Zoete zonde aan de Vaart

Noem Damme nooit een dorp. De Dammenaars zullen het niet waarderen. Met nauwelijks 11.000 zielen langs de Damse Vaart is het wel degelijk een stad. En dat is het al sinds het einde van de twaalfde eeuw. Een stad met historie. Hier trouwde de Vlaamse graaf Karel de Stoute in 1468 zijn derde (en laatste) vrouw Margaretha van York. Er is het middeleeuwse stadhuis en de net zo middeleeuwse Onze-Lieve-Vrouwekerk - tijdens de Tachtigjarige Oorlog nog geplunderd door 'onze' geuzen. De stadswallen getuigen van talloze belegeringen en de Damse Vaart roept herinneringen op aan tijden van economische ontwikkeling.

En dan de literatuur. Voor het stadhuis staat het beeld van één van Dammes beroemdste zonen, de dertiende eeuwse schrijver Jacob van Maerlant, die beweerde dat alles wat Walsch (Waals) is, vals is. Ze zijn hem in Vlaanderen nóg dankbaar voor die uitdrukking. En er is Charles de Coster, die in de negentiende eeuw Tijl Uilenspiegel als Vlaamse schelm opnieuw geboren liet worden aan de oevers van de Damse Vaart.

Nee, noem Damme nooit een dorp. Ook al ziet 't er popperig en knus uit. Zo is er het kleinste boekwinkeltje van Vlaanderen te vinden. Met nauwelijks vijftien vierkante meter past het nergens beter dan in Damme. En sinds kort heeft de stad er een attractie bij die het woord popperig opnieuw een diepere betekenis geeft: het kleinste snoepwinkeltje van België. Het meet zo'n twee-en-een-half bij drie.

Brugwachtershuisje"Er is nog een kleinere, maar die staat in Nederland", weet Guido Van Hove. Hij en zijn vrouw Pom Lameir baten het winkeltje aan de Damse Vaart uit. De dag dat we langskomen is Pom inkopen doen. "Wij noemen het winkeltje 'Het Brugwachtershuisje'", zegt Van Hove. "Dat is de oorspronkelijke functie. In de tijd dat de schepen er nog waren, lapte de brugwachter hier ook schoenen. Later werd het huisje een soort vuilbakje waar gereedschap in gezet werd voor het onderhoud van de vaart."

De Dammenaars zagen de laatste decennia het huisje onder hun ogen verkrotten; een stukje stadshistorie brokkelde af. Toen Van Hove en Lameir drie jaar geleden in Damme kwamen wonen, besloten ze er iets aan te doen. Ze tekenden een huurconctract en restaureerden het huisje van nok tot fundament.

Van Hove: "We zijn beiden met pensioen en ja, niks doen is ook maar niks doen. Alleen in het voorjaar en de zomer zijn we open. Dagelijks vanaf 11.00 uur. In de winter gaan we met verlof, hè. Voor ons is het gewoon bezig zijn. Daarna gaan we er eens lekker van eten."

Geheim receptHet is typisch en authentiek Belgisch snoepgoed wat je hier koopt. De 'neuzekes' komen van Geldhof, volgens geheim recept uit 1873. Er is snoep met chocolade, en anijs. Rechts staan de zure beertjes en daarnaast de 'smoelentrekkers' of 'muilentrekkers'. Die zijn het zuurst.

En zo heeft het popperigste huisje van de stad weer een ziel. Van Hove: "De Dammenaars zijn er heel positief over. Dat 't opgekuist is. 't Is weer een stuk van de stad geworden. Stad hè, dorp mag je hier niet zeggen." Nee, noem Damme nooit een dorp...