Blog Jan Meerman
Meerman (INretail): steunmaatregelen passen totaal niet, lokale sympathie verandert
Als koeien die voor het eerst weer de wei in mogen. De vergelijking is niet al te charmant maar beschrijft wel het gevoel van retailondernemers die sinds zaterdag weer gewoon open zijn. Is Jan Meerman van INretail nu klaar? Welnee, hij heeft nog een boodschap aan Den Haag want, signaleert hij in zijn nieuwe blog: de lokale steun voor ondernemers verandert, klanten geven minder geld uit.
Drukte in Eindhoven op de eerste dag na de lockdown deze maand. Klanten zoeken vooral koopjes. Meerman merkt een verandering in lokale sympathie. Er wordt minder uitgegeven. Foto ANP
Natuurlijk ben ik blij dat we weer gewoon open zijn. En net zo teleurgesteld ben ik voor de horeca. Maar we zijn er nog niet in retail. We krijgen steeds meer signalen dat de steun totaal niet past en dat steeds meer ondernemers daardoor in problemen komen. De oorzaak? De overheid die er in 22 maanden tijd niet in is geslaagd om het systeem voor steunmaatregelen zodanig in te richten dat het flexibel om kan gaan met de situatie waarin de meeste ondernemers zich bevinden.
,,SZW: ondernemers die qua omzetverlies minder dan 20 procent omzetverlies hebben, worden geacht dit zelf te kunnen opvangen"
Zelf opvangen?
Ik kreeg een mail van het ministerie van SZW en wat daarin staat, vertelt het verhaal. Ik citeer: de periode van drie maanden is bewust gekozen om duidelijkheid te kunnen bieden aan getroffen werkgevers, evenals het percentage van 20 procent: werkgevers die in die periode qua omzetverlies onder dit percentage vallen, worden geacht dit zelf te kunnen opvangen.
Lees ook: Jan Meerman (INretail): 'En nu nooit meer een lockdown'
Niets geleerd van toeslagenaffaire
Het systeem en de uitvoering wordt nu 100 procent gebruikt om ondernemers niet te steunen in de schade die zij lijden. Wat hebben we geleerd van de toeslagenaffaire? Stel de mensen centraal en daarna pas het systeem. Hier gebeurt weer precies hetzelfde. Ze leggen uit waarom het niet kan. Dat mocht je zeggen in 2020, maar dat mag je niet meer zeggen in 2022. Ze hebben niets geleerd.
'Het probleem is dat veel ondernemers niet kunnen aantonen dat zij in het laatste kwartaal van vorig jaar 20 procent omzetverlies hebben geleden. Maar de pijn is er niet minder om'
3 procent verlies gemiddeld
Het probleem is dat veel ondernemers niet kunnen aantonen dat zij in het laatste kwartaal van vorig jaar 20 procent omzetverlies hebben geleden. Maar de pijn is er niet minder om. Wij hebben uitgerekend dat retailondernemers tussen de 10 en 12 procent omzet hebben gemist door die vier weken lockdown eind december en begin januari. Laten we ervan uitgaan dat je nog wel iets goed maakt via online en click&collect.
Dan nog is de netto schade 8 procent. Op een miljoen omzet, mis je dan 80.000 euro. De gemiddelde winst van een ondernemer in de retail is 5 procent van dat miljoen: 50.000 euro. Ze zitten dus op -3 procent en je hebt nergens meer iets kunnen corrigeren, want einde jaar.
Geen liquiditeit
Het gevolg: ondernemers hebben geen liquiditeit om salarissen en de huur te betalen. De nieuwe collecties komen er binnenkort aan in onze winkels, ook daarvoor ontbreekt de liquiditeit. Plus: op basis van hun jaarrekening zullen banken de rekening courantkredieten ook niet meer toestaan. Tegelijk moeten ondernemers zelfs gaan afbetalen.
'Wat laat je nou wegen in je beoordeling als politicus? Denk je dan werkelijk: ik geef niemand wat?
Ik geef niemand wat?
De oplossing: de drempel moet van 20 procent terug naar 0 procent. Dan zegt de overheid: 'ondernemers gaan het onterecht aanvragen en je krijgt fraude'. Dan zeg ik: Neem dat voor lief! Wij hebben uitgerekend dat naar nul gaan in de non food retail ongeveer 2,5 miljard euro kost. Stel nou eens dat een miniem percentage daar onterecht gebruik van maakt.
Daartegenover staat dat je vrijwel alle ondernemers een vergoeding geeft waar ze recht op hebben. Wat laat je nou wegen in je beoordeling als politicus? Denk je dan werkelijk: ik geef niemand wat? Dit onderwerp staat hoog op de agenda van de overleggen die we de komende tijd voeren met overheid en politiek.
In de gevangenis
Natuurlijk zijn we blij dat we weer open mogen. Zo blij als koeien die voor het eerst weer de wei in mogen. Financieel, maar ook mentaal was het ontzettend zwaar. De horeca voelt dat nog steeds. Een retailondernemer zei me dat het voor hem voelde alsof hij (onterecht) in de gevangenis zat: ‘Ik ben niet veroordeeld, heb niets gedaan, maar ik ben wel opgesloten.’
'Vorig jaar reageerden klanten nog veel meer vanuit een lokaal gebaar, lokale steun. Je merkt nu dat veel klanten de hand op de knip houden, minder uitgeven'
Lokale sympathie verandert
We zitten nog niet meteen op het niveau van de omzet in het eerste weekend na de lockdown begin 2021, maar dat je in één keer van 5 procent omzet (online en click&collect) naar 60 procent omzet gaat is dat natuurlijk fijn. Het verschil tussen de grote steden en de kleinere blijft. In de grote steden missen ze de toeristen en de dagjesmensen.
We zien nog iets: de lokale sympathie is anders. Vorig jaar reageerden klanten nog veel meer vanuit een lokaal gebaar, lokale steun. Je merkt nu dat veel klanten de hand op de knip houden, minder uitgeven.
Nooit meer laten verrassen
Dat minder uitgeven heeft ongetwijfeld te maken met gebrek aan een duidelijk plan voor corona. Burgemeesters vragen het ook: de overheid móét nu met een plan komen om te leren omgaan met virussen en nooit meer in een lockdown terecht te komen. Dat hadden ze vorig jaar zomer al moeten doen, ze mogen zich nooit meer laten verrassen.
En daarnaast, het staat in het regeerakkoord: een plan voor een bruisende binnenstad en vitale dorpen en wijken. De leefbaarheid van binnensteden is heel belangrijk, voor allerlei sectoren. We moeten dat plan ook gezamenlijk opstellen: overheid, winkels, horeca, vastgoed, cultuur, provincies en gemeenten. De toekomst van ons land staat op het spel.
Jan Meerman
Jan Meerman is algemeen directeur van INretail, de brancheorganisatie voor non-food retail met 13.000 leden in Nederland. Hij schrijft tweewekelijks een expertblog op deze website.
