zorgelijk werd?
Clemens Beneder
„Bij een verslaving vraag je je af: wanneer is het begonnen en wanneer werd het zorgelijk?” Die vraag bracht hem terug naar zijn jeugd. Clemens' vader ging, toen hij nog maar negen maanden was, weg bij zijn moeder. De keren dat hij op latere leeftijd zijn vader nog zag, was daar altijd veel wijn bij aanwezig. „Ik wist niet beter dan dat het er was. Door het gebrek aan aandacht dat ik toen heb gekregen, weet ik nu dat daar juist een verslaving aan aandacht is ontstaan.” Ondertussen is Clemens al 25 jaar samen met zijn huidige vrouw en hebben ze een zoon (14) en een dochter (10). Zijn kinderen wilde hij koste wat het kost een perfecte opvoeding geven.
Ondanks of misschien juist dánkzij zijn jeugd was Clemens in eerste instantie helemaal niet van het alcohol drinken. „Tot mijn negentiende of twintigste dronk ik bijna niks.” Maar dat veranderde toen hij begon met ondernemen. „Ik kwam op heel veel feestjes. Ik zag daar mooie mensen, zowel uiterlijk mooi als zakelijk. In die wereld werden veel middelen gebruikt en gedronken. Daar begon ik met wijntjes.”
Lees ook: Verslaving groeiend probleem onder ondernemers in nood: ‘Overdag high, ’s nachts werken’
Succes en tegenslagen vieren met witte wijn
De aandacht van zijn vader die Clemens in zijn jeugd miste, kreeg hij ineens wel. En in overvloed. „Ik ging naar zoveel mogelijk van die feestjes om gezien te worden en te vieren. Succes, maar ook tegenslagen. En als ik niet gezien werd, dan nam ik nog maar een witte wijn. Is dat hoe je om moet gaan met afwijzing? Ik weet het niet. Het was toen niet problematisch, maar langzaam kan drank zo je leven insijpelen.”
Succes of tegenslagen, de lijn van alles vieren trok zich door in Clemens ondernemende leven. Wanneer hij een klant binnenhaalde of juist verloor, werd dat gevierd. „Ik weet nog heel goed dat ik een fles wijn opentrok en ik had helemaal niet de bewuste gedachte van: ik trek nu een fles wijn open, omdat ik het vervelend vind. Het was normaal geworden dat ik die fles wijn open trok. Of de blaadjes nu links of rechts van de boom vielen.”
Je gaat langzamerhand steeds meer drinken. Eerst in het weekend, maar al snel wordt het dagelijks
Clemens Beneder
Zo sloop het alcoholgebruik langzaam Clemens leven binnen. Eerst alleen in het weekend, daarna werd dat dagelijks. „Dat werd niet als problematisch gezien, omdat ik altijd het sociaal geaccepteerde dronk. Ik was ook nooit echt dronken. Er leek weinig aan de hand.”
Functioneel verslaafd, alles leek onder controle
Zoals het met verslavingen gaat, word je steeds afhankelijker van het middel. Van zijn werk, bij zijn vrienden thuis en zelfs tot in de hotelkamer van zijn vakantieadres aan toe zorgde Clemens ervoor dat de witte wijn voor hem klaarstond. „Ik had ook steeds meer nodig om aan dezelfde geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid te voldoen. Als ik om vijf uur thuis kwam van werk, dan begon het met één fles. Later werden dat elke dag drie flessen.” Tot hij niet eens meer voor zijn lol dronk. „Het was letterlijk en figuurlijk drinken tegen mijn wil in. Dan stond ik bij de koelkast met de gedachte: ik wil dit niet. Drie seconden later stond de fles wijn aan mijn mond.”
Zo gingen de maanden voorbij en ondanks dat het op buitensporige proporties ging, leek alles onder controle. „Ik was functioneel verslaafd. Het is dan logisch, maar gevaarlijk om te denken dat je alles onder controle hebt, want dat is niet zo. Mijn vrouw heeft mij natuurlijk zien veranderen, maar die durfde niks te zeggen. Niet omdat ze bang was voor mijn reactie, maar die dacht ook: hij doet alles toch nog gewoon?” Want ondertussen weet Clemens dat het drinken een coping mechanisme was voor zijn emoties. „Ik wilde geen emotie voelen, positief of negatief. Ik noemde dat dan het vieren van geluk of teleurstelling, maar eigenlijk is dat niet weten hoe je anders om moet gaan met die emoties.”
Ik geef mijn zoon nergens de schuld van, laat dat duidelijk zijn, maar dat was het moment dat ik niet meer met mijn verantwoordelijkheid om kon gaan
Clemens Beneder
Een van de mooiste momenten van zijn leven, was ook het moment dat hij echt verslaafd raakte. De geboorte van zijn zoon in 2010. „Ik geef mijn zoon nergens de schuld van, laat dat duidelijk zijn, maar dat was het moment dat ik niet meer met mijn verantwoordelijkheid om kon gaan. Ik was opgegroeid in een arm gezin. Ik wilde mijn zoon alles geven, de mooiste kleren en spullen. Om maar niet te hoeven voelen, zat ik tijdens slapeloze nachten om twee uur ‘s nachts te drinken.”
