De onzichtbare onderneming: Is de bitcoinfabriek wel rendabel?

Nee, 'de eerste Nederlandse bitcoinfabriek voor particulieren' kan niet worden bezichtigd. Zelfs de locatie van de loods waar Van Mourik ruim duizend bitcoin- mijnapparaten heeft opgesteld (zegt hij) blijft geheim.

Spionage

Die geheimzinnigheid is een voorwaarde die de verzekeringsmaatschappij stelt, zegt bitcoinondernemer Berry van Mourik in zijn kantoortje op een industrieterrein in Lelystad. Bedrijfsspionage is een ander risico dat hij uitsluit door de locatie van zijn bitcoinfabriek geheim te houden. Sukkels van inbrekers zouden kunnen denken dat ze in de loods zakken met bitcoins kunnen stelen. Terwijl die digitale munten veilig opgeslagen zijn op internet, in digitale portefeuilles, de zogenoemde 'wallets'.

Bitcoinhype

Of de productieplaats voor bitcoins van Van Mourik werkelijk bestaat, is voor de buitenstaander dus niet te controleren. Maar als het waar is wat hij vertelt, runt de voormalige autohandelaar een heel bijzondere onderneming die slim inspeelt op de huidige bitcoinhype. In de autohandel kwam de technicus een paar jaar geleden voor het eerst in contact met de digitale munt, waarvan de koers sinds zijn ontstaan vele malen over de kop is gegaan. In Dubai bleken ze zijn auto's graag af te rekenen in bitcoin. Dat was sneller en goedkoper dan betalen per bank.

Delven

Van Mourik ontdekte dat je met bitcoins niet alleen kunt handelen, maar ook dat je ze zelf kunt maken. Mijnen heet dat in bitcoinjargon - naar het Engelse mining, dat in het Nederlands gewoon 'delven' betekent. Traditioneel geld wordt door centrale banken geschapen, bitcoins en andere cryptomunten worden gemaakt door een netwerk van computergebruikers. Met de rekenkracht van hun computers 'graven' zij naar nieuwe bitcoins. Dat doen zij door het oplossen van complexe wiskundige raadsels. In ruil voor al dat rekenwerk krijgen ze bitcoins.

Geldmachientje

Toen de bitcoins bij Van Mourik begonnen binnen te stromen, informeerden vrienden en kennissen al snel of hij voor hen ook zo'n geldmachientje had. Hij begon toen uit China geïmporteerde mijncomputers te leveren aan zijn kennissenkring. Die klanten kwamen al snel terug met vragen, omdat ze niet goed wisten hoe het apparaat werkte. De mijncomputers verspreiden ook nog eens veel warmte en de ventilatoren maken veel lawaai: dat geeft overlast in huis. Toen bedacht Van Mourik zijn bedrijf Koinz Trading. Hij bood aan de mijncomputers van de klanten te beheren in zijn gekoelde loods met extra zware stroomvoorziening.

Beheertarief

Sinds januari verkoopt Van Mourik mijncomputers à 6.100 euro per stuk aan particulieren, plaatst hun apparaat in zijn 'fabriek' en belooft elke mijncomputer daar volcontinu aan de praat te houden voor een beheertarief van 23 euro per maand. Elk mijnapparaat levert volgens Koinz gemiddeld 0,2 bitcoin per maand op. Elke bitcoin extra steekt Van Mourik in eigen zak. Sinds hij met zijn fabriek begon is de koers van de bitcoin opgelopen van zo'n 1.000 euro tot bijna 7.000 euro per stuk.

Vergelijkbare service

Sindsdien is er minimaal nog één Nederlands bedrijf opgestaan dat mijndiensten aanbiedt aan particulieren. Sinds oktober biedt Crypto Mining Services in Dordrecht een vergelijkbare service als Van Mourik aan. Eerder exploiteerde het bedrijf een bitcoinmijn met 'een groot aantal' mijncomputers voor een paar investeerders, vertelt mede-eigenaar Jonas Harrewijn. Maar ook hij wil buitenstaanders geen toegang verlenen tot zijn 'cryptofabriek' voor een blik op de mijnapparaten.

