Hoogleraar Ondernemerschap Jansen: 'Is winstminimalisatie niet veel beter dan maximalisatie?'

De afgelopen periode zijn er weer veel cijfers voorbij gekomen van beursgenoteerde bedrijven. De halfjaarcijfers zijn over het algemeen goed te noemen, zo begreep ik van de media. Nu veel sectoren van de Nederlandse economie langzaam uit de coronacrisis kruipen, boeken bedrijven weer winst. Met name de banken waren afgelopen week in het nieuws met hun miljardenwinsten.

Een groot deel daarvan vloeit terug naar de aandeelhouders in de vorm van dividend. Winst lijkt dus een belangrijke graadmeter van succes. Maar is dat eigenlijk wel zo? Waarom zien wij winst als ultieme indicator van succes bij bedrijven? Is het niet beter om de winst van een bedrijf juist te minimaliseren om zich te wapenen tegen onverwachte tegenslagen? En dan de rest te investeren in het bedrijf?

Hoe anders zijn vaak krantenkoppen over snelgroeiende bedrijven. Veel bedrijven die worden gezien als de groeibriljanten van de wereldwijde economie, maken veelal helemaal geen winst. Of zelfs verlies. Ze investeren dusdanig veel in de groei en de ontwikkeling van de organisatie, dat de kosten ver voorlopen op de eventuele baten.

Uit onderzoek weten we echter dat dit soort bedrijven die constant op zoek zijn naar nieuwe oplossingen en verdienmodellen, en daarin ook durven te investeren, veel succesvoller zijn op de langere termijn. Ze maken veel tijd, energie maar ook financiële middelen vrij om toekomstige groeipaden waar te maken. Ze prioriteren daarmee het lange termijn succes en waarde creatie van de gehele organisatie boven korte termijn winstgevendheid. Winstgevendheid is dan ook geen doel op zich, maar een middel om te overleven in een snel veranderende wereld.

Dus moeten bedrijven nu wel of geen klinkende winstcijfers laten zien?

Wat mij betreft niet. Natuurlijk zorgt winstgevendheid voor vlees op de botten en de mogelijkheid tot actie wanneer het noodzakelijk is. Maar winstgevendheid als succesfactor maakt bedrijven en hun management ook loom zeer gericht op de korte termijn. Belangrijke signalen over belangrijke veranderingen worden dan ook vaak gemist. Een hoge winstgevendheid kan dan juist worden gezien als een zwaktebot. Blijkbaar ontbreekt het binnen een organisatie aan goede ideeën. Of de wil om te veranderen. Terwijl succes uit het verleden geen garantie is voor de toekomst. Sterker nog: lange termijn succes komt voort uit de drang om te vernieuwen, de durf om te investeren en winstgevendheid op te offeren voor toekomstige groei en bloei.

Kijk maar naar bedrijven als Amazon. Van online boekenverkoper tot internationale reus in een online wereld. Zonder klinkende winstcijfers, maar met de wil om lange termijn waarde creatie te ontplooien. Door overtuigingskracht en de visie om voorbij de dag van vandaag en morgen te kijken. En te durven investeren. En hopelijk in de bredere maatschappij.

Winstminimalisatie in plaats van maximalisatie? Ik denk dat veel bedrijven daar goed aan zouden doen. Voor nu. Maar zeker voor in de toekomst.