Een startup kan heel diep vallen

De Amerikaanse startup Plastc is failliet nog voor de productie van start kon gaan. De 12,7 miljoen dollar die via crowdfunding was ingezameld, bleek niet genoeg.

De duizenden mensen die 155 dollar doneerden aan Plastc omdat ze er heilig in gelóófden, staan met lege handen. De beloofde betaalpas, die alle betaalkaarten aan elkaar zou koppelen, komt er niet, de firma faalde. Het failliete bedrijf zegt in een afscheidsbericht op de site 'ontsteld' te zijn. ,,We weten dat het extreem teleurstellend is voor jullie, maar we willen onze backers laten weten dat we alles hebben gedaan om Plastc Card te realiseren."

Nutteloos apparaat

Als een via crowdfunding tot stand gekomen uitvinding wel het productiestadium haalt, kan het nog steeds ernstig misgaan. Dat lot bedreigt Juicero van Doug Evans, die zichzelf ooit omschreef als de Steve Jobs van het sap maken. Afgelopen week kwam de oprichter zichzelf tegen toen bleek dat Juicero's sapmachine van 400 dollar helemaal niet nodig is om de speciaal ontwikkelde sapverpakkingen uit te persen; met de hand komt er vrijwel net zo veel uit, en sneller.

Veel van de investeerders, die samen meer dan 120 miljoen dollar inlegden, zijn geschokt. Juicero is nu nog in zaken, maar met een nutteloos apparaat.

Intentieverklaring

Dan maar een bestaand product verbeteren? De app PowaTag met de bijhorende ict-infrastructuur moest van elke smartphone een betaalmiddel maken en de Britse startup haalde 76 miljoen dollar binnen in 2013. Schattingen van de waarde van het bedrijf liepen op tot 2,6 miljard dollar, maar de afspraken met partners bleken slechts intentieverklaringen en achteraf bezien kwam de waarde nooit verder dan zo'n 100 miljoen. Het faillissement kwam in 2016.

Internetpesten

De app Secret maakte het mogelijk om anoniem berichten te sturen in een chat, wat voor 35 miljoen dollar investeerders aantrok. Secret bleek een recept voor internetpesten. Ceo David Byttow trok in 2015 de stekker eruit.

Hoe is het mogelijk dat crowdfunding miljoenen ophaalt en dan uitloopt op een anticlimax? Stel de verwachtingen niet te hoog, zegt hoogleraar ondernemerschap Eric Claassen van de Vrije Universiteit Amsterdam. ,,Van de tien ideeën blijft in de gezondheidssector gemiddeld maar één overeind. Dat is schokkend weinig." Veel geld binnenhalen garandeert nog geen succes. ,,Veel investeerders in crowdfunding hebben geen idee van de markt en de risico's."

Het succes van een startup valt of staat bovendien met marketing en berichtgeving. Die heeft het bedrijf niet altijd zelf in de hand. Een product is gedoemd te mislukken zodra de markt het als nutteloos bestempelt. ,,Juicero is dood, en dat komt door de negatieve berichten die er nu over rondgaan."

Blinde gok?

Om te leren van fouten biedt website Autopsy.io een overzicht van gestrande startups, inclusief informatie over de reden. Amerikaans onderzoek concludeerde vorig jaar dat geld meestal het probleem is: het raakt te snel op, het product blijkt toch niet voldoende op te brengen, er zijn te weinig investeerders.

Niral Patel van Autopsy.io verbaast zich over het gemak waarmee startups hun avontuur aangaan: ,,Wat me het meest verwondert, is dat er heel veel bedrijven aan producten werken waar overduidelijk niemand op zit te wachten. Voordat je iets op de markt brengt, check je toch of er mensen zijn die het van je willen kopen?"

Is investeren in een startup dan een blinde gok? Claassen: ,,Crowdfunding is minder risicovol dan een staatslot. Als je 'wint', is het rendement bovendien groot."