Zo zet Amsterdams bedrijf Koeckebackers werklozen in

Op het pleintje voor het pand van Koeckebackers in de Amsterdamse Cabralstraat in De Baarsjes hangt een zoetige baklucht. Oprichter Joep Langen (35) staat binnen schuim op te kloppen voor een cappuccino en zegt: "Na een werkdag zit die koeklucht altijd in mijn kleren." Maar het is het waard, want Langen doet nu eindelijk waar hij gelukkig van wordt.

Talentontwikkelingsprogramma

En hij probeert zijn werknemers precies hetzelfde te laten doen, want naast koekmerk, bakkerij, koffietentje en winkel is Koeckebackers vooral een talentontwikkelingsprogramma. Mensen in de bijstand komen negen maanden in de bakkerij werken, om zo werkervaring op te doen en intensieve begeleiding te krijgen om weer de arbeidsmarkt op te gaan. "Het gaat om mensen die willen en kunnen werken, maar bij wie het om een bepaalde reden niet lukt. Er zit zo veel talent thuis op de bank. We krijgen ook werknemers die niet op hun plek zitten, maar die niet weten wat ze eraan moeten doen."

Dezelfde kansen

Langen maakte zelf iets vergelijkbaars mee, toen hij nog consultant was bij een energiebedrijf. "Een goede baan, prachtig salaris, maar ik was er ongelukkig." Op reis in India zag Langen een winkeltje voor de Taj Mahal. "Dat was tegelijkertijd winkel, slaapkamer, woonkamer en keuken. Ik wist wel dat er ongelijkheid was in de wereld, maar daar werd ik echt met mijn neus op de feiten gedrukt. In Nederland is het misschien wat minder extreem, maar ook hier krijgt niet iedereen dezelfde kansen. Ik heb een traineeship gedaan waarin veel aandacht was voor wie ik was en wat ik wilde zijn. Iedereen zou daar recht op moeten hebben."

Charmant product

Aangezien die mogelijkheid niet bestond, dacht Langen: ik doe het zelf wel. Met een zelfstandig bedrijf, zonder subsidies of donaties. Het werd een koekbedrijf, maar het had ook net zo goed iets anders kunnen zijn. "Koek is een charmant product en er was plek voor op de markt."

Albert Heijn

De koeken liggen inmiddels bij Landmarkt, Marqt, Albert Heijn en Stach. "En we zijn het koekje bij de koffie in het Concertgebouw, het Tropenmuseum en bij Pllek en het Hilton Schiphol."

Oefenen in het bakkershoekje

Ruim drie jaar geleden stond alles nog in de steigers. Langen ging destijds eerst praten bij Landmarkt, waar versmanager Marien Meurs (32) wel wat zag in zijn idee. Langen mocht daar drie weken lang het bakkershoekje overnemen, om te oefenen. "Het was terror, echt heel zwaar. Maar wel wat ik wilde."

Geen echte bakkers

Hij kreeg een vierkante meter in de winkel om zijn koek te verkopen en had Meurs inmiddels zo enthousiast gemaakt dat hij zijn compagnon werd. "We waren allebei geen echte bakkers. Stonden we tot diep in de nacht uit één mengbak met ijslepeltjes deeg te scheppen."

1800 kilo koek

In de kleine bakkerij wordt nu per week 1800 kilo koek in tien smaken gebakken, zoals 'de kokoste koeck' met kokos, spelt en agavesiroop en 'de koeck met de meeste A's' met ananas, papaja en witte chocola. De ruimte barst uit zijn voegen en staat vol werkbanken, ovens en pallets, kratten en dozen voor de opslag. Er wordt koek zonder troep gemaakt, dus zonder ingrediënten die er niet in horen. Uiteraard is alles handgemaakt, om zo veel mogelijk arbeidsplekken te creëren.

Personeel gezocht

Naast de vier tot zes trainees zijn er ook 'gewone werknemers' met een nulurencontract. Patrick, voormalig bakker bij de Bijenkorf, houdt in zijn hoedanigheid als hoofd van de bakkerij de kwaliteit in de gaten. Er wordt naarstig gezocht naar een bedrijfsleider voor de zakelijke kant van de bakkerij en voor de winkel zodat Langen en Meurs zich helemaal kunnen bezighouden met het sociale aspect van de zaak, want daar draait het allemaal om.

Opleiden

"Veel mensen denken dat wij mensen opleiden tot bakker. Dat berust op een misverstand. We leren onze trainees in de bakkerij en tijdens gesprekken, workshops en meetings de basisvaardigheden voor op de werkvloer: dingen durven vragen, vertrouwen hebben, samenwerken, oplossingen vinden."

Hart volgen

Het belangrijkste doel is mensen hun hart te laten volgen. Zo was er Danny, die dolgraag in een kraanwagen wilde rijden maar geen rijbewijs had. Met hulp van de Koeckebackers zette hij een crowdfunding op en inmiddels heeft hij zijn rijbewijs gehaald. Of Angel, die goed kan zingen en de muziekwereld in wil. "We zijn nog aan het nadenken over hoe we Angel het beste kunnen ondersteunen. Misschien wel door flyers in de koekverpakkingen te doen, om mensen te vragen haar ergens te introduceren."

Veel voormalige Koeckebackers komen terecht op plekken waar de koek al werd verkocht, zoals bij Landmarkt, Eurest en Albert Heijn.

Voorbeeld voor anderen

Langen en Meurs lopen nog wel geregeld tegen moeilijkheden op. "Wij hebben een commercieel bedrijf, dat betaald werk combineert met re-integratie van jongeren in de bijstand. Dat is nieuw en uniek en kostenbesparend, dus je zou zeggen dat iedereen het een fantastisch idee vindt." Dat vinden politici en beleidsmakers ook wel, maar in de praktijk lopen Langen en Meurs vaak vast op regeltjes en problemen. "Vaak wordt gerefereerd aan re-integratieprojecten die goedkoper zijn, maar waarbij mensen wel in de bijstand blijven. Dat is dus veel en veel duurder."

Erkenning

De mannen van Koeckebackers willen laten zien dat deze manier wél werkt, en zo een voorbeeld worden voor andere bedrijven en die bedrijven eventueel ook gaan begeleiden. Erkenning is er in elk geval, want Koeckebackers kreeg in december de New Retail Champions Award uitgereikt voor het beste nieuwe retailconcept.

Toch is ook binnen het eigen bedrijf niet alles altijd even makkelijk. "Er is veel uitval, ziekteverzuim, of er zijn mensen die het traject afmaken maar toch niets vinden."

Coaching

Langen was eerder werkzaam in coaching, dus hij was gewend ook met de negatievere kanten van mensen om te gaan. "Maar de shit is hier vaak groter. Als je denkt dat het niet erger kan, kan het altijd weer even erger. Dat was ook nieuw voor ons, als blanke dertigers die altijd goede kansen hebben gekregen."

Potentiële kandidaten

Ook nieuwe trainees vinden blijkt lastig, al helpt de gemeente goed met werven uit haar database. Toch bestaat er blijkbaar een drempel die veel potentiële kandidaten niet over willen. Langen en Meurs gaan binnenkort in Nieuw-West de straat op, met mensen praten. "Iedereen in de bijstand van jonger dan 32 jaar die wil werken is welkom, ook, of juist, als je nog nooit één koekje hebt gebakken."