De hofnar benadert dit met een unieke mix van directheid en empathie, waardoor de boodschap niet alleen wordt gehoord, maar ook wordt begrepen en aanvaard. Maar hoe kun jij zelf als ondernemer een beetje meer hofnar worden?
In de complexe wereld van het bedrijfsleven komt het onvermijdelijk voor dat er soms slecht nieuws gedeeld moet worden. Hoe dit wordt gedaan, kan een diepgaande impact hebben op de cultuur, het moreel en de toekomstige prestaties van een organisatie. Als, hofnar, maar ook als mede-ondernemer deel ik graag mijn inzichten en ervaringen, die ik heb opgedaan tijdens mijn werkzaamheden en onderzoek, over hoe je als ondernemer het beste om kunt gaan met deze delicate situaties.
Stel slecht nieuws niet uit
Het begint allemaal met transparantie. Wanneer slecht nieuws onvermijdelijk is, is het cruciaal om direct en eerlijk te zijn. Mijn ervaringen leren dat verbloemen of uitstellen van slecht nieuws vaak leidt tot geruchten en onzekerheid, die meer schade kunnen aanrichten dan het slechte nieuws zelf. Neem bijvoorbeeld de keer dat ik bij een bedrijf werkte waar een grote reorganisatie plaatsvond. Door direct te communiceren over wat er ging gebeuren, inclusief de rationale achter de beslissingen, konden we een omgeving van vertrouwen behouden, zelfs in moeilijke tijden. En daarbij was voor het uitleggen van de ‘waarom’ cruciaal voor het begrip van de collega’s.
Lees ook: Tijd voor nieuwe leiders: ‘Moet ik mijn medewerkers dan de hele dag gaan masseren?’
Daarnaast zijn timing en de setting zijn ook van vitaal belang. Het brengen van slecht nieuws vereist een zorgvuldige afweging van het juiste moment en de juiste plaats. Een persoonlijke aanpak, waar mogelijk, is vaak het meest effectief. Dit toont respect en waardering voor de individuen en hun bijdragen aan het bedrijf. In een situatie waarin ontslagen onvermijdelijk waren, kozen we ervoor om persoonlijke gesprekken te voeren in een discrete setting, waardoor de betrokkenen met waardigheid konden reageren en vragen konden stellen.
Een persoonlijke aanpak, waar mogelijk, is vaak het meest effectief
In mijn werk als hofnar binnen organisaties heb ik geleerd dat het gebruik van humor en lichtheid, mits gepast (maar dat past meestal wel), kan helpen om de scherpe randjes van slecht nieuws te halen. Dit betekent niet dat de ernst van de situatie wordt ondermijnd, maar dat het helpt om een meer ontvankelijke omgeving te creëren voor de boodschap. Een anekdote die dit illustreert, is de keer dat ik tijdens een grote aankondiging een luchtige opmerking maakte die de spanning in de kamer doorbrak. Dit maakte de weg vrij voor een meer open en eerlijke discussie over de volgende stappen.
“Wie wil er koffie?”
Tijdens een gespannen moment in een vergadering, waarin iedereen op scherp stond voor een grote aankondiging, voelde ik de zware lucht die in de kamer hing. De stilte was bijna tastbaar, en je kon zien dat iedereen zich zorgen maakte over wat er gezegd zou gaan worden. Het was een van die momenten waarop je weet dat wat er ook gezegd gaat worden, het een significante impact zou hebben op iedereen in de kamer.
Dus, in een poging om de zware sfeer te verlichten en iedereen een beetje te laten ontspannen, leunde ik naar voren en vroeg op een luchtige toon: ‘Wie wil er koffie?’ Het was zo’n eenvoudige, alledaagse vraag, maar het effect was onmiddellijk en opmerkelijk. De kamer vulde zich met gelach, en de spanning smolt weg als sneeuw voor de zon. Het was verbazingwekkend om te zien hoe zo’n simpele interventie de hele dynamiek kon veranderen en een pad kon effenen voor een veel productievere en positievere discussie.
Deze ervaring bevestigde voor mij de kracht van lichtheid en humor in zelfs de meest gespannen situaties. Het herinnerde me eraan dat, zelfs wanneer we geconfronteerd worden met uitdagingen of slecht nieuws, het belangrijk is om manieren te vinden om de sfeer licht te houden en open communicatie te bevorderen. Het is een tactiek die ik niet alleen in professionele settings gebruik, maar ook in mijn persoonlijke leven, zoals bij het omgaan met onenigheid binnen mijn vriendengroep of zelfs thuis met mijn familie.
