Blog Patrick Wessels
Wie redt wie? Consumenten hebben horeca keihard nodig
Met het overvolle Vondelpark in Amsterdam als aanleiding lijkt de maat vol: consumenten morren over de maatregelen. Na een jaar van grotendeels ja-knikken is er een omslag op handen. Het draagvlak daalt, dus de risico’s nemen toe. Natuurlijk het risico op besmetting, maar belangrijker nog: het risico op ongekende ongehoorzaamheid, schrijft consumentenpsycholoog Patrick Wessels.

Foto: ANP.
Zelfbeheersing op basis van wilskracht werkt als een spier. En die spier kan niet altijd gespannen zijn, dus er moet wat gebeuren. De grote drukte in de parken laat zien dat de praktijk de theorie heeft ingehaald. De overheid kan besluiten de horeca dicht te laten, maar dan kiezen consumenten andere locaties om toch samen te komen. Door in de parken zelf een feestje te bouwen, zonder enige vorm van controle.
Tegelijkertijd laat de horeca in Breda zien hoe het ook kan. Met groene picknickkleedjes die doen denken aan de witte parkcirkels die we tijdens de eerste lockdown vorig jaar zagen verschijnen. Een simpele toevoeging die het gedrag stuurt en effectief zorgt voor veel meer afstand.
Consumenten kunnen zichzelf niet reguleren. Dus zodra de zelfbeheersing z’n kracht verliest is de horeca keihard nodig. Met z’n regulerende functie, dankzij tafeltjes die netjes anderhalve meter bij elkaar vandaan staan. En met de registratie van aanwezigen, zodat er helder duidelijk is wie er heerlijk heeft zitten te genieten.
Lees ook: Terrassenprotest horeca vooral ludiek, maar wellicht toch terrassen open
Zonder horeca zijn consumenten zelf verantwoordelijk. Zoals in het park, waar niemand toeziet op afstand en al helemaal niet duidelijk is wie er precies zijn geweest. Het is dweilen met de kraan open, door het park leeg te vegen zodra het te druk wordt. En zelfs met de parken preventief gesloten lost dit zich niet zomaar op. De behoefte blijft, dus de creatieve consument vindt gewoon een andere plek om samen te scholen. En als dat dan toch de pleinen in onze prachtige steden worden, laten we dan meteen tafeltjes gebruiken om voor voldoende afstand te zorgen.
Het consumentenbrein voelt helemaal geen behoefte om opstandig te zijn. Het is geen wens om de wetten te negeren en maatregelen aan de laars te lappen. De consument wil gewoon naar buiten. Samen met anderen, het liefst netjes volgens de regels en richtlijnen.
'Daar waar de consument afgelopen zomer nog werd opgeroepen de horeca te redden lijken de rollen nu omgedraaid. Het is de horeca die de consument kan redden. Of voor zichzelf kan behoeden'
Dat is lastig in een park zonder enig toezicht. Het komt daar neer op eigen verantwoordelijkheden in een sociale omgeving. Vrienden moeten elkaar de maat nemen of zelfs anderen aanspreken op hun gedrag. Het is een recept voor roekeloosheid, omdat het brein een belangrijk sociaal risico ervaart. Het voelt veel veiliger om er niets van te zeggen en gewoon mee te doen. Daardoor ontstaat vervolgens sociaal bewijs dat niemand zich nog aan de regels houdt. Er ontstaat een vicieuze cirkel, waardoor hele groepen ineens bijzonder opstandig lijken.
De onafhankelijke horeca-ondernemer is de ideale interventie. Met tafeltjes die netjes zijn uitgeteld. En die op voldoende afstand staan. Zodat consumenten niet hoeven na te denken. Ze hoeven alleen maar te gaan zitten, om de sociale behoefte te bevredigen en zich ondertussen ongemerkt aan de regels te houden. Waardoor diezelfde groep als uit het park ineens een stuk sympathieker oogt, omdat blijkbaar maar weinigen echt de intentie hadden tegen de regels in te gaan.
Daar waar de consument afgelopen zomer nog werd opgeroepen de horeca te redden lijken de rollen nu omgedraaid. Het is de horeca die de consument kan redden. Of voor zichzelf kan behoeden. Door regels en richtlijnen te stellen in de ogenschijnlijk openbare ruimte. Als onbewuste beïnvloeding om het goed te doen. En dan zal je merken dat consumenten zich nog steeds graag aan de regels houden. Maar dan moeten die regels er wel zijn op de plek waar ze graag naartoe gaan.
Patrick Wessels
Consumentenpsycholoog
Patrick Wessels is al meer dan tien jaar zelfstandig consumentenpsycholoog en SEO-tekstschrijver. Hij schrijft blogs over consumenten, gedrag en inzichten vanuit marketing en psychologie. Patrick schrijft regelmatig expertblogs voor deze website en is een van de leden van onze Raad van Advies.