Elke keer als er klanten over de vloer komen, hijsen ze bij BPA de vlag. Niet de bekende rood-wit-blauwe, maar een vaandel van het land waar de bezoekers van die dag vandaan komen. Deze donderdag wapperen de doeken van België, Polen en Amerika in de masten voor de Woerdense fabriekshal. "Een stuk attentie", zegt eigenaar Martin Prakken droogjes. "Klanten moeten fans worden die zich welkom voelen. Iedereen die belt hoort ook: welkom bij BluePrint Automation."
Zelf is de ondernemer ook veel onderweg. Zijn reisrugzak met bestemmingslabel er nog aan - deze keer Engeland - staat nog pontificaal in de hoek van zijn strakke kantoor met uitzicht op de polder.
Lees ook: Woerdense Digflex Reclame uniek in narrowcasting voor detailhandel
Dit is het kloppende hart van een bedrijf dat voor landen over de hele wereld geavanceerde, computergestuurde systemen ontwerpt voor het verpakken van voornamelijk chips en friet, maar ook snacks, snoep en ijsjes in dozen, trays of kratten. De wereldwijde expert op dit vlak bedient landen als de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en China. Multinationals als McDonald's, Unilever, Nestlé en Procter & Gamble behoren tot de klantenkring van het bedrijf. In de vestiging in Woerden werken nu 250 mensen, voornamelijk uit de regio, in Amerika 200.
Chips
De eerste twee letters van BPA staan voor BluePrint. Maar tegelijkertijd hinten ze ook naar de in 2012 op 71-jarige leeftijd overleden oprichter: Bob Prakken. Het verhaal over BluePrint begint bij hem. Prakken senior verhuist in 1966 naar Woerden en is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken bij Florigo, gespecialiseerd in machines om aardappelen te verwerken tot chips of friet. Ook al een Woerdens bedrijf. Bob Prakken ontwikkelt in 1978 in zijn vrije tijd en met eigen geld een prototype dat zakken chips groepeert, in rijen zet, bij elkaar knijpt en in dozen drukt.
Lees ook: Met deze 4 tips leer je creatiever, slimmer én efficiënter werken
Als hij een model ontwerpt dat niet-geschikte zakken automatisch uit het inpakproces vist, gaat het lopen. Farm Frites en McCain zijn de eerste klanten. Vooral die laatste bezorgt Prakken internationale faam. Vanuit het Ingenieursbureau BluePrint dat Bob Prakken in 1980 opricht, ontstaat BluePrint Automation. "Het was nooit zijn idee om machines te maken. Oplossingen bedenken zat bij hem het meeste in het hart. Maar veel mensen in dienst hebben en dingen zelf maken, niet. Dus in die zin was hij erg onsuccesvol."
Zoon Martin Prakken zelf is op dat moment 15 jaar. Hij kent zijn vader niet anders dan tekenend in hun Woerdense garage, met de auto als bijzettafel. "Hij was super praktisch, heel bevlogen en had altijd simpele oplossingen voor dingen waar anderen complex over deden. Hij zag manieren om geld te verdienen door een totaalsysteempje te verzinnen en zo mensen uit te sparen."
Lees ook: Dit Twentse bedrijf heeft de wereldprimeur met vegabiefstuk
In de kamer van Prakken prijkt prominent op de kast het allereerste model verpakkingsmachine van het bedrijf. Zijn vader ontwierp die thuis in de garage.
Martin Prakken is nog maar 26 jaar oud en werkzaam bij Philips in Eindhoven als zijn vader hem overvalt: of hij orde op zaken wil stellen in Virginia, een noodlijdende vestiging van de Amerikaanse tak. Zelf is Martin er meteen uit, maar hij legt het toch nog even voor aan zijn vriendin en huidige vrouw. In een half uur beslissen ze: dit is een niet te missen kans.
Geen idee
"Ik had geen idee dat mijn vader dat voor ogen had. Eigenlijk wilde hij geen familie in het bedrijf, want hij vond dat het zijn eigen ding was. Dat was best een lastige tijd, want eigenlijk was ik veel te jong. Toen heb ik een directeur aangenomen die de verkopen moest opkrikken. Maar die man was een totale catastrofe. Er werd zo veel geld verloren, we konden niet eens meer het geld van de bank halen om de salarissen mee te betalen."
Eind 1993 stapt Prakken in het vliegtuig naar Nederland. Voor zijn vader heeft hij een boodschap die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat: ontsla mijn superieur, ik kan het beter. Zonder vijven en zessen stemt senior in. "Mijn vader heeft vanaf het begin altijd 100 procent vertrouwen in mij gehad, ongelooflijk.''