Empathie is cruciaal bij het brengen van slecht nieuws. Het erkennen van de gevoelens van anderen en het bieden van ondersteuning toont medeleven en begrip. Na het delen van slecht nieuws over een mislukt project, namen we de tijd om te luisteren naar de teamleden, hun frustraties te erkennen en samen te zoeken naar oplossingen. Dit versterkte de teamgeest en bevorderde een cultuur van openheid en veerkracht.
Lees ook: ‘Bestuurders zijn te vaak losgezongen van de werkelijkheid’
Een praktijkvoorbeeld waar deze benaderingen samenkomen, is een project waarbij ik betrokken was bij het leiden van een cultuurveranderingsinitiatief. Door vanaf het begin duidelijk te zijn over de noodzakelijke veranderingen, waarom deze plaatsvonden en wat dit voor iedereen zou betekenen, konden we weerstand minimaliseren en de betrokkenheid vergroten. We organiseerden workshops en feedbacksessies, waarin iedereen zijn zorgen kon uiten en bij kon dragen aan de nieuwe richting. Dit zorgde niet alleen voor een soepeler transitie, maar versterkte ook het gevoel van eigenaarschap en betrokkenheid bij de toekomst van het bedrijf.
Het brengen van slecht nieuws is nooit eenvoudig, maar door deze principes van transparantie, timing, empathie en betrokkenheid toe te passen, kunnen ondernemers de impact verzachten en zelfs kansen creëren voor groei en verbetering. Het is de kunst om de balans te vinden tussen eerlijkheid en gevoeligheid, tussen duidelijkheid en mededogen. Met deze benaderingen kunnen we niet alleen de uitdagingen van vandaag het hoofd bieden, maar ook een fundament leggen voor een sterke en veerkrachtige organisatiecultuur.
Tips voor ondernemers
1. Identificeer je sterke punten: Maak een lijst van je unieke kwaliteiten, talenten en vaardigheden. Dit zelfbewustzijn is cruciaal wanneer je geconfronteerd wordt met de uitdaging om slecht nieuws te brengen. Het helpt je om op je sterke punten te vertrouwen en je boodschap op een effectieve manier over te brengen.
2. Werk aan zelfacceptatie en zelfliefde: Erken en omarm jezelf zoals je bent, inclusief je tekortkomingen en imperfecties. Dit verhoogt je zelfvertrouwen en stelt je in staat om authentiek en met compassie te communiceren, zelfs wanneer de boodschap moeilijk is.
3. Investeer in persoonlijke ontwikkeling: Streef naar voortdurende groei en ontwikkeling op zowel professioneel als persoonlijk vlak. Het deelnemen aan relevante trainingen, cursussen of workshops kan je vaardigheden vergroten om moeilijke gesprekken te voeren en constructieve feedback te geven en ontvangen.
4. Werk aan je lichaamstaal: Besteed aandacht aan je houding, gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Een open en zelfverzekerde lichaamshouding kan helpen om een positieve en ondersteunende sfeer te creëren, zelfs tijdens het brengen van slecht nieuws.
5. Verzorg je uiterlijk: Een verzorgd uiterlijk draagt bij aan je zelfvertrouwen en uitstraling. Dit is belangrijk omdat het niet alleen invloed heeft op hoe je je voelt, maar ook op hoe je boodschap door anderen wordt ontvangen.
6. Werk aan je communicatieve vaardigheden: Ontwikkel effectieve luister- en spreekvaardigheden. Dit is essentieel om ervoor te zorgen dat je boodschap duidelijk en respectvol wordt overgebracht, en dat je empathisch kunt reageren op de reacties van anderen.
Door deze tips in de praktijk te brengen, kun je als ondernemer een omgeving creëren waarin openheid, transparantie en empathie de norm zijn. Dit maakt het niet alleen gemakkelijker om slecht nieuws te brengen, maar versterkt ook de algehele communicatie en samenwerking binnen de organisatie. Het uiteindelijke doel is om een cultuur te ontwikkelen waarin iedereen zich gewaardeerd en gehoord voelt, zelfs in moeilijke tijden.
