Dit is hoe Brexit het Britse mkb raakt

Lege schappen in de supermarkt. Het klinkt als iets wat je normaal eerder figuurlijk hoort. Als het dan in het echt gebeurt is het een vreemde sensatie.

We hebben natuurlijk tijdens de eerste corona-lockdown vorig jaar al wat tekorten gehad met ondermeer bakmeel (verpakkingsprobleempje) en WC-papier (hysterie) maar die waren heel specifiek en redelijk kortdurend. Sinds een paar weken hebben we hier nu redelijk structureel lege schappen in hele productgroepen.

Het doet me een beetje denken aan mijn reis naar het Oostblok, een jaar na de val van de muur. Geen tomaat te vinden en deze week is er even geen brood maar wel vijf typen kettingzaag.

Groenten en fruit, schappen in supermarkten zijn leeg

Het meest opvallend zijn de groenteafdelingen van de supermarkten. Hele schappen zijn er leeg, vervangen door kartonnen foto’s van sla of komkommer. Mensen die amper het nieuws volgen vragen zich ineens af waarom er geen spinazie meer te koop is.

Het is voornamelijk een logistiek probleem. Permanent voldoende diepvries en dagverse producten vereist een geolied en gespecialiseerd transportsysteem achter de schermen. En daar gaat het sinds de Brexit mis.

Een flink deel van de chauffeurs in het Verenigd Koninkrijk kwam uit de EU en is sinds het referendum geleidelijk aan –of tijdens de pandemie gehaast– vertrokken. De post-Brexit immigratieregels zien logistiek niet als geschoold of belangrijk werk en de chauffeurstekorten (inmiddels geschat op ruim 80.000 chauffeurs) nemen dramatische vormen aan nu lege stoelen niet makkelijk aangevuld kunnen worden.

Het lijkt soms alsof Brexit de binnenlandse logistiek harder heeft geraakt dan de internationale logistiek.

Brexit: aan de grens is het rustig maar....

Veel is er geschreven over de effecten die Brexit zou hebben op de Britse grens.

Door technisch ingrijpen met systemen en processen aan zowel Franse als Britse zijde (en de pandemie die personenvervoer een zeldzaamheid maakte) is veel leed voorkomen. Beelden van lange files direct na Brexit waren natuurlijk slecht voor de beeldvorming dus de Britse regering was er veel aan gelegen om die te voorkomen.

In de praktijk zijn de logistieke problemen weggehouden bij de grens en teruggeduwd tot de bedrijventerreinen. De problemen zijn er wel maar liggen nu (soms letterlijk) opgestapeld in de magazijnen en laadplatforms van bedrijven door het hele land. Minder zichtbaar dan aan de grens dus veel beter voor de beeldvorming.

Kleine bedrijven, grote problemen

Het zijn niet alleen de grote supermarkten die nu worstelen. De problemen van het mkb zijn misschien iets minder fotogeniek maar minstens net zo groot.

Vorig jaar sprak ik Eric Bestebreur, de Nederlandse uitbater van een Londense pub, al over zijn personeelstekort na Brexit. Deze week sprak ik hem weer en zijn die problemen alleen maar groter geworden.

De internationale studenten die normaal bijverdienden naast hun studie blijven sinds Brexit weg. Concurrenten knopen in de zaak een praatje aan met zijn personeel en proberen ze weg te kopen. Hij staat inmiddels zeventig uur per week zelf in de pub om gaten in het rooster op te vangen.

Daarnaast spelen de problemen in de logistiek hem ook parten. De leverancier van CO2 voor de bierinstallatie kwam altijd de werkdag na een bestelling. Vanwege de chauffeurstekorten komen ze niet meer op bestelling maar slechts één keer per maand en daar moet je het maar mee doen.

Naast de pub runt Eric ook een importbedrijf voor Nederlandse bieren. Tijdens de lockdown importeerde hij iedere maand zeven pallets bier voor hun thuisbezorgservice.

Voor Brexit duurde het hele proces van bestellen in Nederland tot afleveren in het VK zo’n vijf dagen. Sinds 1 januari is dat opgelopen tot soms vijf weken. Extra papierwerk creëert extra kosten en vertraging. Er zijn nu veel minder transportbedrijven die nog het financiële risico willen nemen om vracht de Britse grens over te brengen.

Als de pallets zijn afgeleverd dient het volgende probleem zich aan. Voor de levering aan klanten binnen het VK krijgt hij nu vaak van transporteurs te horen dat ze voorlopig geen vracht aannemen omdat ze de capaciteit niet meer hebben.

Brexit als 'Covid20'

Een Britse columnist noemt Brexit tegenwoordig Covid20 omdat de gevolgen langer bij ons zullen blijven dan Covid19. Ik vind het vooral opvallend hoe, van leeg schap tot onzichtbaar maar belangrijk beroep, de overeenkomsten tussen die twee maar blijven opduiken.