Ingrijpen op de arbeidsmarkt is volgens het rapport hard nodig. Het socialezekerheidsysteem zou nog zijn ingericht op de vorige eeuw. Om startups en mkb’ers te laten groeien is het juist nodig dat vaste contracten minder vast worden, en flexcontracten juist meer zekerheid bieden. Nu is het nog duur om te reorganiseren. Dat maakt het lastig voor bedrijven om zich aan nieuwe omstandigheden aan te passen, aldus Peter Wennink.
Om zaken als zorg, defensie en energietransitie te blijven bekostigen zou de economie jaarlijks 1,5 tot 2 procent moeten groeien
Investeringen stimuleren en welvaart behouden
Nederland moet een aantal moeilijke keuzes maken om investeringen te stimuleren en zijn welvaart te behouden. Dat schrijft oud-ASML-topman Peter Wennink in zijn rapport dat hij op verzoek van het kabinet schreef.
Om Nederland van het stikstofslot te halen moet ingegrepen worden in de melkveehouderij, staat in het rapport. Ook moet het stelsel voor sociale zekerheid op de schop en sommige energieslurpende industrieën kunnen best uit Nederland verdwijnen, schrijven Wennink en medeopstellers van het rapport.
Lees ook: Steeds meer werknemers willen loon in crypto: zo werkt het en dit betekent het voor werkgevers
Hoe zit het met defensie en energietransitie?
Wenninks rapport gaat in op de vraag hoe Nederland in de toekomst voldoende geld blijft verdienen. Om zaken als zorg, defensie en energietransitie te blijven bekostigen zou de economie jaarlijks 1,5 tot 2 procent moeten groeien, een stuk meer dan nu wordt verwacht.
Daarvoor zijn volgens het rapport forse investeringen nodig, met ramingen tussen de 151 miljard en 187 miljard euro extra tot 2035. Dat geld moet naar de productiefste en strategisch belangrijkste sectoren zoals kunstmatige intelligentie, veiligheid, biotechnologie en klimaat. Dat is ook nodig om minder afhankelijk te worden van de Verenigde Staten en China.
Reactie VNO-NCW en MKB-Nederland
VNO-NCW en MKB-Nederland verwelkomen het advies van Peter Wennink over het versterken van ons toekomstige verdienvermogen. De ondernemersorganisaties herkennen de zorgen, knelpunten, kansen, oplossingsrichtingen en urgentie die de onafhankelijk adviseur vandaag benoemt.
„Het advies onderstreept opnieuw dat het belangrijk is dat er snel een kabinet komt dat met gerichte maatregelen en stabiel beleid de investeringen in Nederland weer op gang brengt’’, zeggen Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW, en Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland.
Vergunningen moeten sneller geregeld worden, het overvolle stroomnet uitgebreid en de energiekosten omlaag
Overvolle stroomnet uitbreiden, energiekosten omlaag
Maar de randvoorwaarden zijn niet op orde om die investeringen mogelijk te maken. Zo moeten vergunningen sneller geregeld worden, het overvolle stroomnet uitgebreid en de energiekosten omlaag.
De harde keuzes vallen volgens Wennink onder andere in de landbouw. Om Nederland van het stikstofslot te halen moet via opkoopregelingen worden ingegrepen in de rundveehouderij, die verantwoordelijk is voor veel stikstof in natuurgebieden.
Een onafhankelijke commissaris moet de regering bijstaan om strategische projecten sneller te kunnen uitvoeren
Een Regeringscommissaris voor Toekomstige Welvaart?
Een onafhankelijke commissaris moet de regering bijstaan om strategische projecten sneller te kunnen uitvoeren. Nu dreigt Nederland als land onaantrekkelijk te worden voor bedrijven om in te investeren door vastlopend beleid, waarschuwt Wennink in zijn rapport.
Om de benodigde investeringen in innovatie mogelijk te maken, is volgens hem een slagvaardiger bestuur nodig. De in het rapport voorgestelde ‘Regeringscommissaris voor Toekomstige Welvaart’ moet daarvoor zorgen door barrières tussen verschillende ministeries te doorbreken. Ook moet deze functionaris de samenwerking tussen overheidsinstanties en de private sector versterken, staat in het voorstel. Politieke keuzes blijven de verantwoordelijkheid van het kabinet en het parlement.
Lees ook: Mkb-financiering verandert: non-bancaire leningen groeien, banken blijven goed voor 110 miljard
Tweede jaar loondoorbetaling afschaffen ‘slecht plan’
Wennink wil onder meer het tweede jaar van loondoorbetaling bij ziekte door werkgevers afschaffen. CNV-voorzitter Piet Fortuin vindt dat een slecht plan. „Dit gaat juist zorgen voor een hogere WIA-instroom”, zegt hij.
„Je schrijft dan een grote groep mensen tijdig af, omdat ze moeilijker in het reguliere arbeidsproces terechtkomen.” Fortuin zegt bovendien dat de vakbonden niet zijn geraadpleegd bij het opstellen van het advies. „Vreemd”, vindt hij dat.
Om startups en mkb’ers te laten groeien, is het volgens Wennink nodig dat vaste contracten minder vast worden, en flexcontracten juist meer zekerheid bieden. „Doen alsof vaste banen nog steeds te vast zijn en reorganisaties nog steeds te duur, doet geen recht aan de enorme offers die afgelopen jaren gebracht zijn”, aldus vakbondsvoorzitter Reinier Castelein in reactie op het rapport.
