Bedrijf overnemen van je ouders? 3 ervaringstips hoe je dat gesprek aanpakt

Ondernemers die sinds jaar en dag in het zadel zitten, hard werken en niet zoveel praten. Hun kinderen beklagen zich bij mij en ze hopen dat ik hun vader -die niet bij mij aan tafel zit- kan veranderen. Het zette mij aan het denken. Wat kan hiervoor nou een oplossing zijn? Niemand kan een ander veranderen, maar je kunt wel proberen om eens te praten over de toekomst. Ik weet dat dit voor sommige kinderen een enorme drempel is, maar misschien helpen deze drie tips om het gesprek over bedrijfsopvolging te openen.

Kies het juiste moment en de juiste plek

Een gesprek met je vader over bedrijfsopvolging kan heel spannend en beladen zijn. Misschien voelt het gek om als kind zo’n gesprek met je vader te voeren over jouw, maar ook zijn, toekomst. Uit respect kan je besluiten om nog een periode te wachten tot je ouders er klaar voor zijn en het initiatief nemen om het er eens over te hebben. Als dit begint te schuren met je eigen ambities, dan is het tijd om zelf de regie te pakken. Het gaat tenslotte ook over jouw leven. Misschien neem je daarmee een positie in die je nog niet eerder hebt ingenomen. Je weet niet wat er gebeurt als je die rol op je neemt en of dat zomaar geaccepteerd wordt. Heel spannend!

Lees ook: Zo communiceer je met de familie en voorkom je gedoe bij de bedrijfsopvolging

Bedenk eens wat voor jullie de meest veilige setting is om zo’n belangrijk gesprek te voeren. Door hier goed over na te denken verklein je de kans op een afgekapt gesprek of een afwijzing. Een etentje kan best een goed idee zijn, maar dat kan ook te officieel en plechtig aanvoelen. Kies dan voor een ontspannen moment, bijvoorbeeld tijdens een vakantie of zakenreis. Op reis, onderweg in een auto worden, soms de mooiste gesprekken gevoerd.

Lees hieronder verder.

Je kunt er ook voor kiezen om er iets of iemand bij te betrekken. Zo weet ik dat mijn boek Familiezaken zonder ruzie weleens wordt gebruikt voor dit doel. Ze geven het dan cadeau aan hun ouders als eerste aanzet tot een gesprek. Een stap verder is om een professionele gespreksleider uit te nodigen, daarvoor wordt ik soms ook gevraagd. Een andere manier om het gesprek zelf te starten is via een brief. Stel een openhartige brief op en bedenk of je die persoonlijk afgeeft of juist niet. Soms is schrijven makkelijker en een brief heeft iets gewichtigs waar je niet omheen kan.

Weet wat je wilt

Start je gesprek persoonlijk en in de ik-vorm. Bijvoorbeeld: ,,Ik heb er lang over nagedacht, maar voor mij is het heel belangrijk om meer duidelijkheid te krijgen over de toekomst.” Verwacht geen wonderen als je vader geen prater is. In alle voorbeelden die ik ken, eindigt een niet goed voorbereid gesprek vaak met iets als een belofte om het er later nog eens over te hebben. Als dat dan nooit gebeurt, wordt het steeds lastiger om er weer over te beginnen.

Lees ook: Drie redenen waarom ruzies in het familiebedrijf nooit echt over geld gaan

Hoe specifieker je bent in je vragen, hoe specifieker het antwoord kan zijn. ,,Pa, we moeten het eens over opvolging hebben”, is een vraag waarop je een algemeen antwoord kan verwachten. Zoiets als: ,,Ja, komt goed kind. Laten we eerst even dit grote project goed afronden”. Als je eerst je behoefte uit, dus bijvoorbeeld dat je graag meer duidelijkheid wilt, kan je daar een helder verzoek aan koppelen. ,,Ik heb behoefte aan meer informatie om een keuze te maken over de toekomst, mag ik je wat vragen stellen?” Weet dus zo goed mogelijk waar je behoefte ligt voordat je het gesprek begint, dat je weet wat je wilt bereiken en hoe je daarom kan vragen.

Begrip, respect en belangen

Jij hebt misschien behoefte aan dit gesprek omdat je bepaalde ambities hebt. Vergeet echter niet het perspectief van je vader. Voor hem kan het onderwerp bedrijfsoverdracht heel emotioneel zijn. Voor jou gaat het over een start, voor hem gaat het over een afscheid. Misschien twijfelt hij of het wel goed komt als hij de zaken uit handen geeft of dat hij jou ‘opzadelt’ met een grote verantwoordelijkheid.

Het is essentieel om deze gevoelens te erkennen en om er begrip voor te tonen. Geef hem de ruimte om zijn zorgen te uiten en luister actief naar de antwoorden. Vraag je vader eens open naar zijn zorgen over de opvolging. Hij heeft er ongetwijfeld over nagedacht, dus vraag hem ook eens waar hij denkt dat hij en het bedrijf over tien jaar staat. Benadruk dat de toekomst een gezamenlijke verantwoordelijkheid kan zijn en dat je graag meedenkt over hoe jullie de toekomst van het bedrijf gaan zeker stellen. Zeg dat het je ook gaat om een positieve overdracht die goed voelt voor iedereen, dan vergroot je de kans op een goed gesprek.