Tegenvaller op tegenvaller brengt ondernemers in financiële malaise: ‘Wanhoop groter dan in pandemie’

Energiekosten exploderen, de inkoop van grondstoffen is flink duurder door de inflatie. Ondernemers kampen met hogere loonkosten en een personeelstekort. Tel daarbij op dat bedrijven per 1 oktober de door de pandemie uitgestelde belastingen moeten terugbetalen en de malaise voor een grote groep ondernemers is compleet.

Het aantal faillissementen ligt volgend jaar 77 procent hoger, verwacht kredietverstrekker Atradius. De belangrijkste reden is het stoppen van de financiële steun die ondernemers kregen tijdens de coronapandemie. Die hield het aantal faillissementen lager dan gevreesd. Nu bedrijven weer op eigen benen moeten staan, vallen alsnog de zwaksten om.

Dat meer ondernemers in moeilijkheden komen, merken ze bij Over Rood in Zwolle en Apeldoorn. Sinds de zomer is het aantal hulpverzoeken bijna verdubbeld bij vrijwillige adviseurs voor zzp’ers en kleine ondernemers in nood. ,,Vooral het terugbetalen van de belastingschuld brengt ondernemers in problemen”, merkt Frank Mandemaker als vestigingsmanager in Zwolle in gesprek met De Stentor.

‘Handwerkers’ als schilders, timmermannen en metselaars komen in problemen. ,,De groep die de administratie onderbelicht laat en te maken heeft met duurdere grondstoffen”, merkt Jeroen Berends, vestigingsmanager in Apeldoorn. Zwier Dullink, vrijwilliger in Zwolle, zegt: ,,Zij richten zich vooral op het ondernemen zelf, hielden onvoldoende rekening met het terugbetalen en hebben niet of onvoldoende geld opzij gezet.”

Berends voegt toe: ,,De andere groep die in problemen komt zijn ondernemers die de energiekosten niet volledig kunnen doorberekenen aan klanten, zoals bakkers en slagers, en bedrijven met personeelstekort, zoals de horeca. De wanhoop is groter dan tijdens de pandemie, toen iedereen de schouders eronder zette.”

Excuses vinden

Op het moment dat ondernemers zich bij Over Rood melden, is het eigenlijk te laat, benadrukken Mandemaker en Dullink. ,,Eerst zijn ze boos vanwege de situatie. Vervolgens machteloos, omdat ze geen oplossing zien. Tot slot verlamd, omdat ze niet kunnen handelen. In een stressvolle situatie kunnen ondernemers niet logisch redeneren. Psychisch zijn ze niet meer in staat om enveloppen van de Belastingdienst te openen.”

Berends en Mandemakers horen dat ondernemers perspectief missen in de periode dat ze de begroting voor volgend jaar maken. Hoe worden de hogere energiekosten gecompenseerd? Per wanneer? Voor hoe lang? Daalt de inflatie? Hoe lang duurt de oorlog in Oekraïne nog? Mandemaker: ,,Het zijn vragen die uit onmacht ontstaan om excuses te vinden.”

Hij legt uit: ,,Perspectief zien heeft met ondernemerschap te maken en de vraag: hoe houd ik mijn zaak draaiende? Wat zijn de inkomsten en uitgaven en wat heb ik nodig om te leven. Dat is ook mijn gouden tip: breng structuur aan, denk minimaal een jaar vooruit en houdt rekening met meerdere scenario’s. Vraag advies, schakel een boekhouder in, verdiep je in concurrenten: welke prijs hanteren zij en hoe onderscheiden zij zich?"

'Wij begeleiden naar schuldhulpverlening'

Het zijn vragen die vrijwilligers van Over Rood stellen tijdens gesprekken. Het doel: de ondernemer een spiegel voorhouden. ,,Dat zijn pittige gesprekken, want vaak begint iemand een bedrijf vanuit passie, maar zonder plan. Wij geven opties voor hoe het verder kan, de ondernemer moet de keuze maken”, benadrukt Mandemaker. Dullink: ,,Dat kan een doorstart zijn, ernaast werken in loondienst of het bedrijf stoppen, waarbij wij begeleiden naar schuldhulpverlening.”

De komende maanden wordt het drukker, verwacht Mandemaker: ,,Ondernemers zijn altijd optimisten. Zij dromen dat het goedkomt. Ze stellen het besluit om te stoppen uit en melden zich pas als het bij wijze van spreken kwart over twaalf is. Dan zijn de problemen al redelijk onoverzichtelijk geworden.”

Is de huidige situatie erg? ,,Zonder steunpakket waren deze ondernemers al niet levensvatbaar. Zo werkt de economie”, antwoordt Berends. ,,Aan de andere kant zorgt het voor persoonlijk leed dat je niemand gunt, ook voor werknemers. De krapte op de arbeidsmarkt is geen garantie voor een nieuwe baan.”