Cristel van de Ven
Voorzitter Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) en eigenaar van Factor Vijf Organisatieontwikkeling
Als voorzitter van VZN schrijft Cristel van de Ven maandelijks een expertblog op deze website en duidt zij er regelmatig ontwikkelingen rondom zelfstandigen.
Meer weten over VZN: bezoek de website en download het manifest ‘Naar een volwaardige rechtspositie voor zelfstandigen in een toekomstbestendige arbeidsmarkt’ via: www.zelfstandigennederland.nl.
De brief was gericht aan ondernemers die eind vorig jaar of begin van dit jaar TVL aanvroegen. Zij hadden die tegemoetkoming voor hun vaste lasten nodig om de laatste coronalockdown door te komen. Het moeten aanvragen van zo’n regeling is voor zelfstandig ondernemers geen pretje. Het liefst houden zij hun eigen broek op.
Maar toen zelfstandigen hun bedrijf noodgedwongen en buiten hun schuld (wederom) op slot moesten doen, konden sommigen niet anders. Wie toen aanklopte voor steun, hoopte dat de overheid begrip zou tonen voor de pijnlijke gevoelens van onmacht en schaamte die hiermee gepaard kunnen gaan. Die ondernemers kwamen bedrogen uit.
Lees ook: Zelfstandigen moeten het wederom zelf maar zien te rooien
Openbaarmaking steunbedragen TVL
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat liet hen namelijk bij monde van RVO weten dat zij alle verstrekte steunbedragen openbaar gaat maken. In januari zet men een lijst op internet met de gegevens van ondernemers die TVL ontvingen; bedrijfsnaam, kvk-nummer, vestigingsplaats en dergelijke. In de brief staat dat ondernemers bedenkingen kunnen uiten, maar dat privacy-redenen en het feit dat de verstrekte subsidie inzage geeft in kostenstructuur en concurrentiepositie van het bedrijf niet als zwaarwegend worden gezien.
In jip-en-janneke-taal vertaal ik dat als: je kunt wel bezwaar maken maar we doen er niks mee. En ik ben niet de enige die de boodschap zo las. Onze telefoon stond roodgloeiend. We kregen verbolgen en gekrenkte zelfstandig ondernemers aan de lijn die zich niet serieus genomen voelen.
Je kunt wel bezwaar maken maar we doen er niks mee
Dus belde ik mijn contactpersoon bij het ministerie. Die gaf direct ruiterlijk toe dat de toonzetting van de brief verkeerd was, en niet getuigde van de empathie die het ministerie weldegelijk voelt voor ondernemers. Ze vertelde ook dat er inhoudelijk niets meer wijzigt aan het besluit. De publicatieopenheid was namelijk aangekondigd in de laatste variant van de TVL-regeling, in paragraaf 2.3 welteverstaan.
In die paragraaf staat ook dat het niet de bedoeling is om persoonsgegevens te publiceren maar dat het in enkele gevallen wel persoonsgegevens kan betreffen, namelijk als een bedrijfsnaam gekoppeld is aan een natuurlijk persoon. Nou, best ministerie, laat dat ‘in enkele gevallen’ gerust weg. Want voor veel zelfstandigen is hun eigen naam ook hun bedrijfsnaam. Wie dat niet weet, leeft onder een steen.
Lees ook: Ultimate Beneficial Owners (UBO's) en de financiële markt: de voordelen van het register
Europees vereiste openbaarmaking staatssteun
En waarom wordt eigenlijk elk bedrag aan verstrekte subsidie openbaar gemaakt? Daarmee handelt Nederland veel strenger dan nodig. Vanuit Europees verband zijn overheden immers pas verplicht om staatssteun openbaar te maken vanaf bedragen hoger dan een ton. Het ministerie geeft als reden dat ze graag transparant wil zijn en Nederlandse burgers wil laten zien waar geld aan wordt uitgegeven.
Allemaal mooi en aardig, en natuurlijk is transparantie en fraudebestrijding belangrijk. Toch straalt dit handelen vooral uit dat het kabinet braafheid richting de EU prefereert boven oog voor ondernemers. Zeker van het ministerie van Economische Zaken zou ik verwachten dat ze er primair zijn voor de Nederlandse ondernemers en niet om een wit voetje te halen in Brussel, door meer te doen dan noodzakelijk.
Terwijl het ook anders kan. Je hoeft kleine bedragen dus niet per se te publiceren. En je kunt ook op andere wijze verantwoording afleggen, bijvoorbeeld door bedragen te rapporteren per gemeente of sector. Dan blijft de privacy van zelfstandig ondernemers gewaarborgd. Het is een kwestie van willen en van prioriteiten stellen.
Historie UBO-register
Maar dit kabinet legt de prioriteiten steevast anders. We kennen inmiddels de ongewenste effecten van de openbaarheid van gegevens uit het Handelsregister. En recent kreeg Nederland een tik op de vingers van notabene het Europees Hof omdat het volledig openstellen van het UBO-register in strijd is met de privacywetgeving. Dat UBO-register gaat nu deels dicht.
Lees ook: Lastige, noodzakelijke ondernemersvragen die je als zelfstandige nú moeten willen stellen
Hoe logisch is het dan om een nieuw ‘TVL-register’ te openen? De minister zou er daarom goed aan doen om binnenkort níet alle TVL-ontvangers met naam en toenaam aan een digitale schandpaal te nagelen. Dan ben je misschien niet het braafste kind van in de EU-klas, maar toon je je wel een trouwe supporter van jouw ondernemers.
