Technologie als Super-Stagiair: De Impact van AI op Productiviteit en Werkgeluk

Ja, in grote bedrijven zullen banen verloren gaan door automatisering en AI. We zien het nu al gebeuren maar het potentieel om elders aan de slag te gaan is enorm. Iemand die 10 jaar in de klantenservice werkt, zou hij of zij die talenten en ervaringen niet heel goed in een ander beroep kunnen toepassen? Er zijn volop kansen in andere sectoren. Dit vraagt echter wel om flexibiliteit van werknemers, iets dat soms een uitdaging kan zijn. We zijn nou eenmaal gewoontedieren en gewend aan bepaalde normen. 10 jaar hoofd administratie en daarna transformeren naar een warmtepompinstallateur. Een beetje gek, maar waarom eigenlijk?

Als je de headlines leest, zou je misschien denken dat robots en AI ons allemaal werkloos gaan maken. Maar is dat wel echt het geval? Uit recent onderzoek blijkt dat technologie vooral de repetitieve, saaie onderdelen van banen overneemt. We worden 20 procent productiever. Toen banken in 1900 het geld gingen automatiseren en handmatig tellen verdween, kwamen er paradoxaal genoeg meer banken bij. Het was namelijk goedkoper geworden om een banklocatie in de lucht te houden. Verloren de bankmedewerkers die het geld telden hun baan? Nee, zij gingen zich meer richten op de klanten en advies.

Er is nu ook onderzoek dat kijkt naar de impact van technologie op werkbeleving, de zachte kant. Uit een recent experiment in een onderzoek van MIT bleek dat werknemers die ChatGPT gebruiken in hun werk niet alleen productiever zijn, maar ook meer voldoening ervaren. Ze voelen zich blijer in hun werk. Dus productiever én leuker werk.

Maar ondanks deze toegenomen productiviteit, lijken we nog maar aan de oppervlakte te krabben van wat er mogelijk is. Volgens econoom Mathijs Bouman is de productiviteitsgroei grotendeels toe te schrijven aan de toename van de beroepsbevolking. Hij noemt dit ‘armoedige productiviteit’. Ja we worden productiever maar dat komt doordat gepensioneerden terug keren naar de arbeidsmarkt, meer vrouwen en arbeidsmigranten gaan werken. De rol van technologie in deze groei is nog steeds vrij beperkt. Maar het potentieel is enorm.

Denk bijvoorbeeld aan de tijd die we besteden aan het schrijven van e-mails - ongeveer 30 procent van onze tijd, volgens sommige schattingen. Niemand van ons gaat naar huis aan het eind van de dag en denkt: 'Wat een geweldige dag, ik heb zoveel e-mails kunnen sturen!' Stel je voor hoeveel voldoening we zouden kunnen hebben als we die tijd zouden kunnen besteden aan taken waar we echt goed in zijn, terwijl AI de rol van onze 'super-stagiair' op zich neemt.

Nog een interessante observatie als het gaat om werk en technologie: ondanks de technologische vooruitgang door de tijd heen, werken we nog steeds ongeveer evenveel uren. Hoe kan dat?

De paradox is dat naarmate we meer taken outsourcen aan technologie, we nieuwe taken voor onszelf bedenken. We hebben een oneindige capaciteit om onszelf bezig te houden, en dus blijven we doorgaan met onze 40-urige werkweken, ongeacht de technologie die we tot onze beschikking hebben. Een data scientist bijvoorbeeld kan 30 procent tijd besparen door coderen uit te besteden aan AI. Daardoor heeft hij of zij meer tijd om nieuwe, strategische vragen te beantwoorden. Ze maken nog meer impact.

Conclusie: we staan aan de vooravond van een technologische revolutie, en het is aan ons, ondernemers, om ervoor te zorgen dat we deze revolutie op de juiste manier leiden. Laten we het gesprek blijven voeren en samen bouwen aan een toekomst waarin technologie ons werkleven ten goede komt, maar belangrijk om te realiseren dat niet iedereen zijn werkpatronen en vaardigheden van de een op de andere dag kan en wil aanpassen.