Job van den Berg
Data- en AI-expert en Co-founder van ai.nl en The Automation Group
Job van den Berg is data- en AI-expert en co-founder van de bedrijven ai.nl (keynotes, trainingen en workshops over AI) en The Automation Group waarmee hij bedrijven helpt om efficiënter te werken en meer impact te maken door het bouwen van AI softwarerobots. Hij is expert-blogger bij De Ondernemer en deelt geregeld zijn inzichten. Altijd pragmatisch, met focus op kansen voor ondernemers.
AI betekent niet het einde van werk, maar wel van vervelend werk is de verwachting. AI is heel goed in het uitvoeren van repetitieve, procesmatige taken die veelal als ‘saai’ worden beschouwd. Daarmee is AI voor veel bedrijven een unieke automatiseringskans. Maar de definitie van ‘saai’ werk is niet voor iedereen hetzelfde. Sommige mensen vinden ‘saaie taken’ fijn. Daarmee is de inzet van AI niet alleen een technologische maar zeker ook een organisatorische en leiderschapsuitdaging. Hoe vlieg je de AI-transitie goed aan? Het belang van die vraag wordt nog weleens onderschat.
Lees ook: Maak je bedrijf ‘slimmer’: integreer AI in je bedrijfsprocessen
Van geldteller naar klantadviseur
Historisch gezien heeft technologische vooruitgang altijd tot veranderingen in werkgelegenheid geleid. Kijk bijvoorbeeld naar de overgang van gravers naar timmerlieden door de komst van de graafmachine; of de verschuiving van geldtellers naar klantadviseurs doordat een automatische telmachine werd geïntroduceerd. Nu denken we, wat een geschenk voor de tellers bij banken dat ze nooit meer geld hoefden te tellen. Of de gravers op een bouwplaats dat ze dankzij de graafmachine nooit meer met een spa in de grond hoefden te spitten.
Maar die aanname is iets te kort door de bocht. We zijn gewoontedieren en hechten ons aan dagelijkse taken; ook als deze routinematig zijn. Soms vinden we saaie taken fijn, juist omdat ze repetitief van aard zijn. Ja, we houden van verandering; maar zelf veranderen vinden we minder fijn. Denk bijvoorbeeld aan de systeembeheerder die als enige bepaalde taken controleert en toegang heeft. Één oog koning in het land der blinden; dat levert erkenning op en het gevoel dat je iets bijdraagt. En we ontlenen onze identiteit aan onze taken op het werk.
AI kan monotone en repetitieve taken eenvoudig overnemen, maar is de werknemer daar altijd blij mee?
Job van den Berg
Vaak wordt gezegd: door AI verdwijnen er geen banen, maar het werk wordt leuker, uitdagender en het vergroot de toegevoegde waarde. Natuurlijk kan AI monotone en repetitieve taken eenvoudig en misschien wel kwantitatief en kwalitatief hoogwaardiger overnemen, maar is de werknemer daar altijd blij mee?
Lees ook: Van lijden naar leiden: hoe wij de koers van AI bepalen
Perceptie van ‘saai’ is subjectief
De perceptie van wat ‘saaie’ banen zijn, is uiterst subjectief. Wat voor de één monotoon is, kan voor de ander juist een bron van voldoening zijn. Deze aspecten van taken op het werk zijn cruciaal, aangezien automatisering diepgewortelde zelfbeelden kan verstoren. AI-gedreven werk kan gevoelens van verlies of ontwrichting met zich meebrengen. Het is een enorme business kans, maar er valt ook echt wat te verliezen. Bedenk dus goed hoe je de organisatie erin meeneemt.
Recent onderzoek wijst uit dat AI op de werkvloer tot ‘social loafing’ kan leiden waarbij werknemers reactief worden omdat ze verwachten dat technologie alle taken vanuit zichzelf goed uitvoeren. Technologie implementeren kan valse zekerheid met zich meebrengen en het onderschatten van de noodzaak van menselijk toezicht en ingrijpen. Ook AI is niet onfeilbaar: taken worden lang niet altijd goed uitgevoerd en terwijl het steeds complexer wordt om de kwaliteit goed te controleren. Zoals een piloot constant de automatische piloot in de gaten moet houden, zo moeten medewerkers alert blijven op de output en werking van AI-systemen. En door de hoge verwachtingen, schiet dat er nog weleens bij in.
AI-gedreven werk kan gevoelens van verlies of ontwrichting met zich meebrengen
Job van den Berg
AI is leiderschapsuitdaging
AI is dus niet alleen een technologische uitdaging maar zeker ook een organisatie- en leiderschapsuitdaging. AI is heel goed in repetitieve, procesmatige taken die in het algemeen als ‘saai’ beschouwd worden en daarom welkom. Maar vaak voelt dit geenszins als saai voor degenen die deze taak dagelijks uitvoeren en van zijn ‘monotone’ werkzaamheden is gaan houden. Alles draait dus om het inrichten van een optimale samenwerking tussen mens en AI.
Lees ook: Waarom AI niet altijd intelligent handelt
