Economisch doemscenario Brexit zwaar overdreven

Eruit stappen? Niet doen, adviseert Unilever-baas Paul Polman deze week in een brief vanuit het Rotterdamse hoofdkantoor aan de 7500 Britse Unilever-werknemers. "Het is niet aan ons om te adviseren hoe mensen moeten stemmen, maar we voelen een verantwoordelijkheid om te benadrukken dat Unilever [...] negatief wordt geraakt als Groot-Brittannië uit de EU stapt."

Volgens Polman zijn dankzij het gewicht van de EU verre markten geopend en heilzame Europese milieu- en sociale standaarden geëxporteerd. "De EU is een raam naar de wereld geworden, cruciaal voor Europese ondernemingen als Unilever die proberen te groeien en bloeien in een steeds meer geglobaliseerde wereld."

Ook olie- en gasgigant Shell - deels in Den Haag , deels in Londen gevestigd - vreest een Brexit. "We zijn een bedrijf met een sterke historische aanwezigheid in het Verenigd Koninkrijk en op het Europese vasteland", zei topman Van Beurden eerder dit jaar. Een EU-exit zou een breuk betekenen. "Dit heeft gevolgen voor de bewegingsvrijheid van ons personeel en onze activiteiten." Hij vult aan dat er bij een scheiding allerlei inefficiënties ontstaan. "Dat is niet goed voor bedrijven zoals de onze die juist gedijen als grenzen verdwijnen."

Hoogdravende woorden, maar in hoeverre Unilever en Shell concreet worden geraakt? Een verzoek om informatie aan hun hoofdkantoren levert niets op.

Volgens analist Jos Versteeg valt de schade voor Shell mee. "Shell rekent in dollars en zit op zoveel plekken ter wereld. Een Brexit is echt niet zo'n punt." Voor de honderden werknemers op het hoofdkantoor in Den Haag die vaak pendelen naar Londen, zal het ook loslopen. "Misschien zijn er iets meer kosten, maar Groot-Brittannië doet nu slechts half mee aan de EU. Ze zitten niet in Schengen en hebben de euro niet."

Voor Unilever is het niet veel anders, denkt Richard Withagen van Kepler Cheuvreux. "Unilever is een wereldwijd opererend bedrijf dat slechts enkele procenten van de omzet uit het Verenigd Koninkrijk haalt."

Als de analisten zich al zorgen maken, dan is het over het Grote Plaatje. Een Brexit kan het euroscepticisme in andere EU-landen aanwakkeren, meent Versteeg. Dit met grotere onzekerheid op de financiële markten tot gevolg.

HandelspartnerVoor de Nederlands-Britse handelsbetrekkingen staat beduidend meer op het spel. Groot-Brittannië is na Duitsland onze tweede handelspartner, vorig jaar exporteerden we er liefst 38 miljard euro aan goederen en diensten heen. Ook de import is met bijna 21 miljard substantieel. De handel met het Verenigd Koninkrijk levert ons 300.000 banen op. "Een Brexit zal allereerst een wisselkoerseffect hebben, doordat de pond flink daalt," zegt Raoul Leering, econoom en hoofd internationaal handelsonderzoek bij ING. "Onze goederen worden dan duurder, wat de export onder druk zet. Ook gaan de opbrengsten op onze investeringen in Engeland in euro's omlaag." Voor Unilever zou dat op korte termijn positief zijn, nu de levensmiddelengigant relatief veel kosten maakt in het VK.

Het tweede effect is op het gebied van productstandaarden. Producten, zoals auto's, moeten immers aantoonbaar veilig zijn voordat ze worden toegelaten. "Maar harmonisatie van zulke standaarden met landen buiten de EU gaat 40 procent langzamer.'' Zwitserland heeft 120 bilaterale verdragen met de EU. "Die zullen de Britten ook moeten sluiten."

Bij elkaar kan dat onze economische groei met 0,6 procent afremmen en die van de Britten zelfs 1,5 procent, schat ING. Het CPB denkt dat de schade kan oplopen tot jaarlijks 10 miljard euro minder handel in 2030.

Adriaan Schout, Europa-expert bij Clingendael, meent dat het allemaal losloopt. Zijn stelling: een Brexit kan zelfs gunstig uitpakken. "Groot-Brittannië moet overbodige regels afschaffen en met de EU concurreren op regeldruk. Dat zou heel goed zijn."