Dat digitalisering doordendert is duidelijk: vooral AI en cybersecurity (of beter gezegd, cyberrisico’s) ontwikkelen zich snel door. We denken van onszelf dat we bij zijn, maar de realiteit is anders.
Iedereen kijkt naar hippe innovaties, maar is blind voor de risico’s
Veel IT’ers in organisaties die ik spreek maken zich grote zorgen – vooral in de gezondheidszorg en overheid. De wildgroei aan AI-gebruik (en de AI-gegenereerde bestanden) biedt een nieuwe uitdaging die ze het hoofd moeten bieden. AI-gebruik is bovendien een ‘oplossing’ met veel kritische aspecten: privacy, security, dataopslag, intellectueel eigendom en voldoen aan wetgeving, zoals de Europese AI-verordening, zijn maar een paar voorbeelden. Bovendien is AI zodanig hip en laagdrempelig dat iedereen, niet geremd door het ontbreken van enige kennis, ermee aan de slag gaat.
Ook op het gebied van security staat het niet stil: door geopolitieke onrust is er toegenomen digitale onrust. De dreigingen worden groter en geavanceerder, doordat meer statelijke actoren zich hierin mengen. Op het gebied van cybersecurity komt er een belangrijke golf aan wetgeving: namelijk het Europese NIS2, in Nederland wordt dit ingevoerd als cyberbeveilingswet.
Lees ook: De schade die AI kan veroorzaken: ‘Lekker efficiënt, maar ook ontzettend leeg’
In 2026 alle hens aan het dek
Vanuit wetgevers wordt digitalisering (gelukkig) wel serieus genomen, overheid en bedrijfsleven moet nu volgen. Zo is er de Europese AI-verordening met een hoop nieuwe, nuttige verplichtingen – echter, bij het niet voldoen kunnen hele stevige boetes gegeven worden (vanaf augustus 2026). Het Europese NIS2 haakt in op security en gaat zelfs zover dat bij het niet voldoen bestuurders ook aansprakelijk gesteld kunnen worden (start: waarschijnlijk tweede kwartaal 2026).
Maar hoe zit het dan met die bestuurders? Hier gaat het helaas vaak mis. IT staat onvoldoende op de kaart. Te veel ondernemers zien hun organisatie als een auto die een route moet afleggen, maar geen idee van de status van de auto zelf hebben. Het vereist tegenwoordig natuurlijk ook wat van een ondernemer: er wordt een verantwoordelijkheid bij ze geplaatst, maar ze hebben niet de kennis en vaardigheden in huis om de oplossingen op waarde te schatten.
Uit een eerder uitgevoerd marktonderzoek van ons van begin het jaar kwam hetzelfde resultaat; het gevaar schuilt hem erin dat bestuurders een zonnige blik hebben op de digitale staat van hun organisatie, terwijl ze zelf de daadwerkelijke digitale kennis missen.
Organisatiebreed digitaal rijbewijs
Gelukkig spreek ik ook veel klanten die zich (terecht) tijdig bewust zijn om meer digitale grip in de organisatie te krijgen. Het activeren van ondernemers blijft een uitdaging, maar slimme IT-werkgroepen bedenken handige oplossingen. Voorbeelden hiervan zijn digitale rijbewijzen, hierbij dient iedere medewerker verplicht op een vastgesteld digitaal niveau van de organisatie te komen en dit via een challenge aan te tonen. Met duidelijke video’s kunnen collega’s zich voorbereiden en in de challenge komen alle belangrijke aspecten van de digitale werkplek naar voren. Vaak worden deze rijbewijzen jaarlijks verplichte kost, en natuurlijk verplichte kost voor nieuwe collega’s. Dit bevordert veiliger werken en ontlast de support desk, maar het belangrijkste: het maakt ook digitaal samenwerken prettiger, iedereen deelt dezelfde basiskennis en -vaardigheden.
In het geval van AI kan er ook een AI-rijbewijs ingevoerd worden, ook zeer nuttig. Als organisatie zou je dan ook een keuze kunnen maken om collega’s pas toegang te geven tot (kostbare) AI-tools na het behalen van de AI-challenge.
Lees ook: Je concurrenten halen je in doordat ze ‘valsspelen’ met AI: zo gaat AI jouw organisatie helpen