Buitenland

Hoe dan ook steken de Nederlandse initiatieven bleekjes af bij de bitcoinfabrieken in het buitenland. In China, waarschijnlijk het land dat de meeste bitcoins produceert, staan bedrijven die tienduizenden computers beheren die 24 uur per dag cryptomunten delven. Beelden van die loodsen laten legbatterij-achtige opstellingen zien, met eindeloze rijen computers. Andere landen die veel worden genoemd als vestigingsplaats van bitcoinfabrieken zijn IJsland en Moldavië. Dankzij de lage stroomprijs in die landen is bitcoins delven daar winstgevender. Ook klimaat speelt een rol; hoe lager de buitentemperatuur, hoe minder koeling een bitcoinfabriek nodig heeft.

Argwaan

Mieke de Haas, secretaris van Verenigde Bitcoin Bedrijven Nederland, hoort de verhalen over Nederlandse bitcoinfabrieken met enige argwaan aan. Zij werkt zelf voor Bitmymoney, een bedrijf dat bitcoinrekeningen aanbiedt. 'Ik kan me niet voorstellen dat er in Nederland winst te maken valt met het mijnen van bitcoins. De energiekosten zijn hier zo hoog dat het moeilijk is te concurreren met fabrieken in landen waar die kosten veel lager zijn. Maar goed, de hoge koers van de bitcoin op dit moment is natuurlijk een steun in de rug.'

Stroomkosten

Stroomkosten zijn een steeds belangrijker onderdeel van de kosten van een bitcoin. Hoe meer bitcoins er zijn gedolven (nu zo'n 17 miljoen van de maximaal beschikbare 21 miljoen), hoe moeilijker het onderliggende wiskundige raadsel wordt. Daarmee kost het steeds meer computerrekenkracht om nieuwe bitcoins binnen te halen. Veel bitcoindelvers werken inmiddels in groepen om meer rekenkracht te kunnen zetten.

Winstgevend

Dat is ook een van de redenen dat Koinz wel winstgevend kan zijn ondanks de relatief hoge Nederlandse stroomkosten, zegt Van Mourik. Hij kan zich de hele dag bezighouden met het optimaal laten functioneren van zijn mijnapparaten. 'Een procent extra opbrengst is niet veel als je één mijnapparaat hebt staan, maar wel als je er duizend hebt.'

Verdienmodel

De klanten van Koinz hebben geen twijfels over zijn verdienmodel, verzekert Van Mourik. Zonder dat hij aan reclame doet, stromen de klanten toe. 'Bijna alles gaat via e-mail, echt bizar. Ze vertrouwen ons als jong bedrijf blindelings. En niks geen gedoe met contant geld of een anonieme inleg. Alles gaat gewoon op naam en wordt via de bank betaald.'

Cloudmining

Dat de Koinz-klanten hun geld zo makkelijk aan een geheimzinnige bitcoinfabriek toevertrouwen is extra bijzonder na alle negatieve publiciteit over cloudmining door buitenlandse bedrijven. Bij cloudmijnen koopt een belegger geen mijnapparaat bij een bedrijf, maar huurt hij dit. Het bleek een paradijs voor oplichters. De eerste klant wordt betaald uit de inleg van de volgende, die weer wordt betaald met de inleg van de volgende instapper enzovoort. De tevreden eerste inleggers vertellen in hun kennissenkring rond hoeveel rendement ze maken, waardoor nog meer mensen enthousiast instappen. Totdat het klassieke piramidespel zijn toppunt bereikt en de winstuitkeringen plotseling stoppen. Achteraf bleek er dan nooit ook maar één bitcoin te zijn gemijnd.

Tweede locatie

Van Mourik claimt ondertussen dat hij al op zoek is naar een locatie voor een tweede bitcoinfabriek. Het vinden van een geschikte ruimte zal volgens hem wel lukken, maar er is mogelijk een ander probleem. 'Hoe hoger de koers van de bitcoin, hoe moeilijker het is om mijnapparaten te kopen in China. Ze worden steeds schaarser, dus duurder. Tja, die Chinezen kunnen ook rekenen natuurlijk.'