Steeds vroeger drinken
Wat eerst nog normale werkdagen waren waarna hij om vijf uur begon met drinken, ging hij steeds vroeger naar huis. Eerst lukte het hem nog om te rekken tot drie uur ‘s middags, maar uiteindelijk was het knap als hij voor twaalf uur niet al naar huis was. „Ook kocht ik een wijnkoeler voor op de zaak. Natuurlijk zei ik dat die voor klanten was. Omdat ik in een bedrijfsverzamelkantoor zat, had ik flessen in mijn kast staan waar ik soms snel een glas achterover tikte.” Clemens bleef zich voorhouden dat hij geen problemen had. „Ik draaide mijn omzet, haalde mijn targets. Alleen deed ik dat onder invloed.”
Waar alles onder controle leek nam de alcohol de werkplanning over. Zo plande hij zijn klantgesprekken om zijn drankgebruik in. Niet ‘s ochtends vroeg, want dan was hij nog te brak of hing er nog een alcohollucht om hem heen. „Dus deed ik de gesprekken om elf uur, nam ik voor de zekerheid van tevoren nog een paar Smintjes.”
Ja, ik had mijn eigen kroeg, dus mijn beste ideeën werden daar bedacht
Clemens Beneder
Wonderbaarlijk genoeg gingen de gesprekken altijd nog ‘goed’. „Ik zat nog vol energie. Ik kon altijd goed adaptief meedenken, snel schakelen.” Doordat hij nog met goede ideeën kwam bij klanten, hadden ze niks door denkt Clemens „Gekscherend zei ik nog weleens: ‘de beste ideeën worden bedacht in de kroeg’. Ja, ik had mijn eigen kroeg, dus mijn beste ideeën werden daar bedacht.”
Slechtste en beste jaren
Toen de coronajaren aanbraken ging het lichamelijk steeds minder met Clemens. Dat terwijl zijn bedrijf lekker bleef doordraaien: omzettechnisch waren het zijn beste jaren. Klanten heeft hij naar eigen weten ook niet verloren door de drank. „Ik zal onbewust vast omzet hebben laten liggen of dat ik meer uit een bepaalde opdracht had kunnen halen als ik scherper was geweest. Ik voelde me alleen, leefde in een isolement en ik merkte dat mijn scherpte en accuraatheid, de dingen waar ik zo trots op was, begon te verliezen. Ik kan me haast niet voorstellen dat opdrachtgevers niets gemerkt hebben.”
De neuroloog zei: Weet wel één ding: u bent alcoholverslaafd
Clemens Beneder
Vijf jaar geleden, in 2020, zei zijn vrouw voor het eerst dat hij een probleem had. Clemens ging naar de kliniek. „Daar had ik na twee weken echt geen zin meer in. Het lukt mij daarna om nog twee maanden niet te drinken, alleen alcoholvrije wijn. Daarna begon het weer. Bij veel mensen hoor ik: als je eenmaal gestopt bent en je begint weer, dan wordt het alleen maar erger. Het is een soort compensatie van de tijd dat je clean was.”
‘Ik dacht dat ik doodging’
Zo dronk hij door tot 2022. Zijn lichaam begon signalen af te geven „Ik voelde mij lichamelijk zo slecht dat ik dacht dat ik doodging. En al die tijd, ook toen ik in de kliniek zat, was ik er nog heilig van overtuigd dat ik niet verslaafd was. Ik kon stoppen wanneer ik wilde, maar ik wilde niet stoppen.” In het ziekenhuis kreeg hij allerlei scans. Zijn vrouw was erbij. Die wilde erbij zijn, want hij had hele zware paniekaanvallen in die tijd. „De neuroloog zei: ‘meneer, er is niks te zien. Maar weet wel één ding: u bent alcoholverslaafd.’ Dat is het enige wat hij zei. Die opmerking kwam voor het eerst echt binnen.”
Alhoewel Clemens nu wist dat hij verslaafd was, stopte hij niet met drinken. Het jaar dat volgde was zelfs zijn slechtste jaar. „Dat is me echt een jaar geweest dat ik regelmatig op de eerste hulp zat vanwege zware paniekaanvallen. Mijn kinderen zagen de zware paniekaanvallen. Het was steeds lastiger om de motivatie en lichamelijke kracht te vinden om naar kantoor te gaan. Ik kreeg angst om de straat op te gaan. Ik rijd al vier jaar geen auto meer. Niet omdat ik niet mocht. Niet omdat ik niet kon, maar omdat ik niet durfde.”
Er kwamen geen gedachten meer binnen, alles was een grote waas
Clemens Beneder
„Er kwamen geen gedachten meer binnen, alles was een grote waas.” Op Goede Vrijdag 2023 kwam Clemens thuis en stortte hij letterlijk in. „‘het kan niet meer zo’, zei ik tegen mijn vrouw. Ik heb mij toen aangemeld bij de kliniek en tegen al mijn klanten heb ik gezegd dat ik overspannen was. Want het ging niet meer zo.”
Clemens ging voor dertig dagen de kliniek in. In dit artikel lees je wat hij daarvan leerde en hoe Clemens nu andere verslaafde (ondernemers) helpt.
Lees ook: De schaduwzijde van ondernemerschap: ‘Verslaving is groeiend probleem onder ondernemers’
