Nederland Luistert Maand: kunnen ondernemers goed luisteren?

Als ondernemer ontmoet je vaak aan de lopende band nieuwe mensen. Mensen met wie je vaak ook gesprekken voert. En in ieder gesprek met een ander is iets nieuws te leren en kun je jouw mening en perspectief laten uitdagen. Maar dan is goed luisteren essentieel. De maand september is door Stichting Nederland Luistert omgedoopt tot Nederland Luistert Maand. Maar waarom is luisteren zo belangrijk? En wat is de link met (zelf)reflectie?

Voor mijn prijswinnende masterscriptie aan de Erasmus Universiteit heb ik verschillende leiders uit de zorgsector gevraagd waar je op moeten letten bij zelfreflectie. Hieronder wat quotes en merk daarbij op hoe vaak het over luisteren gaat.

• ‘Blijf voldoende kritisch naar jezelf, luister echt naar de ander en blijf authentiek.’
• ‘Kijk in de spiegel, luister naar je kinderen en lees het AD. Want het AD is een verwoording van het maatschappelijk geweten.’
• ‘Check of je echt luistert en doorvraagt en of je niet te snel zeer overtuigend begint met je eigen gelijk en mening.’
• ‘Vraag en laat je verrassen. Neem je onderbuikgevoel serieus. Leer goed te luisteren naar de minder harde zaken, maar meer naar het onderbuikgevoel. Dat moet je leren, maar gaat je zeker helpen.’
• ‘Ik hoef vaak alleen maar naar mijn kinderen te luisteren.’
• ‘Sta open voor wat anderen vinden en uit dat verbaal en non-verbaal en luister naar alle andere manieren waarop men aangeeft wat men ervan vindt.’

Reflectie, luisteren en feedback

Bij reflectie is het belangrijk om te praten en zaken onder woorden te brengen, om het te hebben over ervaringen. Even belangrijk is het om goed te kunnen luisteren, en dan echt gericht op de inhoud. Doorvragen kan hierbij goed helpen, zeker op het moment dat je feedback krijgt of om feedback hebt gevraagd. Feedback ontvangen is essentieel bij reflectie. Feedback is een terugkoppeling van een ander over hoe hij jouw doen en laten beleeft. Het kan je iets leren over jezelf en je handelen. Voor goede feedback gelden regels. Zo moet feedback worden gegeven met het doel de ander te helpen en niet af te kraken.

Ook feedback ontvangen is een vak apart. Zo moet je jezelf openstellen, geïnteresseerd luisteren, de tijd nemen om na te denken over wat er wordt gezegd en vooral niet direct reageren, in de verdediging schieten of tegenargumenten geven. Ook moet je doorvragen als je het niet begrijpt, het aangeven als je het wel begrijpt en vooral met elkaar bespreken wat er is gezegd. Het is begrijpelijk dat dit niet altijd goed gaat. Als het feedbackproces verkeerd wordt uitgerold, kan dit uitmonden in confrontaties, vluchtgedrag of verstarring. Goed kunnen luisteren is daarom essentieel.

Helpende hand: hofnar

Koningen hadden vroeger hofnarren die hen hielpen met luisteren. Ofwel door aan te kaarten dat de koning niet goed luisterde ofwel door een verlengstuk te zijn voor de koning om te luisteren. Ik zal een van de zestien rollen van de hofnar uitlichten.

De hofnar was het belangrijkste informatiekanaal van de koning en spioneerde aan de lopende band voor hem. Hij was misschien zelfs meer een intrigant aan het hof. De hofnar was hiervoor zeer geschikt. Hij bewoog zich namelijk niet alleen vrij door het paleis van zijn eigen vorst, maar ook regelmatig daarbuiten en met name daar waar de koning logeerde. De hofnar kwam in aanraking met zowel de adel als het gewone volk en werd vaak uitgeleend aan andere machthebbers. Zodoende kon hij zijn oor goed te luisteren leggen en de koning van veel nuttige informatie over vriend en vijand voorzien. Daarmee kon de koning weer zijn politieke voordeel doen.

Tegenwoordig denken we bij spionnen gelijk aan 007 of aan Rusland. Maar meestal gaat het, als je spionage naar de tegenwoordige tijd trekt, om het bezoek van een ander bedrijf, het bezoeken van een evenement en het bijwonen van een lezing – om vervolgens met de vraag huiswaarts te keren: ‘Hoe kan ik dit voor mijn bedrijf inzetten?’ En eigenlijk kan dit ook al in de kleinste vorm gebeuren als je door LinkedIn heen scrolt.

Naar alle waarschijnlijkheid heb jij als ondernemer geen echte hofnar. Toch is het leuk om eens bij jezelf te raden te gaan:

• Waar let jij vooral op als je naar anderen luistert?
• Hoelang kun je echt naar iemand luisteren?
• Hoe goed kun jij luisteren?
• Wat is het merkbare verschil tussen luisteren en actief luisteren?

Alleen al door erbij stil te staan, kan het groei opleveren. Stilstaan is goed. Stilstand niet.

Fijne Nederland Luistert Maand!