Serie-ondernemer Ralph van Dam over 'de kick die het geeft om grenzen op te zoeken en zelfs over te gaan'

Ik durf het eerlijk toe te geven: ik was verslaafd. Net als heel veel andere ondernemers verslaafd aan ‘living on the edge’. Aan opereren op het scherpst van de snede. Aan het aangaan en misschien zelfs wel moedwillig opzoeken van problemen om die vervolgens te kunnen oplossen. Aan voortdurend bewegen in de overdrive. De kick die het geeft om grenzen op te zoeken en zelfs over te gaan, brengt prachtige uitdagingen met zich mee. En het brengt je ook verder als ondernemer. Je durft meer dan anderen, neemt grotere risico’s en gaat dus harder vooruit. Het maakt je bovendien creatief en inventief. Maar voortdurend die spanning opzoeken kent ook een keerzijde. Een gemene keerzijde, misschien wel de grootste sluipmoordenaar onder ondernemers: chronische stress.

Wankelen langs de afgrond

Voor mijn boek Langs de afgrond interviewde ik Atilay Uslu, oprichter en eigenaar van reisorganisatie Corendon. Hij vertelde onder andere over zijn investering in Corendon Village in Badhoevedorp (kosten: ruim tachtig miljoen euro) het volgende. “Ik speel op zo’n moment met de toekomst van heel Corendon! Mijn advies aan ieder ander zou zijn: dat moet je nóóit doen. Maar ik doe het tóch. Kansen gaan bij mij altijd voor. Constant wankel ik langs de afgrond. Ik vind het irritant van mezelf en het is gevaarlijk spel. Maar als het lukt, geeft het een enorme kick.” Herkenbaar?

Verslaafd zijn kent heerlijke kanten en de kick wanneer je tegen alle verwachtingen in toch weer iets voor elkaar hebt gekregen, is zeer bevredigend. Maar bedenk wel dat iedere verslaving een keerzijde heeft. Leven met chronische stress is in de eerste plaats slecht voor je gezondheid. Dat heb ik zelf aan den lijve ondervonden toen ik een klaplong kreeg en in mijn omgeving ken ik genoeg ondernemers met hartklachten, obesitas of aanhoudende vermoeidheidsklachten. Permanente stress zorgt er bovendien voor dat er schaarste ontstaat in je hoofd. Er is geen ruimte meer over voor het stellen van prioriteiten, voor het maken van plannen voor de langere termijn, voor het reguleren van emoties of het sturen op je gedrag. Aanhoudende spanning zorgt ervoor dat je je eigen situatie niet goed meer kunt beoordelen. Je bent alleen nog maar bezig de dagelijkse brandjes te blussen en verliest het overzicht en de visie op de langere termijn. Met andere woorden: je bent niet langer in staat aan je bedrijf te werken, maar werkt alleen nog maar in je bedrijf.

Herken de stressfactoren

Het loont dus de moeite om eens te onderzoeken waar voor jouzelf de grootste stressfactoren liggen. Heb jij last van je financiële administratie die je maar niet op orde krijgt? Lig je wakker van personeelsproblemen? Maak je je zorgen om het aansturen van je sales? Maak er tijd en ruimte voor vrij. Durf keuzes te maken. Durf toe te geven dat je eraan gewend bent geraakt om in de overdrive te staan – en dat stiekem zelfs wel lekker vindt. Maar realiseer je dan ook dat het consequenties heeft. Juist door de adrenalinekick die je ervan krijgt, voel je nauwelijks nog wat je werkelijke energieniveau is. Adrenaline overschreeuwt je vermoeidheid en is een fijne vriend in acute crisissituaties, maar op de lange termijn net zo gevaarlijk als welke verslaving dan ook.

Iedere ondernemer betaalt een prijs voor de topprestatie die hij of zij aan het leveren is. Die prestatie mág ook wat kosten. Maar laat de prijs niet bepalen door stressfactoren in je onderneming. Bepaal vooral zelf wat je ondernemerschap jou waard is.