Blog Lennard van Otterloo
Brexit-expert: Barstjes in het Boris-script?
Boris Johnson hield een toespraak die voorpagina’s haalde, om de verkeerde reden. En voor iemand die regelmatig ‘off-script’ gaat, en daar normaal best goed in is, maakte hij daar een onverwachte puinhoop van. Brexit-kenner Lennard van Otterloo houdt de regering Johnson in deze blog een misschien ongewenste spiegel voor.
De Britse premier Boris Johnson op recent archiefbeeld. Foto: ANP Foto.
Het verhaal bij de Confederation of British Industry (CBI), het Britse VNO-NCW, had het Britse bedrijfsleven nieuwe hoop kunnen geven. Hoop dat er na het debacle van het Brexit-proces, waarin hele sectoren genegeerd werden, weer eens constructief samengewerkt kon worden.
In plaats van een serieus verhaal met duidelijke visies en concrete voorstellen sprak Johnson voor een zakenpubliek over een bezoek aan Peppa Pig World, een pretpark gebaseerd op de kinderserie, verder imiteerde hij het geluid van een auto en viel hij 21 seconden (!) stil toen hij kwijt raakte waar hij in z’n verhaal gebleven was.
De verzamelde leiders van bedrijven die het spektakel moesten aanschouwen konden er de grap niet van inzien. Na afloop opende een journalist zijn interview met de vraag of het wel goed ging met Johnson.
Afleidingsmanoeuvre Johnson
Sommige mensen denken dat het een afleidingsmanoeuvre was, iets waar Johnson niet vies van is, ik ben daar niet zo zeker van. Als hij aandacht naar zich toe had willen trekken had hij daar wel een irrelevante gelegenheid voor kunnen kiezen. Met een helm op een fabriek bezoeken, zoals politici zo graag doen als symbool van ‘werk’, ook al verricht verreweg het grootste deel van de bevolking hun werk achter een bureau. Een willekeurige worstenfabriek is een prima plek voor een stunt om de aandacht van een ander probleem af te leiden.
Lees ook: 'Flauwekul-aankondigingen als afleidingsmanoeuvres van Boris Johnson'
Juist nu, nu de korte termijn vooruitzichten voor de Britse economie lijden onder de pandemie en de middellange vooruitzichten door Brexit niet rooskleurig zijn, zou de regering nauwer met het bedrijfsleven kunnen samenwerken. Johnson had met deze toespraak kunnen laten zien dat hij het “fuck business”, dat hij ooit tijdens de Brexit-onderhandelingen zou hebben uitgeroepen, achter zich heeft gelaten.
Weinig pro-Brexit bedrijven
Het is tekenend dat de weinige bedrijven die zich openlijk als pro-Brexit afficheren allemaal het speeltje zijn van een oprichter-grootaandeelhouder die zijn (het zijn allemaal mannen) bedrijf kan gebruiken voor persoonlijke expressie. Je zult weinig professionele, door een raad van commissarissen aangestelde, ceo’s tegenkomen die een pro-Brexit houding etaleren.
Voor de meeste bedrijven geldt dat ze de veranderende of onduidelijke regels als gevolg van Brexit kunnen missen als kiespijn. Ze willen ook niet overtuigd worden van het nut, daar hebben ze vijf jaar de tijd voor gehad. Wat ze wel willen is een ijkpunt, een stip aan de horizon en een routekaart met hoe we daar moeten komen.
Lees ook: EU en VK op ramkoers: 'Risico voor ondernemers steeds groter'
In plaats daarvan zien we een regering die bedrijven de schuld geeft dat ze zich niet beter hebben voorbereid op het onberekenbare. Die personeelstekorten en daardoor stijgende loonkosten uitlegt als een gewenst Brexit-effect. En eentje die verzoeken om duidelijkheid beantwoord met platitudes. De kloof wordt eerder groter dan kleiner.
En dat is jammer. Johnson zou het bedrijfsleven kunnen inzetten bij het ‘Levelling Up’ plan om achtergebleven delen van het land op te trekken. Bedrijven zouden kunnen profiteren van die nieuwe aandacht voor bepaalde regio’s en het misschien zelfs kunnen sturen. Ook het ‘build back better’ idee om beter uit de pandemie te komen vereist veel samenwerking.
Ik vrees dat we daar op korte termijn ook niet veel verandering in gaan zien. Daarvoor ontbreekt het teveel aan visie. Johnson staat bekend om zijn verhalen over hoe mooi het wel niet is achter de horizon, niet om zijn ideeën hoe we daar dan moeten komen.
Barstjes in het Boris-script
Er zijn ondertussen wel wat kleine barstjes zichtbaar in de relatie tussen Boris Johnson en zijn supporters binnen de partij. Een flink aantal partijgenoten tolereert hem alleen omdat hij verkiezingen kon winnen.
Johnsons slordige omgang met de corruptieschandalen van de afgelopen weken, zijn algehele stuurloosheid (“als een winkelwagentje dat heen en weer botst,” aldus zijn voormalig adviseur Cummings) en puinhopen als de CBI-toespraak beginnen hun tol te eisen. Ik zeg niet dat Johnson een dezer dagen zelf uit het script verdwijnt maar de laatste verhaallijn met hem in de hoofdrol is misschien wel begonnen.
