'Een gegarandeerd pensioen is illusie'

Pensioenfondsen kunnen veel hogere pensioenen betalen als de politiek de strenge financiële regels versoepelt. Dat stelt Peter Borgdorff, de directeur van PFZW, het op één na grootste pensioenfonds van Nederland in een interview met het AD. "De buffers, dat is dood geld, dat we niet kunnen uitkeren."

Door de lage rente en malaise op de beurzen zijn de meeste pensioenfondsen in financiële problemen gekomen. Voor volgend jaar dreigen daarom opnieuw kortingen op de pensioenen. Pensioenen zijn tegenwoordig synoniem met onrust en onvrede. En dat zal voorlopig zo blijven vreest Borgdorff. "Pensioenfondsen verkopen nog steeds de illusie dat een pensioen gegarandeerd is, terwijl dat niet zo is. Daar moeten we van af.''

Wat is er mis met het huidige pensioenstelsel?

"Het stelsel heeft zich bewezen. We hebben een enorme pensioenpot opgebouwd van 1200 miljard euro, ondanks drie grote crises. We maken gemiddeld een rendement van meer dan 8 procent op de beleggingen. En er zit solidariteit in het systeem. Jongeren betaalden mee voor ouderen bijvoorbeeld.''

Wat is dan het probleem?

"Het stelsel klemt. Als je bij een bedrijf werkt en het gaat slecht moet je bijvoorbeeld loon inleveren om het bedrijf te redden. Anders ben je je baan kwijt. Dat accepteren we. Bij pensioenen is het net zo, maar dat hebben we ons nooit gerealiseerd. We dachten altijd dat we keiharde garanties hadden voor de pensioenen. Dat was ook zo bij onze ouders en grootouders, maar nu niet meer. Na de crisis van 2008 bleek dat we de garantie niet konden waarmaken. Bovendien is solidariteit niet meer zo vanzelfsprekend. Jongeren willen meer voor zichzelf sparen."

Dan garandeer je toch wat je waar kan maken?

"De overheid heeft gezegd dat we mensen niet meer moeten teleurstellen. Om het pensioen te garanderen moeten we daarom enorme buffers aanleggen. Dat heeft ook te maken met de lage rente waarmee we moeten rekenen. De buffers, dat is dood geld, dat we niet kunnen uitkeren.''

Wat is dan de oplossing?

"We moeten af van de garantie. Dan zijn we ook meteen af van de discussie over buffers en dekkingsgraden. Dan kunnen we de buffer voor een deel uitkeren. Dan krijgen mensen een hoger pensioen."

Hoe werkt dat dan?

"Nu heb je aanspraak op een deel van de pot die we allemaal samen sparen. Straks spaar je veel meer je eigen pot met geld. We zeggen dan: we verwachten dat u op uw pensioendatum zoveel geld in de pot heeft, waar je dan een pensioen mee inkoopt. Hoe hoog dat pensioen is weten we niet. Daarom willen we ook af van de garantie. Want nu weten we het ook niet."

Dan is het ieder voor zich sparen. Daarmee loop je toch grote risico's?

"We willen wel de risico's collectief delen, net als nu, bijvoorbeeld het risico dat je langer leeft dan gedacht. Maar we willen ook voorkomen dat er pech- en geluksgeneraties ontstaan. Het mag niet zo zijn dat je pech hebt en een laag pensioen krijgt als het slecht gaat op de financiële markten als jij met pensioen gaat. Of omgekeerd dat je een hoog pensioen krijgt omdat het toevallig goed gaat. Daarom willen we in goede jaren een buffer aanleggen om die te kunnen gebruiken om de pensioenen aan te vullen in magere jaren. En we kunnen een deel van de huidige buffers daarvoor gebruiken."

Dat is toekomstmuziek. Hoe zit het met de huidige gepensioneerden. Is er ook hoop voor hen?

"Zoals het nu gaat dreigt een korting. En dat is dramatisch. Het gemiddelde pensioen bij PFZW is 8250 euro bruto per jaar. Dat is geen groot pensioen. Als we korten nemen we mensen 1 tot 2 weken boodschappen af."