Het IMK geeft in meer dan de helft van de gemeenten advies, op verzoek van een individuele gemeente, aan noodlijdende ondernemers. Doorgaans gebeurt dat nadat die ondernemers aankloppen om bijstand via de BBZ-regeling, het Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen.
De 23 ondervraagde adviseurs zijn actief voor het IMK in alle provincies van Nederland behalve Friesland. Ze hebben gespecialiseerde kennis omdat ze zich richten op een specifieke groep zelfstandigen; en wel de ondernemer die in financieel zwaar weer verkeert en aanklopt in de eigen gemeente om hulp. Een totaal van 76 procent van de ondervraagden gaf aan het eens te zijn met de stelling dat het merendeel van de ondernemers dat moet stoppen gered had kunnen worden als ze hun problemen eerder hadden aangepakt.
In Nederland stoppen veel bedrijven uiteindelijk na een periode van financiële problemen, terwijl dat niet nodig is
Michiel Hordijk IMK
IMK: ‘Mkb’ers zoeken vaak geen hulp’
„Dit geeft ons voor het eerst een kwantitatieve onderbouwing van iets dat we al langer vermoedden”, aldus IMK-directeur Michiel Hordijk. „En dat is dat in Nederland veel bedrijven uiteindelijk na een periode van financiële problemen stoppen terwijl dat niet nodig is. De voornaamste oorzaak is te laat hulp zoeken.”
Volgens bijna de helft van de adviseurs zou tussen de 20 en 40 procent van ondernemingen die vanwege financiële problemen stoppen, dat uiteindelijk onnodig doen. De meest recente cijfers van het CBS laten zien dat de ‘opheffingsgraad’ – het aantal bedrijven dat stopt – voor het totale bedrijfsleven in 2024 6,0 procent was; zes procent van alle in Nederland geregistreerde bedrijven werd in dat jaar opgeheven. In 2023 lag dit percentage op 4,9 procent. Het gaat om het aantal faillissementen en vrijwillige opheffingen samen; een totaal in 2024 van ruim 153.000 bedrijven.
Rapport Wennink: ‘Vaste contracten minder vast en overvol stroomnet uitbreiden’
Openheid van zaken geven
De adviseurs werd ook gevraagd om de reden waarom veel ondernemers zo laat advies, hulp en begeleiding inschakelen. Een klein deel aarzelt om openheid van zaken te geven uit angst klanten of potentiële zakenpartners te verliezen, zo blijkt. Maar 62 procent gaf een andere reden aan: het merendeel van de ondernemers in zwaar weer is ‘bang om zelf onder ogen te zien dat ze niet altijd de geslaagde zakenman of -vrouw zijn’, oordeelden de adviseurs.
„Het past kennelijk niet in een bepaald ideaalbeeld – richting anderen en richting jezelf - om toe te geven dat het minder goed gaat”, aldus Hordijk. „Het moet altijd goed gaan. Het gaat altijd goed. Niemand durft te zeggen dat het soms minder goed gaat. We hebben wat dit betreft rolmodellen nodig die wél de waarheid durven te vertellen.”
Dit is een maatschappelijk probleem waar meer aandacht voor moet komen. Er zijn alleen maar verliezers
Michiel Hordijk IMK
Aantal onnodige stoppers naar beneden
De IMK-directeur wil niet spreken van schaamte van ondernemers om hulp in te schakelen, ‘schaamte’ is wat hem betreft een te begrensd begrip. „Er is vaak geen zelfreflectie om bij de allereerste problemen, als de kiem daarvoor ontstaat, al kritisch naar zichzelf te kijken. Het wordt aanvankelijk altijd opgelost met harder werken.”
Het aantal onnodige stoppers moet wat hem betreft naar beneden. „Dit is een maatschappelijk probleem waar meer aandacht voor moet komen. Er zijn alleen maar verliezers. In de eerste plaats de ondernemer en zijn naasten, maar ook leveranciers en de samenleving.”
Lees ook: Mkb-financiering verandert: non-bancaire leningen groeien, banken blijven goed voor 110 miljard
Stichting 155 (Help een bedrijf)
Het IMK startte onlangs met Stichting 155 (Help een bedrijf),
een hulploket voor mkb-ondernemers die financieel in zwaar weer zitten. Doel is vroegtijdige hulp en doorverwijzing naar de juiste instanties zodat levensvatbare bedrijven kunnen overleven. De voornaamste participanten in het project zijn ruim veertig Nederlandse gemeenten.
