'Goedbedoeld STAP-budget zet zelfstandig ondernemers op achterstand'

Als zelfstandig ondernemer ben je je eigen product. Met je arbeid, je vaardigheden en je kop vol kennis verdien jij je geld. Het is daarom superbelangrijk dat je je vakmanschap op peil houdt. Dat betekent: bijblijven met ontwikkelingen in je vakgebied, jezelf nieuwe technologieën en werkwijzen eigen maken en inspelen op veranderende klantwensen.

Maar ook: fit en vitaal blijven. En regelmatig iets nieuws proberen. Kortom: werken aan je duurzame inzetbaarheid. Dat is niet altijd leuk, weet ik uit eigen ervaring (mijn vermogen om te durven falen is bijvoorbeeld nog steeds ernstig onderontwikkeld). Maar het is wel broodnodig. Voor zelfstandigen staat werken aan hun vitaliteit, vakmanschap en verandervermogen namelijk gelijk aan duurzaam ondernemen. Doen dus.

Het kabinet vindt dat werkenden ondersteuning verdienen bij het versterken van hun inzetbaarheid, ongeacht contract- of rechtsvorm, opleidings- en inkomstenniveau. Daarom introduceert zij in maart 2022 het STAP-budget. STAP staat voor Stimulering ArbeidsmarktPositie en is een subsidieregeling.

Het STAP-budget is voor iedereen gelijk en daarmee, volgens de regering, rechtvaardiger dan het huidige systeem waarbij particulieren hun opleidingskosten kunnen aftrekken van de inkomstenbelasting. Dit systeem bevoordeelt hoger opgeleiden. Goed nieuws, zul je wellicht denken. Toch zitten er voor zelfstandigen stevige adders onder het gras.

Zelfstandig ondernemers die een opleiding volgen, kunnen nu op twee manieren omgaan met de studiekosten. Je kunt ze aftrekken van je inkomen. Echter, met de komst van het STAP-budget vervalt deze aftrekpost. Wel kan je studiekosten blijven opvoeren als bedrijfskosten, maar alleen voor een opleiding of training die inhoudelijk goed aansluit bij je huidige werkzaamheden. Wil je een opleiding volgen die verder afstaat van je huidige werk, dan mag dat niet. Ik vind dat gek. Tijdens de coronacrisis hebben we gemerkt hoe goed het kan zijn, voor zowel mens als maatschappij, om te switchen van beroep. Omscholing zou daarom volop gestimuleerd in plaats van afgeremd moeten worden, als je het mij vraagt.

'Karrevracht aan administratieve eisen'

Zelfstandige aanbieders van opleidingen en trainingen krijgen door de nieuwe STAP-regeling bovendien te maken met een karrevracht aan administratieve eisen en onzekerheden. Zo moet je ervoor zorgen dat je opleiding in het register komt te staan. Je moet up-to-date gegevens aanleveren aan verschillende websites. Je moet deelnemers doorzetten naar het UWV, deelnemerslijsten bijhouden en doorgeven of en wanneer iemand slaagt. Doe je dat niet, of komt de cursist niet opdagen en/of rondt hij of zij de opleiding niet af, dan zal het UWV de subsidie terugvorderen. Linksom of rechtsom, bij jou als aanbieder of bij de deelnemer (die dan hoogstwaarschijnlijk bij jou het geld zal terugeisen).

Daarbij komt dat het STAP-budget gelimiteerd is. Het kan zijn dat deelnemers zich alsnog terugtrekken wanneer blijkt dat de pot leeg is en zij geen subsidie krijgen. Je loopt dus het risico om voor halflege groepen te staan. Kun je jouw opleiding of training dan nog wel rendabel draaien?

De administratieve rompslomp en de relatief hoge kosten voor certificering zetten zelfstandig ondernemers op achterstand ten opzichte van grotere trainingsbureaus en opleidingsinstituten. Hoe goedbedoeld de STAP-regeling ook is; qua vormgeving schort er veel aan. Ik heb al van meerdere zelfstandige trainers gehoord dat zij er daarom niet aan mee zullen doen. 'Teveel gedoe, teveel onzekerheid, te hoge kosten'. Dat is een kwalijke zaak. Want wie kan een zelfstandig ondernemer met een ontwikkelvraag nu beter begeleiden dan een andere zelfstandig ondernemer met verstand van opleiden en ontwikkelen? Een opleider die weet wat het is om als zelfstandige te werken, en die snapt hoe moeilijk het kan zijn om je business model aan te passen, een andere beroep te kiezen of misschien zelfs af te moeten stappen van je ondernemersdroom.

Het zou het kabinet sieren wanneer ze de procedures voor het STAP-budget nog eens grondig tegen het licht zouden houden en ze dusdanig aanpassen dat ze ook werkbaar zijn voor zelfstandig ondernemers. Dan helpt het zelfstandigen daadwerkelijk een stap vooruit, en is het geen misstap.