Echt verrast over het feit dat Delta- topman Arnoud Kamerbeek zijn poot stijf hield in de discussie rondom zijn salaris, is eigenlijk niemand. Het is precies de Kamerbeek die ze kennen: rechtlijnig, afspraak is afspraak, my way or the highway. Wat anderen ervan vinden interesseert hem niet zoveel. "Voor Kamerbeek is er geen middenweg", zegt iemand die regelmatig met hem aan de onderhandelingstafel zat. Het Zeeuwse SGP-Statenlid Ad Dorst noemt zijn gedrag 'bijna excellent autistisch'.
Maandagavond viel het doek voor Kamerbeek, sinds twee jaar topman van het in zwaar weer verkerende Zeeuwse energiebedrijf Delta. Zijn positie was onhoudbaar. Kamerbeek, woonachtig in een monumentale villa in Baarn en vader van drie kinderen, vertrok met een uitzwaaipremie van 8 ton, anderhalf keer zijn nieuwe jaarsalaris van 520.000 euro. Juist de hoogte van dat salaris deed de bom barsten. Aanvankelijk verdiende de topman 4 ton, maar contractueel was afgesproken dat zijn loon zou doorgroeien naar een 'marktconform' bedrag als Kamerbeek naar behoren presteerde. Dat was zo afgesproken met de Raad van Commissarissen van het bedrijf. Zeeuwen bin zunig, zegt men wel, en de salarisafspraak veroorzaakte dan ook veel ophef. Die kostte Kamerbeek zijn kop.
Kwam de ophef alleen voort uit zuinigheid? Nee. Natuurlijk zijn veel mensen woedend over het 'graaien' van de topman. "Ik snap echt niet dat hij niet snapt dat zoiets in de huidige omstandigheden gewoon niet kan", zegt het Zeeuwse PvdA-Kamerlid Albert de Vries. "Hij beweerde altijd dat hij tussen zijn mensen staat, maar daar kun je vraagtekens bij plaatsen." Anderen zien ook een andere kant. Als dat salaris in het verleden zo is afgesproken, dan ligt de fout niet bij Kamerbeek, maar bij de Raad van Commissarissen.
(Tekst gaat verder onder foto)
Ongelukkig
Dat vindt ook Bram Nonnekes, voorzitter van de ondernemingsraad (or) van Delta: "Als or zullen wij nooit beweren dat het verkeerd is om arbeidscontracten na te komen. Maar we zijn natuurlijk ontzettend ongelukkig met deze situatie. De Raad van Commissarissen moet een beloning afspreken die past bij Delta, bij het feit dat we een publiek bedrijf zijn en bij de moeilijke omstandigheden waarin we zitten. Dat is niet gebeurd."
Dat de salarisverhoging van Kamerbeek gevoelig lag, dat wist de Raad van Commissarissen ook wel. In een tamelijk opmerkelijk interview met de regiokrant PZC gaf voorzitter Cees Maas een maand geleden aan de opslag voor de CEO opzettelijk niet met de aandeelhouders (provincie Zeeland en gemeenten) te hebben gedeeld. Hij zei: "Het is wel een duivels dilemma. Je weet bijna zeker dat de aandeelhouders er moeite mee hebben." Dat was een juiste inschatting. De roep om het aftreden van Maas klinkt steeds luider. De commissaris zelf wil van geen wijken weten, maar de vraag is of hij de publicitaire storm overleeft. Deze week overleggen de aandeelhouders over het lot van de Raad van Commissarissen.
Het aanstellen van Kamerbeek, in januari 2014, was een actie van Maas' voorganger Daan van Doorn. Hij dichtte de relatief jonge nieuwe topman - Kamerbeek was 40 - ervaring en affiniteit met de energiesector toe. De ster van Kamerbeek was bij Nuon, zijn vorige werkgever, snel gerezen. Op zijn 35ste was hij al divisiedirecteur. In die hoedanigheid was hij onder meer verantwoordelijk voor de bouw van nieuwe centrales: miljardeninvesteringen.
Om een energiebedrijf te leiden, moet je echter meer kunnen dan centrales bouwen, zeker als dat energiebedrijf Delta heet. Het bedrijf, dat ook tv, internet en water aanbiedt, zit in het Zeeuwse bloed. In een tijd waarin switchen van leverancier de normaalste zaak van de wereld is, is 85 procent van de Zeeuwen nog steeds klant van Delta.
"Emotioneel is het bedrijf voor Zeeland heel belangrijk", zegt Dorst. "Delta heeft Zeeuwse wortels. Iedere Zeeuw kent wel een paar mensen die er werken." Dit, en het feit dat het bedrijf voor 100 procent in handen is van de lokale autoriteiten, maakt dat de topman van Delta zich regelmatig als een volleerd politicus moet gedragen. Het was aan Kamerbeek, geboren olifant in de porseleinkast, niet besteed, zeggen critici. Veel insiders halen de discussie rondom de splitsing van het energiebedrijf aan als meest in het oog springende voorbeeld.
Die splitsing van Delta, in een commercieel bedrijf dat energie levert en een overheidsbedrijf dat de netten beheert, hangt al jaren in de lucht. De handelwijze van Kamerbeek - die daarbij volledig gesteund werd door de rest van de Delta-top - is samen te vatten in twee woorden: gestrekt been. "Hij was tegen, en dat was ook het enige dat hij me vertelde", zegt PvdA-Kamerlid De Vries. "Dat het belachelijk was als ik als Zeeuws Kamerlid met de splitsing in zou stemmen. Een Plan B had hij niet. Het was vooral zenden, en weinig ontvangen." Een politicus die regelmatig met Kamerbeek te maken had, noemt zijn werkwijze 'niet tactisch'. "Hij had altijd één doel, en geen alternatieven. De kans dat je dan met lege handen terugkeert, is groot." SGP'er Dorst: "Je moet als CEO ook realiteitszin tonen."
Strijdvaardig
Uiteindelijk leidde het verzet tegen de splitsing nergens toe: een Kamermeerderheid volgt minister Kamp in zijn streven Delta (net als Eneco) los te koppelen. Extra frappant: de Zeeuwse aandeelhouders hadden al besloten dat splitsing het beste alternatief richting de toekomst was.
"Kamerbeek is niet verbindend geweest", constateert Nonnekes. "Natuurlijk: hij heeft zich strijdvaardig getoond, en het personeel waardeerde dat. Maar als de aandeelhouder iets wil, is dat een belangrijk feit waar je iets mee moet. Je kunt dan misschien beter bescheidenheid tonen dan telkens de confrontatie zoeken."
Volgens Nonnekes was met de goedkeuring voor de splitsing het graf voor de topman al gegraven - zijn belangrijkste agendapunt was gesneuveld. Zijn opstelling in het salarisdebat gaf hem hooguit het beslissende zetje.
Ondertussen tikt de klok voor Delta verder. Het bedrijf heeft veel last van lage elektriciteitsprijzen en ziet de winsten langzaam maar zeker verschrompelen. Bovendien moet het binnen nu en anderhalf jaar klaar zijn voor splitsing. In die periode moet ook een oplossing (lees: een geschikte koper) gevonden worden voor de kerncentrale van Borssele, waar Delta voor 70 procent eigenaar van is.
"De tijd is kort, de opgave groot", zegt Carla Schönknecht, die als gedeputeerde van Zeeland het woord voert namens de aandeelhouders. "We staan voor heel belangrijke beslissingen. Die moeten in goede harmonie tussen aandeelhouders, commissarissen en directie van Delta genomen worden. Dat kan gewoon niet anders."
Kamerbeek zegt in dit stadium niet te willen reageren.