Prakken brengt het haperende bedrijfsonderdeel in Amerika in twee maanden weer aan de praat. Maar zonder slag of stoot ging het niet. "Ik had behoorlijke schulden. De bank zat iedere week bij mij thuis. We maakten een plan om het bedrag in vijf jaar af te betalen, maar daarin slaagde ik binnen een jaar. Toen ik in Amerika begon, was de omzet 3 miljoen euro en ging het slecht. Binnen een half jaar keerde dat proces, door opnieuw te onderhandelen over aangenomen orders en zo meer tijd te maken om met eigen personeel voor een langere periode werk te hebben." Dat pakte goed uit: de omzet in Amerika steeg en is afgelopen decennia sinds het aantreden van Prakken zelfs vertwintigvoudigd tot 60 miljoen euro. Gecombineerd met de Woerdense omzet komt dat op een totaal van 125 miljoen euro per jaar.
Naar Amerikaans voorbeeld
Amerika, het land waar Prakken kinderen kreeg, heeft hij nooit meer verlaten. "Een bezoek aan Woerden voelt nog wel als thuiskomen." Dit is ook de locatie van het recent nieuwgebouwde hoofdkantoor van het bedrijf. Sinds 2000 heeft hij als 35-jarige de dagelijkse leiding in handen. Op dit moment heeft BluePrint drie fabrieken - verdeeld over Nederland en de Verenigde Staten - en acht verkoopkantoren in Europa, China, Brazilië en Australië.
"Mijn vader en ik hadden soms behoorlijke ruzies, want ik had zo mijn eigen manier waarop ik het in Nederland wilde doen." Het verschil: senior wilde voor iedere verpakkingsmachine het wiel opnieuw uitvinden, zegt Prakken. Zijn eigen visie: gebruik wat je eerder maakte als basis en kleed dat aan met opties. "Mijn focus was het repeteren van machines. Dat heb ik hier meteen ingevoerd. Het is doodzonde om creatieve mensen iets te laten heruitvinden."
Wie hem nu hoort praten in zijn kantoor, of een promovideo van het bedrijf bekijkt, zou zweren te maken te hebben met een geboren Amerikaan. "Ik vind dat de machine zwaar moet zijn. Dat de klant ernaar kijkt en denkt: dat gaat bij mij nooit kapot. Zo werkt dat op de Amerikaanse markt. Dat zijn rauwdouwers, cowboys. Dat begint hier nu ook te spelen. Het kost niet veel om het zwaarder en krachtiger te maken. Dan was mijn vader in Amerika, keek hij naar de ontwerpen en vloekte hij: dat is veel te duur. Dan werd ik zó kwaad, want dan waren klanten en ik helemaal enthousiast. Kregen we weer ruzie. Maar toen ik het in Nederland overnam, had hij compleet vertrouwen in mij. Hij wilde betrokken blijven, het was zijn kindje. Maar hij wilde niet zijn stempel drukken. Ik wilde het zelf doen, en daar had hij het soms toch moeilijk mee. Maar hij stond nooit op zijn strepen."
Prakken, die zijn bezoek naar Amerikaans voorbeeld direct bij de voornaam noemt, predikt passie bij zijn leidinggevenden in Woerden en in de overzeese vestigingen. "Dan kunnen mensen meer hebben. Mijn vader kon zeer driftig zijn, maar was wel geliefd bij de mensen."
Passie in plaats van streefcijfers
Groei is niet het uitgangspunt. De beste zijn, daar gaat het om, wat hem betreft. BPA trapt bewust op de rem. Harder dan 10 procent groei mag het niet gaan. ,,Toen iedereen tijdens de crisis steen en been klaagde, waren wij ook aan het groeien. Als je in Nederland gegarandeerd werk wilt vinden, moet je engineer worden. Bij ons staan zomaar tien vacatures open. We zouden makkelijk meer kunnen verkopen dan we aankunnen. Maar dat doen we niet. Anders verandert de cultuur. En als dat te lang doorgaat, ben je het kwijt en komt het niet meer terug.''
BPA probeert zuinig te zijn op zijn technische mensen. Wat Prakken wil zeggen: het moet effectiever, hetzelfde werk met minder mensen. Klanten fan maken, daar gaat het volgens hem om. Gevraagd naar hoe hij dat voor elkaar hoopt te krijgen: ,,Door toegewijd personeel.''
Mede daarom heeft hij in het Nederlands en Engels een bedrijfsfilosofie opgesteld die alle medewerkers toegestuurd kregen. Prakken draagt uitgebreid de tekst voor. Kernboodschap daarin: doe wat je doet met passie. ,,Mensen die enthousiast zijn en verandering omarmen. Geen mensen die werken met streefcijfers. Het moet gewoon uit je hart komen.''
